Bên lề Triển lãm quốc tế về phát triển năng lượng Việt Nam lần thứ 4 tại Hà Nội (từ 16 đến 18-5), ông Junichi Kawahata, Phó Tổng giám đốc bộ phận Dự án hạt nhân, Công ty Hệ thống điện Hitachi đã giải đáp nhiều câu hỏi của báo giới về sự an toàn của nhà máy điện hạt nhân dự kiến sẽ được xây dựng tại Ninh Thuận trong thời gian tới, nhằm hiện thực hóa Tổng sơ đồ điện 7 đã được Chính phủ phê duyệt.
- PV: Nhật Bản đã được chọn là đối tác để xây dựng nhà máy điện hạt nhân số 2 tại Ninh Thuận. Được biết Hitachi đã có những bước chuẩn bị nhất định để tham gia vào dự án quan trọng này. Ông có thể cho biết cụ thể hơn?
- Ông JUNICHI KAWAHATA: Sau khi có thỏa thuận về việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân hạt nhân số 2 tại Ninh Thuận, năm 2011, Hitachi đã thành lập “Bộ phận dự án Điện hạt nhân Việt Nam”. Cũng từ năm 2011, Hitachi bắt đầu chương trình đào tạo nguồn nhân lực, phối hợp với Trường Đại học Điện lực Tokyo và Đại học Bách khoa Hà Nội. Đồng thời, chúng tôi có chương trình cấp học bổng tiến sĩ (4 người mỗi năm) cho những người theo học Viện Công nghệ Tokyo. Chính phủ hai nước cùng với các hiệp hội, doanh nghiệp và trường đại học ở Việt Nam đều có những kế hoạch đào tạo lực lượng kỹ sư, cán bộ kỹ thuật về hạt nhân. Tôi muốn nói thêm là việc đào tạo nhân lực để xây dựng nhà máy khác với nhân lực để vận hành nhà máy khi đi vào hoạt động. Để thực hiện Tổng sơ đồ điện 7 (đưa nhà máy điện hạt nhân số 2 vào vận hành từ cuối năm 2020) thì việc xây dựng nhà máy chậm nhất phải bắt đầu vào năm 2017 và như vậy, công việc chuẩn bị hồ sơ, trình dự án cũng như đào tạo nhân lực đều phải tiến hành rất khẩn trương mới đáp ứng được nhu cầu.
- Thảm họa hạt nhân tại Nhật Bản tháng 3-2011 đã khiến rất nhiều người có tâm lý e ngại điện hạt nhân. Hiện tại, tất cả 54 lò phản ứng hạt nhân tại Nhật Bản cũng đã dừng hoạt động. Ông chia sẻ gì về điều này?
- Các lò phản ứng hạt nhân ở Nhật dừng hoạt động là để được kiểm tra toàn diện, đảm bảo độ an toàn cao nhất trước khi vận hành trở lại chứ không phải đóng cửa vĩnh viễn. Thảm họa hạt nhân tại Nhật Bản năm 2011 đã được phân tích, mổ xẻ kỹ lưỡng, từ đó chúng ta có thể rút ra nhiều kinh nghiệm để ngăn ngừa những sự cố tương tự. Chẳng hạn, cốt nền lò sẽ được nâng cao (như ở Ninh Thuận dự kiến lên tới 15m) để tránh sóng thần.
Cần nhớ là các lò phản ứng ở Nhật đã được dừng an toàn khi xảy ra động đất. Vấn đề chỉ nảy sinh khi sóng thần gây mất điện, không có nước để làm nguội tâm lò. Do đó, cần đảm bảo nguồn điện dự phòng cũng như nguồn nước để làm mát trong bất kỳ tình huống nào. Loại lò phản ứng nước sôi ABWR dự kiến áp dụng ở Ninh Thuận là công nghệ III+ tiên tiến đã được kiểm chứng với 4 lò đang được vận hành tại Nhật Bản (đều do Hitachi xây dựng); 5 lò nữa cũng đang được xây dựng. Thiết kế đã được cấp chứng nhận tại nhiều quốc gia, trong đó có Ủy ban Điều phối hạt nhân Hoa Kỳ. Tại Nhật Bản hiện nay, trong số 54 lò phản ứng hạt nhân có 20 lò do Hitachi tham gia thiết kế, xây dựng.
- Nếu Hitachi được lựa chọn thực hiện dự án ở Ninh Thuận, mối quan tâm lớn nhất của ông là gì?
Sự hợp tác của người dân địa phương, còn khi dự án đi vào xây dựng, vận hành, phải làm sao để bản địa hóa được công nghệ.
Anh Thư thực hiện
