Thị trường kinh doanh dược phẩm đang rộ lên tình trạng “cắt lô” bao tiêu sản phẩm. Có nghĩa là một công ty có pháp nhân kinh doanh dược phẩm ký hợp đồng với một nhà máy sản xuất loại thuốc mà thị trường có nhu cầu rồi đem phân phối. Kiểu kinh doanh trên liệu có hợp pháp?
Vô tư phân phối qua trung gian
Là công ty cổ phần có vốn góp đầu tư nước ngoài, Công ty cổ phần Boston Pharma hiện có nhà máy sản xuất dược phẩm đạt chuẩn GMP (thực hành tốt sản xuất thuốc theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới) tại Bình Dương. Công ty chính thức đi vào hoạt động năm 2010 và sản xuất nhiều mặt hàng thuốc về tiểu đường, tim mạch.
Tuy nhiên, công ty trực tiếp bán thuốc của mình sản xuất rất ít mà chủ yếu phân phối qua Công ty TNHH Diethelm Việt Nam với đại diện là Công ty Dược phẩm Vimedimex.
Ông Lương Đăng Khoa, Tổng Giám đốc Công ty Boston Pharma cho biết, theo quy định, công ty dược có phần góp vốn của nước ngoài không được phân phối thuốc nhập khẩu nhưng có quyền trực tiếp phân phối thuốc của mình sản xuất ra. Lý giải về việc phải bán thuốc qua trung gian, ông Khoa nói do công ty không có mạng lưới phân phối và khó khăn về nhân lực.
Ngoài Công ty TNHH Diethelm Việt Nam, Công ty Boston Pharma còn bán thuốc thông qua các công ty TNHH có pháp nhân kinh doanh dược khác đạt chuẩn GDP (thực hành phân phối sỉ dược phẩm). “Nếu công ty kinh doanh dược chưa đạt GDP thì chỉ ký hợp đồng cung ứng hạn chế các loại thuốc không kê đơn” - ông Khoa nói. Đề cập đến việc các công ty kinh doanh dược hợp đồng “cắt lô” bao tiêu sản phẩm, ông Khoa cho biết, công ty vẫn làm nhưng lựa chọn những công ty có pháp nhân đầy đủ, xuất hóa đơn đúng theo quy định.
Tương tự, cũng mới đi vào sản xuất được 2 năm, Công ty cổ phần Dược phẩm Euvipharm (huyện Đức Hòa, tỉnh Long An) chưa xây dựng hoàn thiện mạng lưới phân phối thuốc trực tiếp nên vẫn phải bán qua trung gian là các công ty TNHH dược phẩm, Công ty Dược Sài Gòn (Sapharco), chi nhánh Công ty Dược phẩm Trung ương I…
“Khi phân phối qua trung gian, theo quy định giá thống nhất toàn quốc, khoản chênh lệch mà công ty phân phối hưởng là 5%. Nếu vượt doanh số, đúng hạn thì thưởng thêm” - ông Phạm Trung Nghĩa, Tổng Giám đốc Công ty Euvipharm, nói.
Ông Nghĩa cũng cho biết, hình thức “cắt lô” thuốc cũng khá phổ biến. Chẳng hạn một công ty kinh doanh dược nhận thấy một sản phẩm nào đó bán chạy trên thị trường, họ ký hợp đồng sản xuất với công ty đó và bao tiêu hết. “Chủ yếu phân phối “cắt lô” là các công ty kinh doanh dược ở tỉnh và họ chịu trách nhiệm bảo quản thuốc, công nợ” - ông Nghĩa cho biết thêm.
Có lách luật?
Thực tế cho thấy, phần lớn các công ty dược trong nước mới đi vào sản xuất hoặc thiếu năng lực xây dựng mạng lưới phân phối trực tiếp đều bán thuốc qua các trung gian hoặc “cắt lô”. Tuy nhiên, không loại trừ hiện tượng các cá nhân lợi dụng, núp bóng các công ty kinh doanh dược để ký hợp đồng sản xuất thuốc và tuồn ra thị trường làm xáo trộn giá cả và vi phạm pháp luật.
Theo các công ty sản xuất dược phẩm, việc phân phối thuốc qua trung gian hoặc “cắt lô” đòi hỏi phải lựa chọn các đối tác có pháp nhân đầy đủ. “Vấn đề là căn cứ trên hợp đồng sản xuất và hóa đơn xuất ra đúng đối tượng hay không” - ông Nghĩa nhìn nhận.
Tuy nhiên, thực tế không ít trường hợp lợi dụng danh nghĩa các công ty TNHH kinh doanh dược rồi phân phối đến những nơi tiêu thụ không địa chỉ. Vậy, vấn đề đặt ra là việc “cắt lô” hay phân phối qua trung gian có đúng pháp luật hay chỉ là sự lách luật?
Ông Lương Đăng Khoa khẳng định, hiện chưa có quy định nào cản trở 2 hình thức phân phối dược phẩm trên. “Vấn đề là công ty bán thuốc đúng đối tượng, hóa đơn rõ ràng. Và trong một số trường hợp thuốc chứa tiền chất, hướng tâm thần, số lượng phải hạn chế theo đúng quy định” - ông Khoa nói. Tuy nhiên trên thực tế những quy định đó liệu đã rõ ràng?
Chiều 12-9, trao đổi với PV Báo SGGP, lãnh đạo Cục Quản lý dược Bộ Y tế cũng khẳng định các quy định của pháp luật hiện chưa có sự ràng buộc. Vậy trước khi có một quy định rõ ràng, cụ thể hơn cho vấn đề này, để tránh tình trạng một số cá nhân “núp bóng” trục lợi, Cục Quản lý dược cần yêu cầu các công ty sản xuất xác minh và cung ứng đúng đối tượng. Những loại thuốc chứa tiền chất, hướng tâm thần phải theo tuân thủ Thông tư 11 của Bộ Y tế về nguồn gốc, tiêu thụ.
TƯỜNG LÂM
