Ngày 5-8, phát biểu sau hội nghị Bộ trưởng ngoại giao ASEAN với Trung Quốc, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị và Ngoại trưởng Thái Lan Tanasak Patimapragorn cho biết, Trung Quốc và ASEAN đã nhất trí đẩy nhanh tiến độ đàm phán về Bộ quy tắc ứng xử trên biển Đông (COC).
Ngoại trưởng Mỹ John Kerry (trái) gặp ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị bên lề hội nghị cấp cao ASEAN ở Kuala Lumpur (Malaysia).
Tự nhận đã dừng xây dựng trái phép trên biển Đông
Cuộc họp diễn ra bên lề Hội nghị Ngoại trưởng các nước ASEAN lần thứ 48 (AMM 48). Trả lời họp báo chung với ông Tanasak, ông Vương Nghị cho rằng các quốc gia ngoài khu vực cần kiềm chế, tránh những hành động có thể làm leo thang hoặc phức tạp hóa tình hình trên biển Đông. Ông Vương Nghị cho biết Trung Quốc đã dừng toàn bộ mọi hoạt động xây dựng tại biển Đông - chủ đề gây tranh cãi trong nhiều tháng qua giữa Bắc Kinh và nhiều quốc gia.
Trước đó, trong cuộc gặp với ông Vương Nghị, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry bày tỏ quan ngại với phía Trung Quốc về hoạt động xây dựng đảo nhân tạo của Bắc Kinh trên biển Đông, cũng như hành động quân sự hóa vùng biển này.
Ngoại trưởng Kerry khuyến cáo Trung Quốc và các bên có tuyên bố chủ quyền khác hãy ngừng các hoạt động có thể làm phức tạp hoặc leo thang căng thẳng, nhằm tạo không gian cho các biện pháp ngoại giao. Bên cạnh đó, Ngoại trưởng Kerry nhấn mạnh sự cần thiết của việc duy trì an ninh cho các tuyến hàng hải, các ngư trường cũng như giải quyết các tranh chấp trên biển Đông một cách hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế. Đáp lại, ông Vương Nghị cho biết sẽ theo đuổi các cuộc thảo luận hòa bình.
Cùng ngày, các nhà ngoại giao cấp cao của Nhật Bản và Bộ trưởng ngoại giao ASEAN nhóm họp tại thủ đô Kuala Lumpur (Malaysia) để thảo luận về việc thúc đẩy hợp tác nhằm duy trì an ninh hàng hải trên biển Đông và biển Hoa Đông. Giới quan sát chính trị và các quan chức Nhật Bản khẳng định Tokyo cũng muốn tách bạch sáng kiến phát triển cơ sở hạ tầng của mình với sáng kiến của Trung Quốc, nước đang mở rộng tầm ảnh hưởng kinh tế trong khu vực.
Cùng ngày, tại Kuala Lumpur, đã diễn ra các hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN+1 với những nước đối tác, gồm Hàn Quốc, Ấn Độ, Nga, Mỹ, Liên minh châu Âu (EU), Canada, Australia và New Zealand. Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh tham dự các hội nghị nói trên, và đồng chủ trì Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-EU trên cương vị nước điều phối quan hệ ASEAN-EU.
Trên cương vị nước Điều phối viên quan hệ ASEAN-EU, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đề nghị hai bên tiếp tục triển khai hiệu quả Chương trình Hành động ASEAN-EU giai đoạn 2013-2017, nỗ lực thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực ưu tiên như thương mại, đầu tư, kết nối và thu hẹp khoảng cách phát triển, nâng cao năng lực xử lý các thách thức an ninh phi truyền thống như quản lý thiên tai, biến đổi khí hậu, chống khủng bố; đề xuất sớm xây dựng lộ trình hướng tới Đối tác chiến lược ASEAN-EU, đồng thời cân nhắc khả năng tổ chức Hội nghị Cấp cao kỷ niệm ASEAN-EU trong năm 2017 để kỷ niệm 40 năm thiết lập quan hệ đối thoại hai bên.
Kết thúc hội nghị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh bàn giao vai trò Điều phối viên quan hệ ASEAN-EU cho Thái Lan, nước đảm nhiệm vai trò Điều phối viên quan hệ ASEAN-EU giai đoạn 2015-2018 và nhận bàn giao vai trò nước Điều phối viên quan hệ ASEAN - Ấn Độ giai đoạn 2015-2018.
Thông qua các tuyên bố chung về tiểu vùng sông Mê Công
Sáng cùng ngày, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh dự Hội nghị Bộ trưởng các nước hạ nguồn sông Mê Công - Mỹ do Ngoại trưởng Mỹ John Kerry chủ trì. Tham dự hội nghị còn có Bộ trưởng Ngoại giao các nước thuộc tiểu vùng sông Mê Công và Tổng Thư ký ASEAN Lê Lương Minh. Hội nghị tập trung thảo luận về các biện pháp đảm bảo sự phát triển bền vững của lưu vực sông Mê Công trong bối cảnh khu vực đang có nhu cầu gia tăng về xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ phát triển kinh tế.
Các bộ trưởng đã thông qua Tuyên bố chung hội nghị, Tuyên bố về xây dựng tương lai bền vững cho tiểu vùng sông Mê Công và Kế hoạch hành động LMI giai đoạn 2016-2020, nhằm triển khai các hoạt động cụ thể trong 5 năm tới, trên các lĩnh vực hợp tác chính và các vấn đề mang tính liên ngành như mối liên hệ giữa nước - năng lượng - lương thực và bình đẳng giới; giúp thúc đẩy phát triển bền vững và cân bằng tại tiểu vùng sông Mê Công. Hội nghị cũng nhất trí sẽ tiếp tục thực hiện các chương trình trọng điểm của hợp tác LMI bao gồm Kết nối Mê Công, Hạ tầng thông minh cho Mê Công, Kết nối thông qua giáo dục và đào tạo, Đào tạo kỹ năng truyền thông cho lãnh đạo, Trung tâm Khởi nghiệp cho phụ nữ và Sáng kiến Một sức khỏe.
Kết thúc hội nghị, các bộ trưởng nhất trí LMI-9 sẽ được tổ chức bên lề AMM 49 tại Lào trong năm 2016 và cuộc họp Nhóm công tác khu vực LMI sẽ được tổ chức tại Việt Nam vào cuối năm 2015.
Cùng ngày, tại Kuala Lumpur đã diễn ra Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao khu vực Mê Công - Nhật Bản lần thứ 8 dưới sự chủ trì của Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nhật Bản Minoru Kiuchi.
THANH HẰNG (tổng hợp)
