Chỉ mới đầu mùa mưa, gió không mạnh nhưng trên địa bàn TPHCM hàng loạt cây xanh đã bất ngờ ngã đổ. Điều đáng nói là hầu hết số cây xanh bị đổ (đều xanh tốt, không có dấu hiệu sâu mục) nằm trên các tuyến đường có công trình chỉnh trang vỉa hè.

Vướng là… chặt

Ghi nhận dọc theo vỉa hè đường Trần Quang Khải (quận 1) vừa mới được cải tạo xong, hàng chục gốc cây xanh loại 2 và loại 3 (cây cổ thụ) trồi lên cao từ 20 - 30cm so với vỉa hè. Nguyên nhân là do trong quá trình cải tạo vỉa hè, tuyến đường này được hạ thấp xuống so với trước. Cụ thể, cây số 12 (trước nhà số 48) gốc cây trồi lên gần 30cm so với vỉa hè và bằng mắt thường có thể nhìn thấy một số rễ đã bị chặt đứt. Cách đó không xa, trước nhà số 62 (cà phê Cát Đằng) hai cây xanh loại 3 có chiều cao trên 10m và đường kính khoảng 60cm cũng bị chặt rễ và gốc cây cũng trồi lên khoảng 30cm.

Theo Công ty Công viên cây xanh (CVCX) TPHCM, rất nhiều cây xanh trên tuyến đường này bị chặt đứt rễ và bị hạ thấp bồn cây. Việc xâm hại này không chỉ ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của cây mà còn làm cho cây bị hẫng gốc, rất dễ ngã đổ, nhất là khi vào mùa mưa đất mềm, gió mạnh. Chưa hết, hàng loạt tuyến đường khác đang thi công vỉa hè như Tú Xương, Hai Bà Trưng, Hàm Nghi, Tô Hiến Thành, Nguyễn Đình Chiểu, Hậu Giang… tình hình cũng tương tự.

Theo khảo sát của Công ty CVCX , từ đầu năm đến nay, qua kiểm tra đã phát hiện gần 700 cây xanh bị xâm hại do thi công vỉa hè, trong đó có hàng chục cây bị ngã đổ. Các hình thức xâm hại cây xanh khi thi công vỉa hè như chặt đứt rễ cây, làm tét thân cây, làm hẫng gốc ảnh hưởng đến sự phát triển của cây, tăng nguy cơ cây chết khô, đặc biệt là nguy cơ ngã đổ gây tai nạn.

Đơn vị chủ quản cây xanh trên địa bàn là Khu Quản lý giao thông đô thị (GTĐT) số 1 cho biết, qua kiểm tra hàng loạt cây xanh trên địa bàn các quận trung tâm TPHCM, nhất là các tuyến đường đang được bê tông hóa vỉa hè thì cây xanh bị xâm hại càng nhiều. Nguyên nhân là do các đơn vị thi công vỉa hè chủ yếu làm theo thiết kế của chủ đầu tư mà không thông qua việc thiết kế bồn hoa, gốc cây của Sở GTVT, dẫn đến việc khi thi công hễ thấy rễ cây vướng là… chặt hoặc tùy tiện đào sâu quanh gốc cây khiến cho cây nghiêng.

Đổ vì hẫng gốc, đứt rễ

Vào đầu năm nay, khi thi công vỉa hè trên đường Hậu Giang, đơn vị thi công đã làm đứt rễ khiến 3 cây sao đen bị chết khô và hàng loạt cây khác bị nghiêng. Tháng 3-2009, khi chỉnh trang vỉa hè trên đường Lý Thái Tổ đã làm gãy 2 cây xanh. Trên đường Tô Hiến Thành, hàng loạt cây xanh cũng bị đơn vị thi công vỉa hè làm trồi rễ lên khoảng 30cm. Trên tuyến đường này đã có một cây đổ làm bị thương 2 người.

Theo thống kê của Khu Quản lý GTĐT số 1, hiện trên địa bàn quận 1, 3, 6, 10 có khoảng 20 tuyến đường đã và đang có công trình thi công vỉa hè ảnh hưởng đến cây xanh. Đại diện Khu Quản lý GTĐT 1 cho biết, nếu trong quá trình thi công vỉa hè, đơn vị nào làm ảnh hưởng đến cây xanh thì khi xảy ra sự cố, chủ đầu tư phải chịu trách nhiệm bồi thường toàn bộ các chi phí liên quan như chi phí trồng, chăm sóc và giải tỏa cây xanh.

Tương tự, hàng loạt cây bị ngã đổ mà nguyên nhân cũng do hẫng gốc, đứt rễ sau khi thi công vỉa hè như cây sến cát trên đường Võ Văn Tần; cây me trên đường Bà Huyện Thanh Quan; cây lim xẹt trước Trường Mầm non Hoa Mai trên đường Trương Định... Mới đây nhất, trong cơn mưa ngày 4-6, đã có hàng loạt cây xanh trên tuyến đường Nguyễn Đình Chiểu, Hàm Nghi, Nguyễn Phúc Nguyên, Trần Quang Khải… ngã đổ.

Theo các chuyên gia về cây xanh, để có được một cây xanh cho bóng mát trên đường phố, ngoài những chi phí chăm sóc còn phải mất một thời gian rất dài mới có được cây xanh loại 2 (15 năm tuổi). Do đó, nếu không ngăn chặn được tình trạng thi công vỉa hè cẩu thả để cây ngã hàng loạt thì thiệt hại sẽ rất lớn. Đó là chưa kể đến những trường hợp cây ngã xuống đường phố gây tai nạn chết người.

Trong khi đó, đối với việc xử lý các đơn vị thi công vỉa hè làm cây xanh hư hại, ông Trần Thiện Hà, Giám đốc Công ty CVCX  TPHCM cho biết, do công ty không có chức năng xử phạt nên khi phát hiện những cây xanh bị xâm hại có nguy cơ ngã đổ nên chỉ tổng hợp báo cáo lên cơ quan chủ quản và Thanh tra Sở GTVT xử lý.

Trước tình trạng cây xanh bị xâm hại khi thi công vỉa hè, mới đây bà Nguyễn Thị Hiền Lương, Phó Giám đốc Sở GTVT TPHCM, đã có văn bản yêu cầu Khu Quản lý GTĐT số 1 và Công ty CVCX khảo sát, đánh giá và sớm có biện pháp ngăn chặn tình trạng trên. Đồng thời, sở cũng yêu cầu các đơn vị khi thi công vỉa hè không xâm hại cây xanh như chặt đứt rễ, làm trầy xước thân cây, tự ý tháo dỡ các bó vỉa gốc cây làm rễ nổi lên mặt đất...

Trên thực tế, Khu Quản lý GTĐT số 1 cũng đã có nhiều văn bản lưu ý với các quận - huyện trước, trong và sau khi thi công vỉa hè không làm ảnh hưởng đến cây xanh nhưng có lẽ các chủ đầu tư và nhà thầu chỉ quan tâm đến việc thi công vỉa hè mà phớt lờ đi trách nhiệm bảo vệ cây xanh.

Với tình trạng thi công vỉa hè đang diễn ra hàng loạt tại TPHCM hiện nay, nếu công tác kiểm tra xử lý không quyết liệt thì lượng cây xanh bị xâm hại, ngã đổ gây tai nạn sẽ ngày một nhiều thêm.

Hồ Thu