Đến hôm nay, 9-4, việc lắp đặt thiết bị định vị nguồn chứa phóng xạ trên địa bàn TPHCM có thể nói là vẫn phải chờ, cho dù đây là vấn đề hết sức bức bách và được đặt ra từ lâu, nhất là sau sự cố mất cắp nguồn phóng xạ hồi tháng 9-2014 tại TPHCM và mới đây nhất là vụ mất thiết bị nguồn chứa phóng xạ được phát hiện vào ngày 1-4 ở Vũng Tàu…
Cuộc họp lắp đặt thiết bị định vị nguồn chứa phóng xạ trên địa bàn TPHCM do Phó Chủ tịch UBND TPHCM Lê Mạnh Hà chủ trì, vào ngày 7-4, càng trở nên nóng bỏng và cấp bách hơn. Bức bách là phải, vì thiết bị chứa nguồn phóng xạ sẽ gây những hậu quả ảnh hưởng đến con người nếu không được quản lý, khai thác đúng quy trình. Chỉ tính riêng tại TPHCM đã có hơn 200 thiết bị chứa nguồn phóng xạ, trong đó 124 thiết bị thường xuyên được di chuyển trong quá trình sử dụng. Sự cố mất cắp nguồn phóng xạ hồi tháng 9-2014 tại TPHCM, dù chưa gây ra hậu quả ảnh hưởng phóng xạ đến con người nhưng đã là một bài học cho quản lý thiết bị chứa nguồn phóng xạ.
Từ vụ việc trên, Trung tâm Nghiên cứu và đào tạo thiết kế vi mạch ICDREC đã nhanh chóng tiến hành nghiên cứu và chế tạo thiết bị định vị nguồn chứa phóng xạ. Khi bắt tay vào việc này, muôn vàn rào cản từ cơ chế chính sách đã xuất hiện. Các rào cản này chủ yếu xuất phát từ các quy định chồng chéo trong quản lý khoa học. Hơn nữa, ICDREC chế tạo ra thiết bị định vị nguồn chứa phóng xạ được xác định như một sản phẩm thương mại ứng dụng chip Việt do chính đơn vị này thiết kế, phát triển và kỳ vọng được tất cả các đơn vị trong cả nước có sử dụng nguồn chứa phóng xạ mua để giám sát định vị nguồn chứa phóng xạ… thì càng gặp nhiều khó khăn hơn vì “đụng” đến các quy định cấp bộ.
Chính vì thế, việc đặt ICDREC sản xuất thiết bị định vị nguồn chứa phóng xạ dù đã hoàn thiện nhưng vẫn không thể triển khai ứng dụng. Cho đến khi chưa tìm ra thiết bị nguồn chứa phóng xạ bị mất tại Vũng Tàu thì việc lắp đặt thiết bị định vị nguồn chứa phóng xạ càng trở nên cấp bách.
Phía ICDREC cho rằng nghiên cứu, phát triển thiết bị định vị nguồn chứa phóng xạ là cả một quá trình tốn kém chất xám, công sức… Nhưng nếu chỉ ứng dụng cho 124 thiết bị thường xuyên được di chuyển trong quá trình sử dụng tại TPHCM thì quá khó cho bài toán thương mại cũng như sản xuất của thiết bị này.
Tuy nhiên, để đảm bảo biết rõ vị trí cũng như đường đi nước bước của 124 thiết bị chứa phóng xạ thường xuyên được di chuyển trong quá trình sử dụng tại TPHCM - và xa hơn là vì sự an toàn của người dân thành phố - thì việc lắp đặt ngay thiết bị định vị nguồn chứa phóng xạ cho số thiết bị chứa phóng xạ nói trên là điều hết sức cần thiết. Cho nên có thể đây là lúc gác qua cách nghĩ của bài toán “đầu tư - mua bán”, mà hãy đặt lợi ích chung - sự an toàn cho xã hội - lên trên thì ắt ICDREC sẽ được nhiều hơn sau này.
Trở lại với cuộc họp lắp đặt thiết bị định vị nguồn chứa phóng xạ trên địa bàn TPHCM như đã nói trên, Phó Chủ tịch UBND TPHCM Lê Mạnh Hà khẳng định đây là việc làm cấp bách, không được chậm trễ và quan trọng hơn, kinh phí sẽ do nhà nước chi trả, cũng đã phần nào mở được “nút thắt” ban đầu của ICDREC lẫn Sở KH-CN TPHCM. Ở đây TPHCM đã thấy những giá trị của việc lắp đặt thiết bị định vị nguồn chứa phóng xạ, cho nên đã giao Sở KH-CN và ICDREC phải tiến hành khảo sát và gắn ngay thiết bị định vị giám sát nguồn phóng xạ tại các địa điểm cụ thể ngay trong ngày 8-4.
Phó Chủ tịch Lê Mạnh Hà cũng yêu cầu sau 1 tuần các đơn vị phải báo cáo UBND TPHCM kết quả triển khai. Dư luận rất mong Sở KH-CN và ICDREC tiến hành lắp đặt thiết bị định vị nguồn chứa phóng xạ nhanh hơn và sớm công bố để người dân yên tâm…
BÁ TÂN
