“Vua chocolate” Petro Poroshenko đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Ukraine với gần 54% phiếu bầu trong vòng bỏ phiếu đầu tiên ngày 25-5. “Nữ hoàng khí đốt” Yulia Tymoshenko đứng thứ hai với 12,9% phiếu bầu. Với kết quả này, Ukraine sẽ không phải tổ chức cuộc bầu cử tổng thống vòng hai.
“Vua chocolate” Petro Poroshenko vui mừng sau kết quả kiểm phiếu.
Tập trung vào miền Đông
Theo ITAR-TASS, lượng cử tri ủng hộ nhà tỷ phú 48 tuổi, giàu thứ 7 ở Ukraine này đã vượt rất xa lượng cử tri ủng hộ cựu Thủ tướng Yulia Tymoshenko và các ứng cử viên còn lại đều giành được số phiếu rất thấp, dưới 10%. Cũng ngay sau khi kết quả thăm dò được công bố, cựu Thủ tướng Tymoshenko đã thừa nhận thất bại và tuyên bố “sẵn sàng hợp tác với người chiến thắng để xây dựng một Ukraine mạnh mẽ”.
Phát biểu tại trụ sở của chiến dịch vận động tranh cử sau khi kết quả sơ bộ được công bố, nhà tỷ phú thân phương Tây nói với những người ủng hộ rằng đa số người dân Ukraine đã trao cho ông quyền tiếp tục con đường hội nhập với phần còn lại của châu Âu, song cho biết ưu tiên trước hết của ông là tới miền Đông Ukraine nhằm chấm dứt “chiến tranh và hỗn loạn”. Ông sẽ tiếp tục chiến dịch quân sự ở miền Đông, song chiến dịch này sẽ được triển khai hiệu quả hơn, đồng thời khẳng định Kiev không tiến hành đàm phán với những người có vũ trang.
Cùng ngày, giao tranh dữ dội tại sân bay Donetsk. Quân đội Ukraine đã tiến hành cuộc tấn công với sự yểm trợ của máy bay trực thăng chiến đấu nhằm vào sân bay. Một phát ngôn viên quân đội nêu rõ sau khi kết thúc thời hạn chót trong tối hậu thư yêu cầu phiến quân rời khỏi sân bay, các lực lượng Ukraine với sự yểm trợ của máy bay trực thăng Mi-8 chở lính dù đã tiến hành một chiến dịch chống khủng bố.
Ngoài ra, một trong những nhiệm vụ chính của tân tổng thống Ukraine, người sẽ điều hành đất nước trong nhiệm kỳ 5 năm, sẽ chọn ngày bầu cử Quốc hội mà theo ông cũng được diễn ra trong năm nay.
Trong khi chính phủ tạm quyền Ukraine khẳng định cuộc bầu cử đã diễn ra thành công, công khai và minh bạch, thì lực lượng người biểu tình tại miền Đông vẫn tiếp tục không công nhận cuộc bầu cử này. Ngày 26-5, Chủ tịch Đoàn chủ tịch Hội đồng tối cao Cộng hòa nhân dân Donetsk tự phong (DPR), ông Denis Pushilin, cho biết, khu vực này đã ban bố tình trạng thiết quân luật. Mục đích chính là nhằm “quét sạch các đơn vị quân đội của Ukraine ra khỏi lãnh thổ của cộng hòa này”.
Hội nhập châu Âu, hàn gắn với Nga
Bên cạnh việc loại trừ khả năng đàm phán với lực lượng phản đối Kiev ở miền Đông, ông Poroshenko cũng tuyên bố sẽ không bao giờ công nhận cái mà ông gọi “sự chiếm đóng Crimea” của Nga. Được hỏi về quan hệ với Nga, Poroshenko nói rằng “chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ” của Ukraine là điều tối thượng.
Phát biểu trong cuộc họp báo ngày 26-5, ông Poroshenko tuyên bố sẽ sử dụng tất cả các “đòn bẩy” để giành lại bán đảo Crimea, trước tiên là “đòn bẩy pháp lý”, cụ thể là chuẩn bị đơn kiện lên các tòa án quốc tế. Ông Poroshenko tuyên bố mong muốn gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin trong nửa đầu tháng 6 tới để giải quyết tình hình ở miền Đông Nam Ukraine và đem lại hòa bình và ổn định cho khu vực này. Về vấn đề khí đốt, ông Poroshenko cho rằng cần chuyển sang những nguyên tắc thị trường trong chính sách khí đốt với Nga.
Theo tạp chí Forbes, nhiệm vụ trọng yếu hàng đầu của nhà tỷ phú từng cam kết sẽ thắt chặt quan hệ kinh tế và chính trị với phương Tây này là điều hòa tình hình chính trị đang phân đoạn và cải thiện nền kinh tế nước nhà đang rệu rã kể từ khi nổ ra khủng hoảng chính trị. Tuy nhiên theo Reuters, ông Poroshenko cũng sẽ phải cố gắng hàn gắn mối quan hệ rạn nứt giữa Ukraine với cường quốc láng giềng Nga, vốn vẫn đang là nhà cung cấp phần lớn khí đốt và là thị trường xuất khẩu hàng hóa chủ chốt của Ukraine.
Ông Poroshenko từng tuyên bố nếu trúng cử, ông sẽ bán tập đoàn chocolate mang thương hiệu Roshen, chỉ theo con đường chính trị. Tuy nhiên, hàn gắn quan hệ với Nga, đối phó với các chủ nợ phương Tây và xoa dịu những mâu thuẫn đang chất chồng ở trong nước... sẽ là những thách thức mà ông Poroshenko phải đối mặt.
HẠNH CHI
