Qua những vụ việc tranh chấp cho thấy, việc đấu tranh bảo hộ quyền SHTT, sáng chế, thương hiệu, nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp… ở thị trường nước ngoài rất khó khăn, nên ngày càng nhiều doanh nghiệp chủ động bảo hộ quyền SHTT, nhất là trong bối cảnh Việt Nam ngày càng hội nhập sâu, rộng vào nền kinh tế thế giới.
Sản xuất đồ chơi tại công ty Nhựa Chợ Lớn. Ảnh: CAO THĂNG Nhận thức đúng và đủ Đánh giá tài sản SHTT và việc bảo hộ quyền SHTT có vai trò rất lớn trong quá trình tham gia vào thị trường thương mại tự do, trong thời gian gần đây, cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam đã và đang chủ động đầu tư, kinh doanh hiệu quả để hướng đến phát triển bền vững. Cụ thể, tùy theo tiềm lực và chiến lược phát triển của mỗi đơn vị sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp đã từng bước đăng ký quyền bảo hộ SHTT ở trong và ngoài nước đối với sản phẩm, dịch vụ và thương hiệu của đơn vị. Theo xu hướng đó, ngày càng nhiều doanh nghiệp nâng cao nhận thức về lĩnh vực bảo vệ quyền SHTT, từ đó tích cực nắm bắt thông tin, quy định pháp luật, dịch vụ… liên quan đến các vấn đề, lĩnh vực bảo hộ quyền SHTT trong sáng chế, thương hiệu, nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp… để tự bảo vệ tài sản vô hình cũng như hữu hình của doanh nghiệp. Theo đại diện Tập đoàn Deloitte Consunlting SEA, với đặc thù của cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ và vừa, cùng với đó là môi trường đầu tư, sản xuất kinh doanh nội địa, các doanh nghiệp này nên nghĩ lớn nhưng làm nhỏ. Đơn cử, cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam cần có sự chuẩn bị từng bước, xác định những lĩnh vực phù hợp… để có giải pháp tiếp cận cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 hiệu quả. Đặc biệt, nếu việc thử nghiệm thất bại nên kịp thời chuyển hướng; còn nếu triển khai thành công ở quy mô nhỏ hay giai đoạn thử nghiệm, thì đây là nền tảng cơ sở để bắt đầu chuyển sang quy mô lớn. Hiện nay, cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam đang được Chính phủ cũng như các bộ, ngành rất quan tâm, không chỉ thể hiện ở việc ban hành nhiều cơ chế chính sách, mà còn nghiên cứu thúc đẩy nhiều giải pháp thực thi để làm “bệ đỡ” cho cộng đồng doanh nghiệp khởi nghiệp, ứng dụng công nghệ, bảo hộ quyền SHTT... Mặt khác, Việt Nam còn có lợi thế về nguồn nhân lực và cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin để đáp ứng việc đổi mới sáng tạo, nắm bắt ứng dụng hiệu quả cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 để tăng năng suất, cắt giảm chi phí, cải thiện hiệu quả sản xuất kinh doanh; đồng thời, tăng cường bảo hộ quyền SHTT, sáng chế, thương hiệu, nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp… trong thị trường thương mại tự do. Ông Peter Willimott, chuyên gia dự án cao cấp Văn phòng Tổ chức SHTT thế giới (WIPO) tại Singapore, cho hay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa, bảo hộ quyền SHTT có thể trở thành tài sản có giá trị về tài chính và mang lại nguồn thu mới, được sử dụng như là cơ sở đảm bảo tài chính, cũng như ngăn chặn những đối tượng làm hàng giả, hàng nhái… Điều này cho thấy, việc doanh nghiệp cần chủ động nắm bắt thông tin đầy đủ để vận dụng hiệu quả, đặc biệt là hệ thống SHTT được tạo thành từ các luật về SHTT quốc gia và quy trình thủ tục, trên cơ sở đăng ký bảo hộ đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo đạt được sự bảo hộ sáng chế, nhãn hiệu quốc tế, kiểu dáng công nghiệp…Đồng hành với doanh nghiệp Tính riêng tại TPHCM, trong 3 tháng đầu năm 2018, thành phố có 846 doanh nghiệp giải thể, tăng 20% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, loại hình công ty TNHH có 685 đơn vị (chiếm 81%), công ty cổ phần 106 đơn vị (chiếm 12,5%). Bên cạnh đó còn có 1.787 doanh nghiệp ngưng hoạt động, tăng 3,4% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, trong giai đoạn 2017-2018, ghi nhận số lượng doanh nghiệp thành lập mới cũng rất nhiều, nên việc đồng hành cùng doanh nghiệp, cung cấp thông tin, hành trang cho doanh nghiệp về bảo vệ quyền SHTT để nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường trong và ngoài nước có vai trò vô cùng quan trọng. Song song đó, tình hình gian lận thương mại, hàng giả, hàng nhái, đặc biệt là sự phát triển của công nghệ, internet… kéo theo sự xuất hiện loại tội phạm công nghệ ngày càng tinh vi, dẫn đến không ít doanh nghiệp có nhãn hiệu nổi tiếng và thành công thì càng dễ bị xâm phạm quyền SHTT. Ngoài phát triển nhiều hoạt động xúc tiến về thương mại, công nghiệp, đầu tư…, TS Phạm Thị Thu Hằng, Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cho biết trong những năm gần đây, với sự phát triển của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, thì xúc tiến trong lĩnh vực khoa học công nghệ, SHTT đang được VCCI chú trọng. Trong đó, VCCI xác định lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, bảo hộ quyền SHTT… là yếu tố cốt lõi, góp phần tạo nên thành công của doanh nghiệp, cũng như là điều kiện cần và đủ để doanh nghiệp vươn ra thị trường quốc tế. Chính vì vậy, các hoạt động cập nhật thông tin, kiến thức sẽ giúp doanh nghiệp chủ động bảo vệ những tài sản vô hình, hữu hình trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế và tham gia các thị trường xuất khẩu. Kết quả khảo sát và nghiên cứu mới nhất của WIPO cho thấy, trong những năm gần đây, các quốc gia châu Á, trong đó có Việt Nam, đã và đang nỗ lực đầu tư cải tiến hệ sinh thái khởi nghiệp, nghiên cứu đổi mới sáng tạo để cải thiện năng suất lao động, tăng năng lực xuất khẩu… góp phần thúc đẩy kinh tế phát triển. Việc toàn cầu hóa tại các thị trường quốc tế, cùng với những hiệp định thương mại tự do (FTA), đòi hỏi các đơn vị sản xuất kinh doanh, dù hoạt động trong lĩnh vực nào, thì bảo hộ quyền SHTT về sáng chế, chỉ dẫn địa lý, kiểu dáng công nghiệp… đều là yếu tố sống còn. Hàng năm, WIPO phối hợp với các trường đại học, chuyên gia phát hành mới những ấn bản, nghiên cứu về các chỉ số, đơn đăng ký sáng chế, chi tiêu đầu tư cho giáo dục liên quan đến lĩnh vực bảo hộ quyền SHTT để hỗ trợ doanh nghiệp cũng như các quốc gia. Ông Sey Hay, Trưởng đại diện Văn phòng Khu vực châu Á - Thái Bình Dương, Hiệp hội Nhãn hiệu quốc tế (INTA), cho rằng nếu tận dụng các hệ thống bảo hộ quyền SHTT quốc tế hiệu quả, doanh nghiệp không chỉ đơn giản được thủ tục hành chính, tiết kiệm thời gian và chi phí, mà còn có điều kiện mở rộng hoạt động đầu tư, kinh doanh ra thị trường các nước. Bên cạnh đó, lợi ích kép của việc bảo hộ quyền SHTT là doanh nghiệp hạn chế được các rủi ro về gian lận thương mại, hàng giả, hàng nhái và vụ việc vi phạm quyền SHTT trên thị trường quốc tế.
