Chỉ tiêu đề ra cho ngành thoát nước TPHCM vào đầu năm 2005 là phải xóa được 20 điểm ngập và giảm ngập 10 điểm khác. Thế nhưng, đến nay, ngành chỉ mới cơ bản xóa ngập được 12/20 điểm và giảm 9/10 điểm ngập khác. Nói cách khác là không có chỉ tiêu nào hoàn thành kế hoạch đề ra.

Đến cuối tháng 12-2005, TPHCM còn 103 điểm ngập, trong đó có 30 điểm mới phát sinh trong năm 2005. Cũng cần nói rõ, các điểm ngập mới phát sinh trong năm trên thực tế đã có từ lâu nhưng do trước đây không được đưa vào danh sách thống kê. Hầu hết phát sinh từ quá trình đô thị hóa thiếu đồng bộ, đặc biệt là thiếu hệ thống thoát nước.

Nguyên nhân dẫn đến kết quả xóa ngập, giảm ngập không được như mong đợi hóa ra lại là do rất nhiều dự án xóa ngập, giảm ngập đều bị thực hiện chậm trễ, trong tất cả các khâu từ tư vấn thiết kế đến giải phóng mặt bằng, thi công, bất kể đó là những dự án được thực hiện bằng nguồn vốn trong nước hay từ nguồn vay ODA. Chẳng hạn như dự án kiểm soát triều Bình Triệu - Bình Lợi - Rạch Lăng - Cầu Bông chỉ mới hoàn thành được hạng mục cống kiểm soát triều Bình Triệu.

Về phía các dự án có nguồn vốn ODA – tất cả đều có mục tiêu xóa ngập cơ bản cho khu vực nội thành - nhưng tiến độ thực hiện tiếp tục bị chậm trễ. Dự án Vệ sinh môi trường TPHCM lưu vực Nhiêu Lộc - Thị Nghè theo chỉ tiêu đến năm 2009 phải xóa được 11 điểm ngập, nhưng đến nay chỉ mới khởi công được một số gói thầu trọng điểm như gói thầu số 7 “xây dựng tuyến cống bao”, gói thầu số 8 “xây dựng trạm bơm”.

Dự án cải thiện môi trường (tiểu dự án cải tạo hệ thống thoát nước rạch Hàng Bàng) với chỉ tiêu đến năm 2007 xóa ngập 31 điểm cũng mới hoàn tất thủ tục phê duyệt và chọn thầu. Chỉ duy nhất gói thầu đường Ngô Nhân Tịnh được thi công. Dự án cải thiện môi trường nước lưu vực Tàu Hủ - Bến Nghé - Kênh Đôi - Kênh Tẻ mới hoàn tất công tác chọn thầu và khởi công các gói thầu xây lắp.

Tiến độ dự án cải thiện vệ sinh và nâng cấp đô thị lưu vực Tân Hóa - Lò Gốm nhằm xóa 10 điểm ngập có khá hơn, song cũng chỉ ở công đoạn kết thúc dự án thí điểm, hoàn thành việc ký hiệp định vay vốn, hoàn tất thủ tục phê duyệt thiết kế dự toán và chuẩn bị công tác chọn thầu.

Nguyên nhân của sự chậm trễ thực hiện các dự án, theo ông Chu Quốc Huy, Giám đốc Công ty Thoát nước đô thị TPHCM, đối với các dự án xóa ngập, giảm ngập bằng vốn ODA có tiến độ chậm là do gặp nhiều vướng mắc vượt quá thẩm quyền của các ban quản lý dự án lẫn của chính quyền thành phố, chẳng hạn các công đoạn phải trình lên cấp bộ như đấu thầu, điều chỉnh dự toán…

Bên cạnh đó, việc các nhà thầu tổ chức thi công kém, xử lý giao cắt với các công trình ngầm khác chậm trễ và không đồng bộ, từ đó làm ảnh hưởng không chỉ đến tiến độ mà còn cả chất lượng công trình; công tác quản lý chất lượng công trình và tổ chức quản lý giám sát nhà thầu thi công cũng như chọn tư vấn đấu thầu, thiết kế chưa chặt chẽ, phải xử lý nhiều tình huống phát sinh… 

QUỐC TRỌNG