Hàng loạt các sai phạm tại gói thầu trang thiết bị y tế, thuốc chữa bệnh

Thanh tra Chính phủ (TTCP) vừa có kết luận thanh tra liên quan tới việc sử dụng Quỹ Bảo hiểm y tế (BHYT), mua sắm trang thiết bị y tế (TTBYT) và vật tư tiêu hao (VTTH), đấu thầu thuốc chữa bệnh tại Bộ Y tế, một số địa phương và một số bệnh viện lớn trong cả nước giai đoạn 2014-2018. Qua thanh tra các bệnh viện, TTCP phát hiện nhiều thiếu sót, sai phạm đến mức phải chuyển cơ quan điều tra, Bộ Công an.

Theo đó, quá trình thanh tra việc sử dụng 90% quỹ BHYT cho công tác khám chữa bệnh tại các bệnh viện: Bệnh viện K, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, Bệnh viện Thống Nhất, Bệnh viện Chợ Rẫy… đã phát hiện những sai phạm.

Cụ thể, TTCP cho rằng, bảo hiểm xã hội (BHXH) TP Hà Nội đã không thanh toán đối với 5 thuốc chữa ung thư (Xeloda, Xalvobin, Eloxatin, Oxaliplatin, Sudoxpiatin) tại 2 bệnh viện (Bệnh viện K và Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức), trong khi BHXH TPHCM vẫn cho thanh toán (Bệnh viện Thống Nhất).

Theo TTCP, Bệnh viện Nhân dân 115 TPHCM thời kỳ 2014-2018 có nhiều đơn tố cáo 

Một số khoản chi chưa được cơ quan BHXH thanh toán (Bệnh viện Chợ Rẫy hơn 287 tỷ đồng tiền thuốc, VTYT mua bằng hình thức chỉ định thầu rút gọn; Bệnh viện Thống Nhất là hơn 74 tỷ đồng tiền thuốc, VTYT).

Trong đó, TTCP xác định có 3 bệnh viện không làm các thủ tục thanh toán cho người bệnh tham gia BHYT mà vẫn thu tiền của bệnh nhân đối với chi phí cho các xét nghiệm (xét nghiệm HIV/AIDS nhanh; xét nghiệm Anti HIV bằng miễn dịch bán tự động/tự động; HIV Ab test nhanh; HIV Ab miễn dịch tự động, Treponema pallidum RPR định lượng) thuộc danh mục dịch vụ BHYT chi trả, với tổng số tiền gần 16 tỷ đồng. Trong đó, tại Bệnh viện Chợ Rẫy hơn 7,5 tỷ đồng; Bệnh viện Trung ương Huế hơn 2,3 tỷ đồng; Bệnh viện K gần 6 tỷ đồng.

Đặc biệt, TTCP chỉ ra nhiều sai sót trong công tác mua sắm, lập, phê duyệt hồ sơ mời thầu và tổ chức chấm thầu mua sắm TTBYT, VTYT tiêu hao và thuốc chữa bệnh. Trong đó, mua sắm VTYT, hóa chất và thuốc bằng hình thức chỉ định thầu rút gọn, mua sắm trực tiếp, mua ngoài (không qua các hình thức mua sắm quy định tại Luật Đấu thầu) còn nhiều sai phạm (không có kế hoạch lựa chọn nhà thầu được cấp thẩm quyền phê duyệt; mua vượt số lượng quy định; sử dụng giá một số mặt hàng vượt 12 tháng của hợp đồng gói thầu trước đó...; có dấu hiệu chia nhỏ giá trị gói thầu đế thực hiện chỉ định thầu rút gọn...).

Có trường hợp hồ sơ đề xuất tài chính không đạt yêu cầu của hồ sơ mời thầu, nhưng nhà thầu vẫn được chấm trúng thầu, phản ánh kết quả chấm chưa chính xác, nếu chấm đúng sẽ không đạt điểm kỹ thuật và bị loại. Điển hình là các gói thầu số 1 năm 2016 tại Bệnh viện Nhi Trung ương, gói số 2 và số 4 mua sắm VTYT năm 2013-2014 và 2015-2016; gói số 1, 4, 8 năm 2016 tại Bệnh viện Bạch Mai…

Bệnh viện Bạch Mai còn phê duyệt hồ sơ mời thầu và tổ chức đấu thầu thuốc cho nhà thuốc bệnh viện giai đoạn thí điểm 2018 - 2019 theo tên thương mại đối với 2/3 gói thầu, trái quy định tại Khoản 4 Điều 2 Luật Dược 2016 và Khoản 1, 2 Điều 5 Thông tư số 2/2016/TT-BYT. TTCP cũng cho rằng, Bệnh viện K ký hợp đồng với các doanh nghiệp đặt máy và tổ chức đấu thầu đối với hóa chất chỉ sử dụng cho máy đã đặt sẵn tại bệnh viện là không đảm bảo tính công bằng, minh bạch trong đấu thầu.

Việc thực hiện mua sắm đối với một số gói thầu, TTCP xác định có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự, cần chuyển hồ sơ hoặc chuyển thông tin sang cơ quan điều tra Bộ Công an đối với: Gói thầu TB-5/2014 về “Cung cấp lắp đặt thiết bị xạ trị 1” và gói thầu TB-6/2014 “Cung cấp và lắp đặt thiết bị xạ trị 2” tại Bệnh viện K; gói thầu “Cung cấp và lắp đặt hệ thống xạ trị gia tốc dưới hướng dẫn hình ảnh” thuộc Dự án “Đầu tư TTBYT cho khu khám, chẩn đoán và điều trị kỹ thuật cao của Bệnh viện Ung Bướu TPHCM”; 10 gói chỉ định thầu rút gọn năm 2018, mua sắm trực tiếp dụng cụ và VTYT tiêu hao năm 2018, gói thầu “Mua sắm hệ thống máy cộng hưởng từ bằng nguồn kinh phí quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp năm 2018” và gói thầu số 01 “Mua sắm hệ thống máy chụp cắt lớp vi tính năm 2019” tại Bệnh viện Tim Hà Nội.

Chuyển hồ sơ đối với việc mua sắm robot hỗ trợ phẫu thuật sọ não có sử dụng công nghệ lập kế hoạch và giải pháp PACS tại Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình văn hóa - xã hội TP Hà Nội.

Đối với Bệnh viện Nhân dân 115, quá trình kiểm tra, xác minh tại Sở Y tế TPHCM, TTCP đã phát hiện một số sai phạm đối với gói thầu “Mua sắm 70 máy giúp thở”. TTCP cũng chuyển một số đơn tố cáo tới UBND TPHCM về những sự việc tại Bệnh viện Nhân dân 115.

Ngoài các sai phạm nêu trên của Bệnh viện Bạch Mai, TTCP còn cho biết bệnh viện này còn nhiều sai phạm khác, trong đó không xác định đầy đủ chi phí hoặc xác định không đúng quy định, kiểm tra 35 thiết bị liên danh liên kết giai đoạn 2014 - 2018, bệnh viện thu về hơn 4 tỷ đồng, các doanh nghiệp thu về hơn 27 tỷ đồng; 11 thiết bị liên danh, liên kết xác định có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, cần tiếp tục điều tra, làm rõ.