Để có một liên hoan phim thực sự mang tầm cỡ quốc tế, các nhà tổ chức ở Hồng Công cần đến sự tham dự của những siêu sao như Nicole Kidman hoặc Woody Allen. Thế nhưng tại lễ khai mạc và trong suốt chương trình liên hoan lần thứ 29 kéo dài đến hai tuần (kết thúc vào ngày 6-4-2005) tuyệt không thấy siêu sao quốc tế nào bỏ công tham dự.

• Thiếu thủ tục “đầu tiên”

Áp phích phim “Ngọa hổ tàng long”.

Công nghiệp điện ảnh Hồng Công một thời chưa xa vốn xếp hạng ba thế giới về quy mô và số lượng phim sản xuất ra hàng năm, chỉ sau Bollywood (Ấn Độ) và Hollywood (Mỹ). Nhưng từ mấy năm qua Hồng Công lâm vào tình trạng khô cạn tài chính, tài năng, uy tín và số đầu phim. Từ chỗ thường đóng góp cho nền điện ảnh thế giới hơn 300 phim/năm vào thập niên 1980, năm qua, Hồng Công chỉ sản xuất được 64 phim.

Để giành lại hào quang và trở lại vị thế là một “Cannes châu Á” kiêm “Sundance châu Á”, ngành công nghiệp giải trí Hồng Công đã cố gom góp nhiều chương trình gồm liên hoan phim quốc tế, chương trình kỷ niệm điện ảnh Hoa tròn 100 năm tuổi, chợ phim quốc tế, lễ trao giải thưởng điện ảnh thường niên, lễ trao giải cho nghệ sĩ có đĩa nhạc tiêu thụ nhiều nhất, lễ trao giải phim ngắn độc lập và phim video, hội nghị hợp tác làm phim, hội nghị tài trợ và đầu tư làm phim… vào chung một sự kiện mang tên Triển lãm giải trí Hồng Công.

Tổ chức sự kiện lớn cần nguồn kinh phí thật dồi dào nhưng đáng tiếc là các nhà tổ chức đã không tìm được nhiều mạnh thường quân, kể cả mạnh thường quân mạnh nhất là chính quyền địa phương. “Chẳng ai muốn chi tiền nhưng lại muốn đây phải là một sự kiện quốc tế,” ông Peter Tsi, giám đốc LHP quốc tế Hồng Công 2005 chua chát phát biểu. Ban tổ chức đã không thể mời Woody Allen và Nicole Kidman vì: “Họ là những siêu sao, thường chỉ đến dự nếu được đi bằng máy bay tư đắt tiền, ngụ ở phòng hạng nhất trong khách sạn 5 sao và còn dẫn theo cả một bầu đoàn cộng sự viên, săn sóc viên” - ông Tsi giải thích.

Vì thiếu tiền (chính quyền Hồng Công chỉ tài trợ 7,3 triệu HKD, tức chưa tới 1 triệu USD) thay vì 8 triệu HKD như lần liên hoan năm 2001 và Cathay Pacific cũng rút lui không nhận làm nhà tài trợ chính như ở hai liên hoan trước) nên tại LHP quốc tế Hồng Công 2005, số phim được trình chiếu chỉ là 160 phim chứ không được 250 phim như năm ngoái.

• Lối thoát: Hợp tác với đại lục

Mê mẩn làm “phim mì ăn liền” theo những công thức sẵn có, thiếu sáng tạo nghệ thuật và nạn ăn cắp bản quyền là hai trong những nguyên nhân chính dẫn đến sự tàn tạ của điện ảnh Hồng Công ngày nay. “Nhưng công nghiệp điện ảnh Hồng Công sẽ thành công trở lại ở một cách khác, nó phải tiến hóa”, Llyod Chao, một doanh nhân Hồng Công mới gia nhập hãng phim Shaw Brothers (Thiệu Thị) cách nay 10 tháng, phát biểu. “Nếu không tin như vậy thì chúng tôi đã không đầu tư 180 triệu USD xây dựng studio rộng lớn và hiện đại, sẽ hoàn tất và bắt đầu hoạt động vào cuối năm nay”. Ông Chao có phần đúng vì mấy năm gần đây đã xuất hiện xu thế “hồi quốc” làm phim ở Trung Quốc. Không chỉ thu hình ở đại lục mà còn hợp tác đầu tư lẫn hợp tác diễn xuất, điện ảnh Hồng Công có tài tử đóng vai nam chính thì điện ảnh Trung Quốc có người đẹp đóng vai nữ chính, hoặc ngược lại.

Phim sản xuất theo công thức này thu hút được cả khán giả Hồng Công lẫn khán giả Trung Quốc (doanh thu từ rạp chiếu phim tại đại lục đã đạt 180 triệu USD trong năm 2004, tăng 50% so với năm 2003) và cả khán giả châu Á, châu Âu, Bắc Mỹ lâu nay đã quen và thích xem phim của cả Hồng Công lẫn Trung Quốc.

Bằng chứng ư? Hãy xem lại những Ngọa hổ tàng long, Người hùng, Thập diện mai phục, Thiên hạ vô tặc, Đại náo võ lâm… Chúng đều là những phim thu hình ở Trung Quốc và đều có sự tham gia diễn xuất của các nghệ sĩ tài hoa của hai nền điện ảnh Hồng Công và Trung Quốc từ Châu Nhuận Phát đến Châu Tinh Trì, từ Trương Mạn Ngọc đến Chương Tử Di, từ Lưu Đức Hoa đến Lý Liên Kiệt. Riêng Đại náo võ lâm của Châu Tinh Trì thu được 8 triệu USD ở Hồng Công, hơn 20 triệu USD ở Trung Quốc và sắp đạt mức 100 triệu USD trên khắp thế giới. Hôm 27-3, phim này giành được 6 giải thưởng của điện ảnh Hồng Công, trong đó có giải phim xuất sắc nhất.

Trước mắt, để phát huy tiềm năng sẵn có, điện ảnh Trung Quốc cần đến các tài năng của điện ảnh Hồng Công, nhưng giới chuyên trách ở Đặc khu hành chính này cũng không dám liều vì rất có thể chỉ sau vài năm điện ảnh Trung Quốc sẽ qua mặt họ.

Cũng đã nảy sinh ý đồ biến Hồng Công thành một trung tâm tài chính chuyên ngành đầu tư làm phim cho điện ảnh nhiều nước châu Á. Ban tổ chức Diễn đàn tài chính phim Hồng Công - châu Á, một chương trình thuộc sự kiện Giải trí Hồng Công 2005 kể trên, đã nhận được 280 đề xuất như thế gửi đến từ khắp khu vực. Có nghĩa là Shaw Brothers (Thiệu Thị) đã đón đầu xu thế này nên mới bỏ ra 180 triệu USD xây dựng studio Tân Kỳ nằm trên sườn đồi cao ở Hồng Công.

Hãy chờ xem những nỗ lực đổi mới có giúp điện ảnh Hồng Công vươn mình giành lại ngôi vị cao hay không.

VÂN ANH (tổng hợp)