Thị trường ca nhạc năm 2014 khép lại với nhiều mảng màu khá tươi sắc. Tuy chưa thực sự bứt phá nhưng nó vẫn để lại những dấu ấn đáng nhớ.
Đẳng cấp và cá tính
Năm 2014 là năm sôi động của nhạc Việt. Không ai nghĩ trong bối cảnh thị trường ca nhạc khá chìm lắng và phó mặc cho các show ca nhạc truyền hình trực tiếp ngày càng nở rộ mà làng ca nhạc vẫn có thể bứt phá để tạo dấu ấn đậm nét. Một trong số đó là việc những live show được đầu tư hoành tráng, công phu và chuyên nghiệp. Có thể kể đến live concert Heartbeat của ca sĩ Mỹ Tâm tại sân vận động Quân khu 7 (TPHCM) và sân vận động Hàng Đẫy (Hà Nội) với lượng người xem thuộc hàng kỷ lục của một ca sĩ trong nước. Chương trình gây ấn tượng không chỉ ở việc thu hút hàng chục ngàn khán giả đến với show diễn mà trên tất cả, lần đầu tiên người ta thấy được sức hút mạnh mẽ của một ngôi sao trong nước và sự cuồng nhiệt mà khán giả dành cho Mỹ Tâm không hề kém cạnh ngôi sao thế giới đến Việt Nam.
Live show kỷ niệm 10 năm ca hát của Hồ Ngọc Hà cũng là một dấu ấn đáng ghi nhận khác của nhạc Việt năm 2014. Dù vẫn còn một số ý kiến trái chiều về trường hợp chân dài lấn sân ca hát này nhưng rõ ràng, ngôi vị nữ hoàng giải trí hàng đầu trên thị trường nhạc Việt hiện nay không thể là ai khác ngoài Hồ Ngọc Hà.
Bên cạnh đó, tuy không có những đột phá về âm nhạc nhưng với sự lao động miệt mài và đặc biệt là việc tiếp tục ghi dấu ấn với live show Thương hoài ngàn năm 2 với sự đầu tư, dàn dựng hoành tráng, đẹp mắt, Đàm Vĩnh Hưng vẫn là cái tên đáng nhắc đến của nhạc Việt 2014.
Mặc dù dính nhiều đến nghi án đạo nhạc lùm xùm nhưng phải thừa nhận năm 2014 cái tên Sơn Tùng M-TP rất đáng được nhắc đến. Sinh năm 1994, chàng trai người Thái Bình được biết đến qua phong trào underground cùng các rapper đàn anh tên tuổi như LK, Jansaker... Sau khi Nam tiến chỉ trong một thời gian ngắn, cái tên Sơn Tùng M-TP lập tức trở thành hiện tượng “gây bão”, “càn quét” tất cả các trang nghe nhạc trực tuyến lẫn các sân khấu ca nhạc lớn nhỏ với những ca khúc đóng “mác” Sơn Tùng M-TP như Cơn mưa ngang qua, Em của ngày hôm qua, Nắng ấm xa dần… và mới nhất là Chắc ai đó sẽ về. Điều thú vị là “hiện tượng” Sơn Tùng M-TP không hề nhất thời như khá nhiều “cơn sốt” nổi lên nhờ sức mạnh của mạng xã hội và truyền thông mạng như thường thấy thời gian gần đây mà nó gợi nhớ những cơn sốt giúp tạo nên những ngôi sao nhạc Việt một thời như Phương Thanh, Đan Trường hay Mỹ Tâm... Dù dính đến rất nhiều scandal nhưng cho đến thời điểm hiện tại, cơn sốt mang tên Sơn Tùng M-TP vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.
Ca sĩ Mỹ Tâm trong live concert Heartbeat.
Bên cạnh những gương mặt trẻ tiếp tục gây dấu ấn như Noo Phước Thịnh, Đông Nhi, năm 2014 cũng ghi nhận khá nhiều gương mặt trẻ như Vũ Cát Tường, Đào Bá Lộc, Nguyễn Trần Trung Quân… với cá tính âm nhạc độc đáo, đáng để chờ đợi và kỳ vọng.
Đặc biệt, sau thời gian trầm lắng, các ban nhóm hát đã trở lại khá ấn tượng, nhất là sau cú hích từ sân chơi Nhân tố bí ẩn - X-Factor mùa đầu tiên. Bên cạnh nhóm nhạc thần tượng 365 vẫn tiếp tục hoạt động sôi nổi với lượng khán giả trẻ hâm mộ đông đảo, đã xuất hiện hàng loạt ban nhóm đầy màu sắc, trẻ trung và tươi mới như O Plus, FB Band, F Band, Ayor, The Zoo, Dòng thời gian…
Ngoài ra, còn hàng loạt live show mang dấu ấn cá nhân của các chương trình truyền hình trực tiếp định kỳ hàng tháng như Dấu ấn, Sol vàng cũng góp phần tạo ra diện mạo đa sắc cho thị trường ca nhạc năm 2014.
Trào lưu nhạc số và những tranh cãi bản quyền
Xu hướng nghe nhạc số ngày càng trở nên thông dụng nhờ tốc độ sử dụng các sản phẩm smartphone ngày càng nhiều, nhất là giới trẻ. Nói như nhạc sĩ - nhà sản xuất âm nhạc Đức Trí thì: “Hiện nay, thị trường âm nhạc kỹ thuật số đang nắm vai trò chính, hầu như không có album nhạc nào không phát hành ở dạng kỹ thuật số. Cách nghe thay đổi và nó cũng làm thay đổi diện mạo âm nhạc, hay nói chính xác hơn là thị trường giải trí”.
Theo số liệu từ ban tổ chức Zing Music Awards, số lượng người dùng truy cập vào ứng dụng Zing MP3 trên di động ngày càng tăng. Nếu như năm 2013 là 5 triệu người dùng thì năm 2014 con số đã là 25 triệu người và chưa có dấu hiệu dừng lại. Lượng người dùng Zing MP3 trên di động đã vượt qua lượng người dùng trên web. Điều này cho thấy, nghe nhạc trực tuyến là một trong những xu hướng giải trí của tương lai.
Năm 2014 cũng nở rộ nhiều vụ kiện tụng liên quan đến vi phạm bản quyền của các đơn vị kinh doanh nhạc số như vụ công ty của ca sĩ Đăng Khôi kiện Zing MP3 vi phạm bản quyền gần 10.000 ca khúc Hàn Quốc hay trưởng nhóm Bức Tường Trần Lập đưa Zing MP3 ra tòa vì đăng tải bài hát Đường đến vinh quang do anh sáng tác mà không xin phép… Đặc biệt, dư luận khá quan tâm đến vụ kiện của nhạc sĩ Trần Lập bởi hy vọng qua đó sẽ mở ra một tiền lệ trong xử lý các vụ việc liên quan trong bối cảnh luật pháp vẫn còn những khoảng hở và khoảng cách so với thực tế trong vấn đề này. Tiếc rằng, sau những thỏa thuận giữa hai bên, Trần Lập đã rút lại đơn kiện.
Trong năm cũng xảy ra nhiều vụ việc lùm xùm liên quan đến bản quyền như những tranh cãi nghi vấn đạo nhạc của ca sĩ Sơn Tùng M-TP xung quanh ca khúc Chắc ai đó sẽ về (nhạc phim Chàng trai năm ấy do chính Sơn Tùng M-TP đóng vai chính) khiến Bộ VH-TT-DL phải vào cuộc để “xử lý”. Chưa kể, vụ việc của nhạc sĩ Phó Đức Phương - Giám đốc Trung tâm Bảo vệ tác quyền âm nhạc Việt Nam (VCPMC) đi đòi tiền tác quyền các ca khúc của cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn trong live show Khánh Ly cũng làm hao tốn không ít giấy mực…
Trước đó, ca khúc gây sốt Khi chúng ta già của Phạm Hồng Phước cũng bị tố là sử dụng lời bài thơ cùng tên của tác giả Nguyễn Thị Việt Hà mà không hề xin phép. Nhóm FB Boiz cũng phải trả lại giải thưởng Bài hát Việt vì “đạo” phần nhạc nền (beat) ca khúc Tương tư từ nhạc Hàn Quốc. Hay vụ việc ca sĩ Hồ Quang Hiếu bị Đinh Việt Quang “tố” ăn cắp bản quyền ca khúc Nỗi buồn nơi anh. Đó là chưa kể hàng loạt vụ tranh cãi giữa các ca sĩ có ca khúc độc quyền bị “xài” chùa trong các chương trình tuy nhân danh phát trên các đài truyền hình nhưng thực chất là do các công ty núp bóng kinh doanh thu lợi nhuận.
Tất cả những vụ việc trên cho thấy còn khá nhiều bất cập trong công tác quản lý cũng như thực thi luật pháp liên quan đến vấn đề bản quyền nói riêng và sở hữu trí tuệ nói chung và rất cần có những mổ xẻ, phân tích thấu đáo trong thời gian tới.
Khắc Thi
