(SGGP). – Ngày 24-2, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, Trưởng đoàn đàm phán cấp Chính phủ Việt Nam về biên giới lãnh thổ Vũ Dũng đã có cuộc trả lời phỏng vấn trước đông đảo phóng viên báo chí kết quả giải quyết cụ thể các khu vực cửa khẩu Hữu Nghị, thác Bản Giốc và cửa sông Bắc Luân. Thứ trưởng Vũ Dũng cho biết:
“Trước hết cần khẳng định, các khu vực này đã được đưa ra bàn bạc trong nhiều vòng đàm phán của Ủy ban Liên hợp phân giới cắm mốc nhưng chưa giải quyết được. Đến đầu năm 2008, hai bên đã nhất trí giải quyết tổng thể các khu vực tồn đọng, trong đó có 3 khu vực này bằng giải pháp “cả gói”. Các nguyên tắc của giải pháp này là phù hợp với lời văn và bản đồ Hiệp ước 1999; giải quyết tất cả các khu vực trong một gói theo cùng một tiêu chí; công bằng hợp lý, hai bên đều có thể chấp nhận được; tôn trọng các dấu tích lịch sử; ưu tiên ổn định đời sống cư dân biên giới”.
Tại cửa khẩu Hữu Nghị, đây là cửa khẩu lâu đời nhất trên tuyến biên giới Việt – Trung, đã được đề cập trong Đại Nam nhất thống chí, “Vân đài loại ngữ” của bác học Lê Quý Đôn và một số thơ văn của Nguyễn Du và Mạc Đĩnh Chi.
Tại khu vực này có 3 vị trí quan trọng liên quan đến đường biên giới. Đó là ải Nam Quan, các mốc cũ do Pháp và nhà Thanh xây dựng cuối thế kỷ thứ 19 và điểm nối ray của tuyến đường sắt Đồng Đăng – Bằng Tường. Về ải Nam Quan, các sử sách ta còn lưu giữ đều khẳng định, ải Nam Quan do các triều đại phong kiến Trung Quốc xây dựng và tồn tại cho đến ngày nay. Về các mốc Pháp – Thanh, mốc 19 vẫn còn tồn tại và nằm đúng vị trí cũ. Mốc 18 đối diện với mốc 19, do yếu tố thời gian, hai bên đều không thể xác định được. Về điểm nối ray, do có bị lệch về phía Việt Nam so với đường biên giới lịch sử, hai bên đồng ý điều chỉnh về phía Bắc. Kết quả giải quyết: Đường biên giới đi qua Km 0 đến mốc 19 cũ rồi đến điểm cách điểm nối ray 148m về phía Bắc. Hiện nay ta đã cắm mốc 1116 và 1117 đối xứng với nhau qua quốc lộ 1A của Việt Nam và mốc 1118 trùng với vị trí mốc 19 (cũ). Như vậy, đường biên giới lịch sử tại khu vực này không những đã được duy trì mà còn được cụ thể hóa bằng hệ thống mốc giới mới hiện đại.
Thác Bản Giốc nằm trên sông Quây Sơn - sông chung của Việt Nam và Trung Quốc. Các bản đồ Pháp – Thanh đã khẳng định, sông Quây Sơn là sông biên giới và thác Bản Giốc là thác chung của Việt Nam và Trung Quốc. Khi ký Hiệp ước 1999, hai bên chỉ chưa giải quyết được cồn Pò Thoong nằm trên thác, có diện tích khoảng 2,6 ha. Theo luật pháp quốc tế và Hiệp ước 1999, tại khu vực này, đường biên giới đi theo trung tuyến dòng chảy chính. Về kỹ thuật, dòng chảy chính được xác định nằm ở phía Nam cồn Pò Thoong. Qua nhiều vòng đàm phán, hai bên thỏa thuận giải quyết khu vực thác Bản Giốc kết hợp giải pháp chính trị và giải pháp kỹ thuật. Kết quả là: Đường biên giới từ mốc 53 (cũ) lên cồn Pò Thoong rồi đến điểm giữa của mặt thác chính. Như vậy toàn bộ thác phụ và 1/2 thác chính quy thuộc Việt Nam. Hai bên thỏa thuận sẽ bàn bạc việc hợp tác phát triển tiềm năng du lịch tại thác Bản Giốc.
Khu vực cửa sông Bắc Luân kéo dài từ thượng lưu bãi Tục Lãm đến điểm đầu của đường phân định vịnh Bắc bộ có độ dài khoảng 14km. Khu vực này đã được Pháp – Thanh hoạch định và cắm mốc, nhưng vào thời điểm đó, các cồn bãi Tục Lãm, Tài Xẹc, Dậu Gót đều chưa xuất hiện trên bản đồ hoạch định. Khi ký Hiệp ước 1999, hai bên cũng chưa thống nhất được phương án giải quyết khu vực này. Vào ngày đàm phán cuối cùng 31-12-2008, hai bên thống nhất giải quyết khu vực cửa sông Bắc Luân bằng giải pháp chính trị: Đường biên giới đi lên bãi Tục Lãm, 3/4 bãi Tục Lãm thuộc Việt Nam, 1/4 bãi Tục Lãm thuộc Trung Quốc sau đó đi tiếp lên hòn Dậu Gót (1/3 hòn Dậu Gót thuộc Việt Nam, 2/3 hòn Dậu Gót thuộc Trung Quốc) rồi đi đến điểm đầu của đường phân định vịnh Bắc bộ.
Hai bên thỏa thuận không xây dựng công trình nhân tạo tại khu vực này, đồng thời nhất trí thiết lập khu vực đi lại tự do cho dân cư biên giới tại khu vực cửa sông.
THÀNH NAM
