Thu phí ô tô lưu thông vào trung tâm TPHCM: Cần sự thống nhất và đồng thuận

* Đề xuất thiết lập 35 trạm thu phí

Chiều 5-3, sau khi nghe báo cáo đề án “Thu phí ô tô lưu thông vào trung tâm TPHCM” do Công ty cổ phần Công nghệ Tiên Phong (ITD) đề xuất, Phó Chủ tịch UBND TP Nguyễn Hữu Tín yêu cầu Sở Giao thông Vận tải rà soát lại toàn bộ đề án thu phí ô tô vào trung tâm TP của ITD. Sở cũng sẽ phối hợp UBMTTQ TP để lấy ý kiến dư luận trước khi triển khai dự án.

Tổng Giám đốc ITD Lâm Thiếu Quân cho biết, hiện tại trên địa bàn TP có khoảng 500.000 ô tô (chưa kể xe ngoại tỉnh lưu thông vào TP hàng ngày), trong khi xe máy chiếm 5 triệu chiếc, chiếm trên 80% số xe hiện có trên địa bàn TPHCM. Tuy nhiên, dù lượng ô tô chỉ chiếm tỷ lệ 5% nhưng lại chiếm 55% mặt đường và chỉ chở được 10% lượng khách. Ngược lại, xe máy dù chiếm 40% diện tích đường nhưng chuyên chở được trên 80% lượng khách hàng ngày. Dự báo, với mức tăng trưởng hàng năm của xe hơi là 50.000 - 60.000 chiếc, đến năm 2018, lượng ô tô trên địa bàn TPHCM sẽ có là 800.000 chiếc, chưa kể các phương tiện khác tăng theo cấp số nhân.

Việc thu phí sẽ dẫn đến 4 tác động. Thứ nhất sẽ làm thay đổi tuyến đi (đi sang những tuyến không bị thu phí). Thứ hai là thay đổi đích đến (không đến khu trung tâm thường xuyên nữa). Thứ ba là thay đổi thời gian đi (đợi hết thu phí rồi mới đi). Và cuối cùng là họ sẽ thay đổi phương tiện. Tất nhiên trường hợp cuối cùng người có ô tô sẽ đóng tiền để vào trung tâm.

Được biết, nếu đề án được áp dụng mức phí là 30.000 đồng/xe đối với ô tô 4 - 7 chỗ và 50.000 đồng/xe với các loại ô tô khác (xe tải, xe khách…), miễn cho các loại xe công và xe buýt. Thời gian thu phí từ 6 giờ sáng – 20 giờ đêm mỗi ngày, trừ ngày lễ, thứ bảy và chủ nhật. ITD sẽ thiết lập 35 trạm thu phí tại các tuyến hành lang bao quanh khu vực nội thành, cụ thể là quận 1 và 3. Ngoài ra sẽ dùng máy quay chuyên dụng để nhận dạng các loại xe. Việc thu phí theo phương thức 1 vòng, tức khi xe ô tô di chuyển vào 2 quận trên mới đóng tiền, khi đi ra không phải đóng.

Bên cạnh đó, các xe phải gắn thiết bị OBU (thẻ đọc), để khi qua trạm, hệ thống sẽ nhận diện, xử lý, phân tích số liệu trên xe và trực tiếp trừ tiền trong tài khoản ngân hàng của chủ xe. Tổng vốn đầu tư cho dự án khoảng 1.200 tỷ đồng, trong đó chi phí mua sắm thiết bị hơn 1.000 tỷ đồng và sau 2 năm có thể thu hồi vốn.

ITD đề xuất với UBND TP nên thực hiện theo hình thức BTO (xây dựng - chuyển giao - vận hành). Tuy nhiên, Sở Tài chính lại cho rằng nên thực hiện theo hình thức BOT (xây dựng - vận hành - chuyển giao). Nếu được triển khai áp dụng, việc lắp đặt các trạm và xử lý số liệu kỹ thuật sẽ hoàn chỉnh trong 6 tháng và vận hành thử trong 3 tháng tiếp theo, trước khi vận hành chính thức.

Dù đề án này có thể cải thiện ùn tắc, giảm kẹt xe, ô nhiễm, bổ sung nguồn thu cho ngân sách… nhưng Sở GTVT vẫn kiến nghị cần phải báo cáo, giải trình trước HĐND TP và các tổ chức chính trị, xã hội để có sự thống nhất và đồng thuận của dư luận. Bởi đây là đề án tác động lớn đến cuộc sống người dân, gây ra nhiều luồng dư luận khác nhau. 

Quốc Hùng