Trường hợp nào không phải quyết toán thuế?
Thắc mắc được hỏi nhiều nhất khi đến kỳ quyết toán thuế thu nhập cá nhân là “tôi có phải quyết toán thuế không?”. Nếu có nhiều nguồn thu đã được tạm khấu trừ thuế rồi thì cuối năm có phải quyết toán thuế?
Để giải đáp thắc mắc đó, quy định tại Điều 12 của Thông tư 151/2014/TT-BTC ghi rõ, mọi cá nhân cư trú có thu nhập từ tiền lương, tiền công, từ kinh doanh có trách nhiệm khai quyết toán thuế nếu có số thuế phải nộp thêm hoặc có số thuế nộp thừa muốn hoàn thuế hoặc bù trừ thuế vào kỳ khai thuế tiếp theo.
Tuy nhiên, trong đó có một số trường hợp không phải quyết toán thuế như cá nhân đó có số thuế phải nộp nhỏ hơn số thuế đã tạm nộp và không có yêu cầu hoàn thuế hoặc bù trừ thuế vào kỳ sau; cá nhân, hộ kinh doanh có thu nhập từ kinh doanh đã nộp thuế theo phương pháp khoán; cá nhân, hộ gia đình có thu nhập từ việc cho thuê nhà, cho thuê quyền sử dụng đất đã thực hiện nộp thuế theo kê khai tại nơi có nhà, quyền sử dụng đất cho thuê; cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công ký hợp đồng lao động từ 3 tháng trở lên tại một đơn vị mà có thêm thu nhập vãng lai ở các nơi khác bình quân tháng trong năm không quá 10 triệu đồng (không quá 120 triệu đồng/năm), đã được đơn vị trả thu nhập khấu trừ thuế tại nguồn theo tỷ lệ 10% thì không cần phải quyết toán thuế đối với phần thu nhập này; cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công ký hợp đồng lao động từ 3 tháng trở lên tại một đơn vị mà có thêm thu nhập từ cho thuê nhà, cho thuê quyền sử dụng đất có doanh thu bình quân tháng trong năm không quá 20 triệu đồng (không quá 240 triệu đồng/năm) đã nộp thuế tại nơi có nhà cho thuê, thì không quyết toán thuế đối với phần thu nhập này; cá nhân là đại lý bảo hiểm, đại lý xổ số, bán hàng đa cấp đã được tổ chức trả thu nhập khấu trừ thuế thu nhập cá nhân thì không quyết toán thuế đối với phần thu nhập này.
Những trường hợp được ủy quyền quyết toán thuế
Theo quy định tại khoản 3 Điều 21 Thông tư 92/2015/TT-BTC, cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công không đảm bảo đủ điều kiện được ủy quyền cho tổ chức, cá nhân trả thu nhập quyết toán theo quy định, nhưng thuộc diện phải quyết toán thuế thu nhập cá nhân thì trực tiếp quyết toán với cơ quan thuế toàn bộ thu nhập phát sinh trong năm. Những trường hợp không ủy quyền quyết toán thuế thu nhập cá nhân, gồm: cá nhân chỉ có thu nhập vãng lai đã khấu trừ thuế theo tỷ lệ 10% (kể cả trường hợp có thu nhập vãng lai duy nhất tại một nơi); cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công ký hợp đồng lao động từ 3 tháng trở lên tại một đơn vị, đồng thời có thu nhập vãng lai chưa khấu trừ thuế (bao gồm cả trường hợp chưa đến mức khấu trừ và đã đến mức khấu trừ nhưng không khấu trừ) thì cá nhân không ủy quyền quyết toán.
Như vậy, theo quy định, người lao động làm việc từ 2 nơi trở lên trong năm không được ủy quyền quyết toán thuế thu nhập cá nhân cho tổ chức, đơn vị chi trả thu nhập (cơ quan, doanh nghiệp). Riêng những cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công ký hợp đồng lao động từ 3 tháng tại một tổ chức nhất định và vẫn còn đang làm việc tại đó thì có quyền ủy quyền quyết toán thuế - kể cả trường hợp không làm việc đủ 12 tháng trong năm vẫn được. Tuy nhiên, với đối tượng này, nếu đồng thời có thu nhập vãng lai ở các nơi khác mà bình quân tháng trong năm không quá 10 triệu đồng (đã được đơn vị trả thu nhập khấu trừ thuế 10%) và không có yêu cầu quyết toán thuế đối với phần thu nhập này thì vẫn được quyền ủy quyền cho cơ quan, doanh nghiệp nơi đang công tác quyết toán phần thu nhập tại cơ quan, doanh nghiệp đó.
Trường hợp cá nhân người lao động được điều chuyển từ tổ chức cũ đến tổ chức mới (do thực hiện chia, tách, hợp nhất, sáp nhập, chuyển đổi doanh nghiệp) thì cuối năm người lao động có ủy quyền quyết toán thì tổ chức mới phải thu lại chứng từ khấu trừ thuế thu nhập cá nhân do tổ chức cũ đã cấp cho người lao động (nếu có) để làm căn cứ tổng hợp thu nhập, số thuế đã khấu trừ và quyết toán thay cho người lao động. Tổ chức, cá nhân trả thu nhập chỉ thực hiện quyết toán thuế thay cho cá nhân đối với phần thu nhập từ tiền lương, tiền công từ nơi làm việc. Trường hợp nơi chi trả sau khi thực hiện chia, tách, hợp nhất, sáp nhập, chuyển đổi doanh nghiệp và thực hiện quyết toán thuế theo ủy quyền của người lao động được điều chuyển từ tổ chức cũ sang thì tổ chức mới có trách nhiệm quyết toán thuế đối với cả phần thu nhập do tổ chức cũ chi trả.
Tương tự như vậy, theo quy định, người có nhiều nguồn thu nhập thì không được ủy quyền cho đơn vị nơi công tác quyết toán thuế thay, nhưng nếu kế toán đơn vị đã lỡ thực hiện quyết toán thuế thì tổ chức, cá nhân trả thu nhập không điều chỉnh lại quyết toán thuế thu nhập cá nhân mà chỉ cấp chứng từ khấu trừ thuế cho cá nhân theo số quyết toán và ghi vào góc dưới bên trái của chứng từ khấu trừ thuế nội dung: “Công ty… đã quyết toán thuế thu nhập cá nhân thay cho ông/bà… (theo ủy quyền) tại dòng (số thứ tự)… của bảng kê 05A/BK-TNCN” để cá nhân trực tiếp quyết toán thuế với cơ quan thuế.
Thắc mắc được hỏi nhiều nhất khi đến kỳ quyết toán thuế thu nhập cá nhân là “tôi có phải quyết toán thuế không?”. Nếu có nhiều nguồn thu đã được tạm khấu trừ thuế rồi thì cuối năm có phải quyết toán thuế?
Để giải đáp thắc mắc đó, quy định tại Điều 12 của Thông tư 151/2014/TT-BTC ghi rõ, mọi cá nhân cư trú có thu nhập từ tiền lương, tiền công, từ kinh doanh có trách nhiệm khai quyết toán thuế nếu có số thuế phải nộp thêm hoặc có số thuế nộp thừa muốn hoàn thuế hoặc bù trừ thuế vào kỳ khai thuế tiếp theo.
Tuy nhiên, trong đó có một số trường hợp không phải quyết toán thuế như cá nhân đó có số thuế phải nộp nhỏ hơn số thuế đã tạm nộp và không có yêu cầu hoàn thuế hoặc bù trừ thuế vào kỳ sau; cá nhân, hộ kinh doanh có thu nhập từ kinh doanh đã nộp thuế theo phương pháp khoán; cá nhân, hộ gia đình có thu nhập từ việc cho thuê nhà, cho thuê quyền sử dụng đất đã thực hiện nộp thuế theo kê khai tại nơi có nhà, quyền sử dụng đất cho thuê; cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công ký hợp đồng lao động từ 3 tháng trở lên tại một đơn vị mà có thêm thu nhập vãng lai ở các nơi khác bình quân tháng trong năm không quá 10 triệu đồng (không quá 120 triệu đồng/năm), đã được đơn vị trả thu nhập khấu trừ thuế tại nguồn theo tỷ lệ 10% thì không cần phải quyết toán thuế đối với phần thu nhập này; cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công ký hợp đồng lao động từ 3 tháng trở lên tại một đơn vị mà có thêm thu nhập từ cho thuê nhà, cho thuê quyền sử dụng đất có doanh thu bình quân tháng trong năm không quá 20 triệu đồng (không quá 240 triệu đồng/năm) đã nộp thuế tại nơi có nhà cho thuê, thì không quyết toán thuế đối với phần thu nhập này; cá nhân là đại lý bảo hiểm, đại lý xổ số, bán hàng đa cấp đã được tổ chức trả thu nhập khấu trừ thuế thu nhập cá nhân thì không quyết toán thuế đối với phần thu nhập này.
Những trường hợp được ủy quyền quyết toán thuế
Theo quy định tại khoản 3 Điều 21 Thông tư 92/2015/TT-BTC, cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công không đảm bảo đủ điều kiện được ủy quyền cho tổ chức, cá nhân trả thu nhập quyết toán theo quy định, nhưng thuộc diện phải quyết toán thuế thu nhập cá nhân thì trực tiếp quyết toán với cơ quan thuế toàn bộ thu nhập phát sinh trong năm. Những trường hợp không ủy quyền quyết toán thuế thu nhập cá nhân, gồm: cá nhân chỉ có thu nhập vãng lai đã khấu trừ thuế theo tỷ lệ 10% (kể cả trường hợp có thu nhập vãng lai duy nhất tại một nơi); cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công ký hợp đồng lao động từ 3 tháng trở lên tại một đơn vị, đồng thời có thu nhập vãng lai chưa khấu trừ thuế (bao gồm cả trường hợp chưa đến mức khấu trừ và đã đến mức khấu trừ nhưng không khấu trừ) thì cá nhân không ủy quyền quyết toán.
Như vậy, theo quy định, người lao động làm việc từ 2 nơi trở lên trong năm không được ủy quyền quyết toán thuế thu nhập cá nhân cho tổ chức, đơn vị chi trả thu nhập (cơ quan, doanh nghiệp). Riêng những cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công ký hợp đồng lao động từ 3 tháng tại một tổ chức nhất định và vẫn còn đang làm việc tại đó thì có quyền ủy quyền quyết toán thuế - kể cả trường hợp không làm việc đủ 12 tháng trong năm vẫn được. Tuy nhiên, với đối tượng này, nếu đồng thời có thu nhập vãng lai ở các nơi khác mà bình quân tháng trong năm không quá 10 triệu đồng (đã được đơn vị trả thu nhập khấu trừ thuế 10%) và không có yêu cầu quyết toán thuế đối với phần thu nhập này thì vẫn được quyền ủy quyền cho cơ quan, doanh nghiệp nơi đang công tác quyết toán phần thu nhập tại cơ quan, doanh nghiệp đó.
Trường hợp cá nhân người lao động được điều chuyển từ tổ chức cũ đến tổ chức mới (do thực hiện chia, tách, hợp nhất, sáp nhập, chuyển đổi doanh nghiệp) thì cuối năm người lao động có ủy quyền quyết toán thì tổ chức mới phải thu lại chứng từ khấu trừ thuế thu nhập cá nhân do tổ chức cũ đã cấp cho người lao động (nếu có) để làm căn cứ tổng hợp thu nhập, số thuế đã khấu trừ và quyết toán thay cho người lao động. Tổ chức, cá nhân trả thu nhập chỉ thực hiện quyết toán thuế thay cho cá nhân đối với phần thu nhập từ tiền lương, tiền công từ nơi làm việc. Trường hợp nơi chi trả sau khi thực hiện chia, tách, hợp nhất, sáp nhập, chuyển đổi doanh nghiệp và thực hiện quyết toán thuế theo ủy quyền của người lao động được điều chuyển từ tổ chức cũ sang thì tổ chức mới có trách nhiệm quyết toán thuế đối với cả phần thu nhập do tổ chức cũ chi trả.
Tương tự như vậy, theo quy định, người có nhiều nguồn thu nhập thì không được ủy quyền cho đơn vị nơi công tác quyết toán thuế thay, nhưng nếu kế toán đơn vị đã lỡ thực hiện quyết toán thuế thì tổ chức, cá nhân trả thu nhập không điều chỉnh lại quyết toán thuế thu nhập cá nhân mà chỉ cấp chứng từ khấu trừ thuế cho cá nhân theo số quyết toán và ghi vào góc dưới bên trái của chứng từ khấu trừ thuế nội dung: “Công ty… đã quyết toán thuế thu nhập cá nhân thay cho ông/bà… (theo ủy quyền) tại dòng (số thứ tự)… của bảng kê 05A/BK-TNCN” để cá nhân trực tiếp quyết toán thuế với cơ quan thuế.
