Để phát triển khoa học và công nghệ quân sự, làm cho khoa học và công nghệ quân sự đủ sức hoàn thành được nhiệm vụ của mình cần có tiềm lực khoa học và công nghệ quân sự vững chắc, dồi dào. Tiềm lực khoa học và công nghệ bao gồm nhân lực (con người), vật lực (trang thiết bị), tài lực (kinh phí) và tin lực (thông tin), trong đó nhân lực giữ một vai trò đặc biệt quan trọng.
Tại Quân khu 7, nguồn nhân lực - đội ngũ cán bộ hoạt động khoa học, công nghệ và môi trường là đội ngũ những người trực tiếp tham gia vào các hoạt động khoa học và công nghệ, vào quá trình tạo ra sản phẩm khoa học và công nghệ. Thành phần của đội ngũ cán bộ khoa học và công nghệ gồm các đồng chí lãnh đạo, chỉ huy, quản lý khoa học và công nghệ, các cán bộ nghiên cứu khoa học, thông tin khoa học và phục vụ cho công tác khoa học, công nghệ.
Do ở vào địa bàn trong đó có TPHCM, một trung tâm khoa học lớn với hàng chục cơ sở đào tạo và nghiên cứu khoa học, hàng chục cơ sở dữ liệu thông tin, có thể nói rằng, công tác xây dựng đội ngũ cán bộ khoa học, công nghệ và môi trường ở Quân khu 7 trong những năm qua có rất nhiều thuận lợi.
Được sự quan tâm của Đảng ủy - Bộ Tư lệnh Quân khu, của cơ quan cán bộ Cục Chính trị, hàng ngàn lượt cán bộ đã được cử đi đào tạo dài hạn hoặc ngắn hạn, tập trung hoặc tại chức, trong hoặc ngoài quân đội về tất cả các ngành khoa học thuộc khoa học nghệ thuật quân sự, khoa học xã hội và nhân văn, khoa học kỹ thuật, khoa học công nghệ.
Đội ngũ cán bộ này được đào tạo từ nhiều nguồn, hầu hết đều có trình độ cử nhân, trong đó không ít cán bộ có trình độ chuyên khoa cấp 1, cấp 2, thạc sĩ, tiến sĩ. Đại bộ phận đều được rèn luyện thử thách trong thực tiễn, có bản lĩnh chính trị vững vàng, có trình độ chuyên môn và đã có những đóng góp nhất định. Và điều đáng chú ý là hầu hết đều tâm huyết với nghề nghiệp, có nguyện vọng được tiếp tục làm việc và phục vụ trong quân đội lâu dài.
Bí thư Thành ủy TPHCM Nguyễn Minh Triết (nay là Chủ tịch nước) tham quan gian triển lãm khoa học-công nghệ-môi trường tại Đại hội Đảng bộ Quân khu 7 nhiệm kỳ 2005-2010. Ảnh: T.L.
Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm nêu trên, đội ngũ cán bộ khoa học, công nghệ và môi trường quân khu còn không ít những bất cập. Số cán bộ được đào tạo chuyên sâu về ngành khoa học đang phụ trách chiếm tỷ lệ thấp. Độ tuổi trung bình của cán bộ quản lý và nghiên cứu khoa học cao, thiếu các lớp tuổi kế cận. Để đào tạo được một cán bộ nghiên cứu khoa học có khả năng độc lập đảm nhiệm đề tài cần có thời gian tích lũy nghiệp vụ ở cương vị công tác tối thiểu 5 năm, có người phải 10 năm.
Trong lúc đó, ở một số ban khoa học, cán bộ quản lý và nghiên cứu thay đổi liên tục; có người vừa dự xong lớp tập huấn nghiệp vụ và triển khai thuận lợi đề tài thì đã chuyển nhận nhiệm vụ khác. Tình hình trên làm cho ngành thiếu những chuyên gia giỏi và có kinh nghiệm về từng lĩnh vực khoa học. Kết quả nghiên cứu của một số đề tài khoa học do đó chưa cao. Việc triển khai ứng dụng kết quả nghiên cứu vào đời sống thực tiễn còn nhiều hạn chế. Điều này đặt ra những đòi hỏi mới đối với việc xây dựng đội ngũ cán bộ khoa học, công nghệ và môi trường trong giai đoạn hiện tại.
Để triển khai thực hiện có hiệu quả nghị quyết của Trung ương Đảng, Đảng ủy quân sự Trung ương, của Đảng ủy và Bộ Tư lệnh Quân khu, cần có sự nỗ lực chung của tất cả các ngành các cấp.
Trước hết, các cơ quan, đơn vị, địa phương, trên cơ sở nhận thức khoa học và công nghệ là động lực thúc đẩy sự phát triển của đời sống xã hội, cần tuyên truyền sâu rộng, cập nhật thông tin, từ đó có kế hoạch huy động cán bộ, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân viên tham gia nghiên cứu khoa học và công nghệ quân sự, ứng dụng những thành tựu của khoa học và công nghệ vào hoạt động xây dựng và thực hiện nhiệm vụ chính trị trung tâm của đơn vị mình.
Ngoài ra, cần có một chiến lược quy hoạch đội ngũ cán bộ nghiên cứu khoa học và công nghệ hợp lý, phù hợp với đặc điểm, ưu thế và năng lực của Quân khu. Quy hoạch này không chỉ bao gồm việc xây tạo và sử dụng đội ngũ cán bộ nghiên cứu hiện tại mà gồm cả việc quy hoạch trong tổng thể tính ổn định, toàn diện và liên tục của quá trình phát triển, cả về cơ cấu các bộ môn khoa học, lĩnh vực ngành nghề, cơ cấu lứa tuổi...
Cần ưu tiên đào tạo bồi dưỡng chính trị và nghiệp vụ chuyên môn cho đội ngũ làm công tác nghiên cứu khoa học và công nghệ. Như đã nêu ở trên, phẩm chất năng lực của con người quyết định trực tiếp đến chất lượng sản phẩm khoa học và công nghệ. Những người làm công tác nghiên cứu cần được thường xuyên bồi dưỡng nâng cao nhận thức và bản lĩnh chính trị, rèn luyện phẩm chất đạo đức, đồng thời không ngừng học tập nâng cao năng lực chuyên môn. Việc đào tạo bồi dưỡng bao gồm nhiều hình thức: tập trung chính quy, đào tạo ngắn, đào tạo tại chức và trải nghiệm thực tiễn.
Thực hiện tốt công tác bảo đảm cho hoạt động nghiên cứu khoa học, công nghệ và môi trường cũng là điều cần thiết. Đó chính là phương tiện và cơ chế truy cập thông tin, trang thiết bị phòng thí nghiệm, phương tiện nghiệp vụ và tài chính bảo đảm cho việc triển khai thực hiện các dự án, đề tài nghiên cứu.
Tư duy khoa học trước hết là lao động của từng cá nhân. Một nền khoa học và công nghệ phát triển phải bao gồm những cá nhân có phẩm chất tốt và năng lực chuyên môn giỏi. Ngành khoa học, công nghệ và môi trường Quân khu 7 sẽ phát huy truyền thống 30 năm nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ quân sự, đào tạo tốt nguồn nhân lực góp phần xây dựng lực lượng vũ trang quân khu ngày càng lớn mạnh, nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ và xây dựng đất nước trong giai đoạn mới
Đại tá, PGS-TS HỒ SƠN ĐÀI
