Ở nước ta, vài năm gần đây, ngày càng có nhiều ca sĩ, người mẫu, diễn viên nghiệp dư đổ xô đi đóng phim trong khi đa số diễn viên được đào tạo chính quy lại “ngồi chơi xơi nước”. Nghịch lý này xuất phát từ đâu?
- Tiêu chuẩn ngoại hình đẹp và nổi tiếng
Cảnh trong phim 39o yêu.
Ở dòng phim giải trí trong khoảng vài ba năm trở lại đây những gương mặt được chọn đóng vai chính đều thuộc về diễn viên nghiệp dư có ngoại hình đẹp. Ông Bá Vũ, Giám đốc Viet cast (chuyên về tuyển chọn diễn viên), nhận định, hiện 80% phim Việt Nam sử dụng diễn viên nghiệp dư.
Chuyện đặt tiêu chuẩn ngoại hình lên hàng đầu chứ không phải là khả năng diễn xuất đã khiến nhiều cuộc thi tuyển Diễn viên triển vọng chẳng khác mấy những cuộc thi người đẹp.
Nhắm vào các ngôi sao ca nhạc, những người có lượng fan khổng lồ cũng là xu hướng của các nhà làm phim hiện nay. Người mẫu vơ đét, ca sĩ hạng sao rồi các hoa khôi, hoa hậu, á hậu, người nổi tiếng trên một số lĩnh vực khác cũng lần lượt được mời lên… màn ảnh. Vì đã có chút tiếng tăm nên những bộ phim có sự tham gia của người mẫu, hoa hậu, ca sĩ nổi tiếng đều thu hút sự quan tâm của đông đảo khán giả.
Điểm qua một loạt phim điện ảnh và truyền hình thời gian qua như Dốc tình, Công ty thời trang, Những cô gái chân dài, Gái nhảy, Khi đàn ông có bầu, 39 độ yêu… có thể nhận thấy những vai diễn do các người mẫu, ca sĩ, người đẹp đóng thường khá nhạt, chỉ dừng lại ở mức “dạo chơi trên phim”. Thi thoảng, một vài gương mặt có vẻ trội hơn đôi chút về diễn xuất nhưng vẫn còn xa để mơ đến chuyện đủ khả năng bật sáng thành một ngôi sao thực sự của màn ảnh.
NSND Trà Giang có lần nhận xét: “Ở nước ta một thời gian dài không đòi hỏi cao về diễn xuất, không có quy chế về nghề diễn viên điện ảnh. Tôi thấy buồn khi hiện nay chỉ cần đóng 1-2 phim đã được gọi là diễn viên điện ảnh. Tất nhiên, không phải diễn viên điện ảnh nào cũng cần phải qua trường lớp đào tạo chính quy nhưng diễn viên mà không thuộc thoại, không đọc hiểu kịch bản, không phân tích được tâm lý nhân vật thì thật khó chấp nhận.
Không nên gọi họ là diễn viên, vì thực ra họ chỉ là người mẫu, ca sĩ chạy show”. Điểm yếu của diễn viên nghiệp dư càng lộ rõ hơn khi công nghệ quay phim cải tiến, thu hình nhiều máy và thu tiếng trực tiếp tại trường quay. Lẽ tất nhiên, để dẫn đến tình trạng này một phần không nhỏ, lỗi thuộc về sự dễ dãi của các đạo diễn.
- Cơ hội nào cho diễn viên chính quy?
Dù liên tục bị chê nhưng số diễn viên “nghiệp dư” được mời đóng vai chính trong phim điện ảnh-truyền hình ngày càng nhiều. Ngay cả dàn diễn viên bao cũng gồm toàn những người mẫu được tuyển chọn với tiêu chuẩn có ngoại hình đẹp. Hàng năm, vẫn có vài chục sinh viên tốt nghiệp hệ đào tạo chính quy của Trường Cao đẳng Sân khấu & Điện ảnh TPHCM, Đại học Sân khấu & Điện ảnh Hà Nội nhưng đa số “ngồi chơi xơi nước” hoặc chuyển qua làm công việc khác không liên quan đến nghệ thuật.
Số ít sinh viên còn trụ lại được với nghề diễn viên đều phải trải qua một thời gian khá dài vất vả, lăn lộn với đủ vai diễn phụ, thứ trên sân khấu, phim truyền hình… Những cái tên diễn viên trẻ được đào tạo chính quy hiện nay như Thanh Thúy, Cao Minh Đạt, Mỹ Uyên, Lý Thanh Thảo, Lê Khánh… đều trải qua những cam go trên đường trở thành diễn viên như thế.
Theo thống kê từ phòng đào tạo của Trường Cao đẳng Sân khấu & Điện ảnh TPHCM thì năm 2004, trong tổng số gần 3.000 thí sinh dự thi / 8 khoa có khoảng 1.800 thí sinh chọn khoa Diễn viên; năm 2005 có gần 2.500 thí sinh dự thi thì có đến 1.600 thí sinh chọn khoa Diễn viên. Mỗi năm chỉ tiêu tuyển của trường này cho lớp Diễn viên (chung cả sân khấu và điện ảnh) là 40 người, hệ B thêm 10 người.
Bà Phan Bích Hà – Phó Hiệu trưởng trường Cao đẳng Sân khấu & Điện ảnh TPHCM cho biết: “Qua tuyển sinh hàng năm, chúng tôi nhận thấy các em theo học lớp diễn viên có ngoại hình khá (chứ không phải xấu như nhiều người tuyển chọn diễn viên vẫn chê), khả năng diễn xuất tốt nhưng chưa có cơ hội thể hiện khả năng của mình”.
Với chủ trương xã hội hóa điện ảnh-truyền hình cùng mục tiêu phủ sóng 50% phim Việt, ngày càng có nhiều bộ phim “made in Việt” ra đời. Như vậy, cơ hội để được đóng phim ngày càng mở rộng, không chỉ đối với những người được đào tạo bài bản mà cho cả những ai đam mê và có năng khiếu diễn xuất. Hy vọng thời kỳ “khủng hoảng” diễn viên sẽ qua mau.
PHÚC NHƯ THỦY
