Anh vô tâm có biết gì đâu về chú Ba Đức, chú Sáu Tiền cạnh nhà mình dưới quê. Những người lúc nào cũng cười hềnh hệch, nụ cười nông dân rặt ri, nghiện trà móc câu, hút thuốc giồng vấn Mỏ Cày, ở trần thùi thụi quanh năm, ca vọng cổ thiệt mùi, nhậu thì không ai bì kịp.
Họ chính là những người lính gan lì mở đường ra Bắc rồi dẫn đường cho hàng trăm chuyến chở vũ khí vô Nam. Hoàng đâu biết cái bến sông Cồn Lợi dòm ra biển mỗi ngày anh cùng lũ bạn chăn trâu, thả vịt, đặt trúm, mò cua lại là nơi tập kết biết bao súng đạn cho quân ta giải phóng miền Nam.
Chiếc xe “e bờ lét” mới toanh của Hoàng giờ nhuốm màu đỏ chạch như con tôm luộc nửa sống, nửa chín. Con đường về Thạnh Phong, Thạnh Hải ngập ngụa trong sình đất, tạo những vũng nước đục vàng. Vẫn dừa và dừa không khác xưa chút nào. Mấy chục năm sau ngày giải phóng, vạt đất cuối cùng của cù lao Minh
- Bến Tre vẫn nghèo. Hoàng thấy lòng cồn cào, ray rứt vô chừng.
- Bây dìa đó hả? Tiếng chú Ba Đức ồm ồm vang lên.
- Dạ con đây. Chú khỏe hôn? Hôm trước thấy chú với chú Sáu lên tivi oai quá trời.
- Oai bà nội tao chớ oai. Mấy cha truyền hình bắt tụi tao bận đồ đạo mạo như mấy ông thầy pháp, nực nội muốn chết, rồi biểu tao nói tới nói lui hai ba bận, tao ớn rồi. Đánh đấm, bom mìn, lựu đạn tụi tao rành, chớ biểu kể thì bà nội cũng đội chuối khô.
Nụ cười sang sảng lại vang lên, cái đầu đinh tóc bạc trắng, cái lưng to bè bè, cái quần ngắn nhăn nhúm vàng khè vì lăn lộn lâu năm với đất phèn, với gió biển ẩm ẩm hơi muối khuất sau giồng cát màu trắng ngà.
Minh họa: A DŨNGĐêm về. Sóng biển cuốn theo những giề lục bình trôi ào ạt về phía thượng nguồn Bến Tre. Rặng đước, rặng bần kêu lào xào vì gió mạnh. Quảng trường kỷ niệm nơi xuất phát đoàn tàu không số rộng thênh thênh. Tượng đài tưởng niệm cao sừng sững uy nghiêm rất lạ thường. Hoàng bỗng nổi gai ốc cùng mình. Hình như có tiếng ai nói cười trong quảng trường vắng lặng này. Không. Không có ai. Hoàng dụi mắt và hít thật sâu để định thần. Câu chuyện năm xưa bắt đầu khá lâu. Mấy xị rượu Phú Lễ trong cái chai nhựa đã cạn nhưng không ai say.
- Hồi đó chú hổng có la bàn thì biết đâu mà mò?
- Vậy mới ghê chớ mậy. Nói thiệt nghe, tụi tao hổng có đứa nào học tới lớp ba trường làng, nhưng được cái là dân biển trăm phần trăm, dòm mặt trời, mặt trăng cứ đoán mò đi tới. Thấy quợn nước là biết chỗ đó sâu độ bi nhiêu thước. “Địa địa” mây, hướng gió là biết sắp mưa hay bão. Ớn nhất là cái máy dầu nó… bệnh thần kinh, vui thì chạy, tửng tưng thì nằm phè ra đó, sửa mệt thấy bà nội, may là đi tới nơi, không thì làm mồi cho mấy con cá mập no say.
Câu chuyện lại tiếp tục đều đều trong cơn mưa bất ngờ ập xuống. Nước tuôn xối xả trên mái nhà ọp ẹp lợp bằng dừa nước.
Đêm ba mươi tối như mực, đứng kế nhau mà không thấy rõ mặt nhau, chỉ nghe tiếng khóc thút thít, những cái nắm tay thật chặt. Sóng biển vẫn đập nghe thình thịch từng đợt vào cồn.
- Mấy anh đi mạnh giỏi. Không được chết. Mai mốt dìa nghe. Tụi tui đợi. Lâu mấy cũng đợi.
- Ừa thì dìa chớ. Tụi này trời đánh chưa chết chớ nói gì mấy cái thằng Mỹ lôm côm. Mai mốt hòa bình làm đám cưới bảy bữa cho nó oai, mời hết bà con Cồn Lợi nầy nhậu hết - Ba Đức nói thật lớn.
Nói cho bọn con gái yên lòng chớ kỳ thật những người lính quê mùa ra đi biết sẽ lành ít dữ nhiều. Ai mà biết được ngày sau sẽ ra sao. Sau này nghe kể lại chờ lâu quá không thấy tăm hơi mấy chú, mấy cô chắc mẻm là đã hy sinh hết nên len lén lập bàn thờ hương khói mỗi ngày. Khổ nỗi đâu có hình thờ nên phải viết đại cái tên người yêu lên cái khung ảnh trống trơn cho đỡ nhớ.
- Sau giải phóng, mấy chú có gặp lại nhau hôn? Còn cái chuyện mấy cô thờ sống nữa.
- Sau 30-4, tụi tao cố gắng tìm nhau nhưng “chua” lắm mầy ơi. Còn mấy bả thì muốn té xỉu khi thấy tụi tao lù lù trở về. Rồi thì cưới, quân tử nhứt ngôn mà mậy, con cháu đầy đàng... - Tiếng chú Ba Đức trả lời.
- Còn mấy thằng trời đánh như tụi tao, kiếm hụt hơi Minh Vương, Lệ Thủy luôn, đứa Bến Tre, Bạc Liêu, đứa Trà Vinh, Bà Rịa... ở từa lừa hột é. Kiếm đủ đâu phải chuyện chơi mậy. Chưa kể còn chưa biết hết đứa nào sống, chết, thương tật ra sao. Thôi thì coi như mình đã xong phận sự. Chỉ tiếc... - Giọng chú Sáu Tiền thật buồn.
- Chú tiếc cái gì?
- Tụi tao hổng có đòi hỏi gì cao siêu hết. Nhà nước lo cho bi nhiêu là quá trớn rồi. Chỉ lo ba đứa nhỏ lớn lên hổng biết gì về những chiếc tàu không số này. Như bây. Ai đời sanh đẻ ở đây mà cũng bù trất mấy cái chuyện nầy. Nè, có dìa trển quởn quởn kể lại cho sắp nhỏ nghe chơi. Nè, kể cho đàng hoàng, đừng có thêm mắm dặm muối, bột ngọt, đường phèn thì bậy lắm đó nghe. Ai có thắc mắc vặn vẹo gì thì a lô xuống tao, tao trả lời ngon e. Có sao nói vậy. Mắc mớ gì mà sợ ai chớ.
Mưa đã tạnh. Những quầng sáng đã hừng lên báo hiệu bình minh đang tới. Hoàng bước nhè nhẹ vào quảng trường với tâm trạng phấn chấn lạ thường. Hình như trong gió biển sớm mai, trong bạt ngàn rừng đước, rừng bần thấp thoáng bóng dáng những con tàu không số đang hối hả vào bờ.
