Những lũy tre bao đời nay vẫn lặng thầm, bền bỉ, khiêm nhường như thế. Tôi vẫn luôn quan niệm rằng, xóm làng mà vắng bóng tre xanh thì đã mất đi một phần của hồn quê, thiếu mất một vùng trời bình yên rộn rã tiếng chim mà ngày nay khó lòng tìm lại. Từ nhỏ, tôi đã được mẹ dạy phải biết quý trọng, hàm ơn cây tre như thể quê hương mình. Trong căn nhà nhỏ ấm sực tình thương, tôi lớn lên hồn nhiên bên tre, ở đâu cũng thấy dáng tre mộc mạc, chất phác. Từ chiếc chõng tre kẽo kẹt đưa tôi vào giấc ngủ, đến đôi đũa tre thân thuộc mỗi bữa cơm đầm ấm bên bếp lửa đượm nồng. Từ cái kèo, cái cột vững vàng, bền bỉ, đến những nuột lạt dẻo dai buộc trên mái nhà…
Tre khiến lòng tôi nhớ mẹ quay quắt. Nhớ chiếc đòn gánh cong hai đầu sương gió, mòn vẹt bóng thời gian mẹ dựng ở góc nhà. Ngày xưa mẹ đã lam lũ gánh từng gánh cá, gánh rau đi rao bán dọc con xóm nhỏ. Những chiếc rổ tre, thúng mủng như đựng cả tuổi xuân của mẹ, đựng những tháng ngày khó nhọc làm sần chai đôi vai gầy hàng đêm mẹ vẫn xoa dầu gió. Chiếc gióng tre lủng lẳng mẹ móc lên gác bếp, như còn giữ lại bao mưa nắng dọc đường, khiến tâm trí tôi vang lên tiếng rao đầm đẫm, chát mặn mồ hôi của mẹ. Nhìn dáng tre guộc gầy, tôi lại nghĩ về mẹ, lại hình dung dáng mẹ ngồi sàng gạo bằng chiếc nia cũ, bụi trắng phủ lưa thưa trên áo quần, nón lá.
Gần nhà tôi, phía sau ngôi miếu làng, cũng có một lũy tre quanh năm rì rào cùng nắng gió. Mẹ kể rằng, đó là lũy tre do ông ngoại tôi trồng những ngày rất xa. Lũy tre qua bao tháng ngày cứ vươn mình xanh biếc, tỏa bóng hiền hòa xuống vườn chuối thơm thảo. Lá khô rơi xuống thành một lớp dày. Dưới bóng tre ấy, tôi và đám bạn quê đã lớn lên cùng nhau qua những cuộc chơi thơ ấu bất tận, rộn rã. Tre hiền lành nghiêng bóng mát, tựa vòng tay bao dung ôm vào lòng những niềm vui thơ trẻ của chúng tôi. Bởi thế mà tôi thương tre như thương tuổi thơ mình.
Những ngày ấy, mỗi khi trời mưa, tôi hay tựa cằm ngồi bên cửa sổ và mường tượng về những búp măng tre sẽ mọc lên nõn nà sau mưa. Có những chiều, tôi theo mẹ hái măng về xào với tép nhỏ, nấu canh chua cá đồng. Sau này, các cô chú tôi khi đi làm xa ở cao nguyên trở về thường biếu mẹ vài gói măng khô. Nhìn những cọng măng khô vàng dai, thơm thảo, tôi lại nhớ bóng mẹ tảo tần tìm hái măng tre một thời còn chật vật cơm áo…
Những chiếc chong chóng tre xoay tít tựa vòng đời tuần hoàn xuân, hạ, thu, đông. Thời gian làm con người ta dần xa vòng tay chở che của cha mẹ, xa lũy tre làng êm đềm nghiêng bóng mát. Nhưng tre vẫn lặng thầm góp mặt vào đời sống muôn hình vạn trạng, bền bỉ, thẳng ngay tựa người quê chân lấm tay bùn. Tre đan thành chiếc nôi ký ức bình yên, để lòng tôi nương náu tìm lại hơi ấm quê hương lúc bước chân còn mông lung giữa xứ lạ. Làng quê bây giờ dần vắng bóng tre xanh, mà nhớ thương vẫn khôn nguôi nghẹn ngào…
