Tương lai Việt Nam - Phát triển đô thị xanh

Đô thị Việt Nam còn nhiều hạn chế và đang đối mặt với các vấn đề toàn cầu như ô nhiễm môi trường, suy thoái tài nguyên thiên nhiên, đặc biệt là tác động biến đổi khí hậu (BĐKH). Do đó, việc phát triển đô thị xanh, sinh thái, cân bằng là mục tiêu quan trọng trong chiến lược phát triển đô thị ở Việt Nam để hướng tới sự phát triển bền vững trong tương lai. Đó là nhận định của Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trịnh Đình Dũng tại Hội nghị “Tương lai đô thị Việt Nam - Hành động hôm nay” do Diễn đàn Đô thị Việt Nam và Liên minh các TP thế giới tổ chức mới đây.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trịnh Đình Dũng khẳng định: Đô thị hóa là xu thế tất yếu của quá trình phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia. Việt Nam có tốc độ đô thị hóa nhanh ở khu vực Đông Nam Á, đã đạt được những thành công đáng kể trong việc phát triển đô thị gắn liền với các mục tiêu tăng trưởng kinh tế và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Hệ thống các đô thị đã có sự phát triển nhanh chóng về số lượng, chất lượng và quy mô. Diện mạo đô thị có nhiều khởi sắc theo hướng văn minh, hiện đại, tạo dựng được những không gian đô thị mới, từng bước đáp ứng nhu cầu về môi trường sống và làm việc có chất lượng.

Bên cạnh những mặt được, Bộ trưởng cũng nhìn nhận đô thị Việt Nam còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu phát triển, nhất là việc ứng phó có hiệu quả trước các tác động của BĐKH và ô nhiễm môi trường. Chính vì thế, theo Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng, Việt Nam luôn chủ trương phát triển hài hòa, bền vững giữa các vùng, xây dựng đô thị và nông thôn mới, có cơ chế, chính sách phù hợp để các vùng trong cả nước cùng phát triển, phát huy lợi thế và tạo sự liên kết giữa các vùng.

Mục tiêu phát triển được đặt ra là từng bước hình thành hệ thống đô thị có kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, thân thiện với môi trường gồm một số thành phố lớn, nhiều thành phố vừa và nhỏ liên kết và phân bố hợp lý trên các vùng. Bộ trưởng cho biết, Bộ Xây dựng là cơ quan được Chính phủ giao phụ trách lĩnh vực phát triển đô thị, cùng với vai trò là cơ quan thường trực của Diễn đàn đô thị Việt Nam nên bộ đặc biệt quan tâm đến việc xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chương trình phát triển đô thị ứng phó với BĐKH; lồng ghép vấn đề BĐKH vào kế hoạch phát triển đô thị, chú trọng nâng cao vai trò của chính quyền trong quản lý phát triển đô thị cũng như cơ chế huy động đa nguồn lực cho phát triển đô thị.

Đại diện TP Hà Nội chia sẻ, từ sau năm 2008, Hà Nội phải đối mặt với nhiều vấn đề phát sinh như tăng dân số cơ học, quá tải hệ thống hạ tầng kỹ thuật, xã hội, nhà ở xã hội ở nội đô và ùn tắc giao thông do địa giới hành chính được mở rộng. Trong đó, vấn đề ô nhiễm môi trường trầm trọng do khí thải các cơ sở sản xuất, khói bụi các phương tiện giao thông gây ra ngày càng tăng. Chính vì thế, trong quy hoạch chung đến năm 2030, tầm nhìn 2050 đã xác định xây dựng thủ đô Hà Nội phát triển bền vững; phát triển kinh tế song song với phát triển đô thị xanh, chú trọng vấn đề bảo vệ môi trường, tạo môi trường đầu tư thuận lợi cho phát triển kinh tế. Đại diện TPHCM cũng cho rằng, để phát triển TP một cách bền vững, thích ứng với BĐKH, TPHCM đang thiết kế “Thành phố nén” với hệ thống hạ tầng kỹ thuật tích hợp và thông minh theo điều kiện khí hậu, địa hình và diện mạo đặc trưng của đô thị, điều kiện thực tế, tận dụng quỹ đất hiệu quả với mục tiêu bảo vệ môi trường; phát triển TP lồng ghép với BĐKH và xây dựng đề án “Chiến lược TPHCM phát triển hướng ra biển Đông thích ứng với BĐKH”.

Việt Nam đang đi đúng hướng

Đánh giá cao những giải pháp phát triển đô thị của Việt Nam, đại diện Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam tin tưởng Việt Nam sẽ có những giải pháp giải quyết thách thức và xu thế phát triển với dự kiến dân số sẽ tăng gấp đôi trong 20 năm tới. “Các chính sách và đầu tư của Việt Nam sẽ quyết định diện mạo các đô thị và Việt Nam cần học tập kinh nghiệm quốc tế, đúc kết kinh nghiệm và vận dụng phù hợp điều kiện Việt Nam để phát triển đô thị bền vững. Với chiến lược phát triển đô thị xanh, lộ trình của Việt Nam đang đi đúng hướng nhưng cũng cần cụ thể hóa mạnh hơn những giải pháp thiết thực” - đại diện này đề nghị.

Một tổ chức giúp Việt Nam thích ứng với BĐKH cũng đề xuất: giải pháp cấp quốc gia là xây dựng chính sách đô thị đảm bảo phát triển đô thị mới có khả năng chống chịu với BĐKH và ở cấp tỉnh, TP phải đảm bảo quy hoạch tổng thể để đạt được khả năng chống chịu với BĐKH. Khi lập đồ án quy hoạch không gian tổng thể hay một quy hoạch phân khu, Việt Nam cần nghiên cứu tất cả các khu vực đô thị có khả năng chống chịu với BĐKH, bất kể là khu vực đó đã được quy hoạch cho một chức năng nào đó. Bên cạnh đó, cần một diễn đàn chung làm nền tảng cho sự hợp tác, phối hợp và cuối cùng là tích hợp - tất cả phải được điều phối ở cấp quốc gia đến cấp tỉnh. Cách tiếp cận hợp lý ở cấp tỉnh, thành là coi BĐKH là trách nhiệm chung thay vì cạnh tranh.

Hà Phương