Ngay sau khi Bộ GD-ĐT ban hành Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế tuyển sinh ĐH-CĐ hệ chính quy theo hướng khuyến khích thí sinh tố cáo tiêu cực trong phòng thi, dư luận đã bày tỏ sự lo lắng, ngành giáo dục đang “làm rối” thêm tình hình vì chỉ còn vài ngày nữa là kỳ thi diễn ra. Chiều qua 30-6, PV Báo SGGP đã trao đổi với Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Bùi Văn Ga-người ký thay Bộ trưởng Bộ GD-ĐT ban hành thông tư này.
- Phóng viên: Thưa ông, có phải Bộ GD-ĐT đã có rút kinh nghiệm từ vụ gian lận thi cử ở Đồi Ngô, Bắc Giang vừa qua?
Thứ trưởng BÙI VĂN GA: Không hẳn như vậy. Dư luận nói đây là quyết định bất ngờ của Bộ GD-ĐT, tôi khẳng định không phải việc bộ tự nhiên đưa ra, đã có chuẩn bị kỹ. Nội dung này nằm trong quá trình đổi mới quản lý Nhà nước về giáo dục đang tiến hành. Theo đó, sẽ từng bước đổi mới công tác quản lý giáo dục, trong đó có thi cử để tăng cường tính công khai, minh bạch, giúp xã hội giám sát và biết được chất lượng thực của kỳ thi.
- Tại sao bộ khuyến khích tố cáo tiêu cực trong phòng thi, trong đó có thí sinh?
Mục đích để thí sinh có thể giám sát lại giám thị cũng như những người làm công tác thi. Lâu nay chúng ta chỉ mới thực hiện giám sát một chiều, tức giám thị giám sát thí sinh, bây giờ ngược lại, thí sinh có thể giám sát lại giám thị. Đó là cách để chúng ta tổ chức một kỳ thi khách quan, minh bạch. Mặt khác, thông tư này cũng nhằm nêu rõ các địa chỉ để thí sinh, quần chúng nhân dân có thể tố cáo gian lận thi cử, bao gồm: Ban chỉ đạo tuyển sinh Bộ GD-ĐT; Hội đồng tuyển sinh các trường ĐH-CĐ; thanh tra tuyển sinh và thanh tra giáo dục các cấp.
- Nhưng việc bộ khuyến khích thí sinh tố cáo gian lận thi cử, trong đó cho phép thí sinh được mang những thiết bị điện tử với mục đích tố cáo gian lận đang khiến các trường hết sức lúng túng vì thời gian thi đã cận kề?
Tôi nhấn mạnh, đối với các trường không có gì thay đổi so với quy chế cũ. Những vật dụng thí sinh được đưa vào phòng thi không có gì thay đổi so với quy định hiện hành. Điều thay đổi của thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế tuyển sinh ĐH-CĐ hệ chính quy là việc xử phạt trong trường hợp thí sinh vi phạm quy chế. Sửa đổi của Bộ GD-ĐT nhằm làm rõ việc xử lý đối với những vật dụng bị cấm mang vào phòng thi dẫn tới việc thí sinh bị đình chỉ thi.
Phan Thảo
Đình chỉ thi đối với thí sinh mang vào phòng thi tài liệu, vật dụng trái phép
Chiều tối 30-6, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT đã có công điện gửi chủ tịch hội đồng tuyển sinh các đại học, học viện, các trường ĐH-CĐ về kỳ thi tuyển sinh ĐH-CĐ hệ chính quy năm 2012.
Theo đó, bộ yêu cầu các chủ tịch hội đồng tuyển sinh các đại học, học viện, các trường ĐH-CĐ căn cứ vào quy chế sửa đổi mà bộ vừa ban hành để quyết định đình chỉ thi đối với thí sinh mang vào phòng thi tài liệu, vật dụng trái phép (trong đó có những thiết bị chứa thông tin có thể lợi dụng để gian lận trong quá trình làm bài thi và quá trình chấm thi như máy ghi âm, ghi hình, chụp ảnh… có chức năng nghe được âm thanh hay xem được hình ảnh trực tiếp, tại chỗ; hoặc những thiết bị không có chức năng này nhưng được dùng để ghi lại thông tin nhằm gian lận trong quá trình chấm thi).
Bộ cũng lưu ý cần nhắc nhở thí sinh phát hiện ngay sai sót nếu có của đề thi; tạo điều kiện để thí sinh sửa chữa những sai sót trong hồ sơ đăng ký dự thi trong ngày làm thủ tục dự thi, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho thí sinh.
Bộ cũng yêu cầu có biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn và kịp thời xử lý các hành vi tung tin thất thiệt, dùng công nghệ cao để đưa đề thi ra ngoài và bài giải từ ngoài vào phòng thi. Khuyến khích thí sinh và quần chúng nhân dân tham gia tố giác các tiêu cực trong kỳ thi; kịp thời phối hợp với cơ quan chức năng để kịp thời ngăn chặn tiêu cực của kỳ thi.
L.Nguyên
Thách thức từ “Đồi Ngô”
Gần bốn thập kỷ trôi qua kể từ ngày thống nhất đất nước, mặc dù chúng ta đã nâng được thu nhập bình quân lên khoảng 1.400 USD/năm/người, nhưng nhiều người vẫn khoát tay, thở dài tỏ ý không mấy tin vào viễn cảnh tươi sáng hơn của giáo dục nước nhà. Và họ bi quan, tuyệt vọng cũng có phần đúng trong bối cảnh bóng tối đang thắng thế và ngạo nghễ ngự trị trên mảnh đất “trồng người”. Song nói thế thì lại có người phản bác là nói quá vì còn đó hình tượng Ngô Bảo Châu đang được cả thế giới ngưỡng mộ như tượng trưng cho trí tuệ Việt Nam.
Nhưng một Ngô Bảo Châu với giải “Nô-ben toán học” - giống với ngôi sao băng lóe sáng trong màn đêm - cũng chỉ đủ sức khuyến khích các bậc phụ huynh giẫm đạp nhau giành một suất học ở một trường có tiếng là “ổng” đã từng học và có phương pháp học sáng tạo “khác với trường học ở mọi cấp bậc”.
Một Ngô Bảo Châu cũng không đủ cứu niềm tin vào giáo dục - đào tạo nước nhà khi mà tầng lớp trung lưu bỏ ra cả tỷ USD cho con đi du học với hy vọng đổi đời (theo thống kê, Việt Nam xếp thứ 5 thế giới về số sinh viên học ở Australia và xếp thứ 8 về số sinh viên học ở Mỹ, cao hơn cả Mexico, Brazil và Pháp). Một Ngô Bảo Châu cũng phải bó tay khi mà Tổ chức Minh bạch quốc tế trong một báo cáo vào năm 2010 đã phán quyết giáo dục là ngành tham nhũng… nhiều thứ 2 ở Việt Nam sau ngành hành pháp.
Và một Ngô Bảo Châu cũng… không tin vào mắt mình trước hàng loạt những vụ bê bối, tiêu cực xảy ra có hệ thống trong nhiều năm trước sự bàng quan và bất lực của cơ quan chủ quản. Chúng ta có thể điểm lại hàng loạt những vụ việc “cộm cán” nhất: Năm 2006, ngành giáo dục được một phen hoảng hốt khi giám thị Đỗ Việt Khoa tố cáo hàng loạt sai phạm tại Hội đồng thi Phú Xuyên A (Hà Tây cũ).
Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Bành Tiến Long khi đó đã cử một đoàn thanh tra đột xuất của bộ xuống đây và tận mắt chứng kiến cảnh “phao” vứt ào ào qua cửa phòng thi. Chính từ sau vụ việc này, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Thiện Nhân lúc bấy giờ đã phất cờ “hai không” (nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục) như bước đầu cải cách toàn diện hệ thống giáo dục đã lỗi thời, không theo kịp một thế giới đang toàn cầu hóa không ngừng. Nhưng chưa kịp thấm với “hai không” thì dư luận lại “sốc” tiếp với 4 đoạn clip “loạn” thi tốt nghiệp THPT 2006 tại Hội đồng Nam Đàn 2 (Nghệ An) có những cảnh quay rõ nét tình trạng phòng thi nhốn nháo như họp chợ phiên.
Chưa hết, đến năm 2007, tại Hội đồng thi TTGDTX huyện Lương Tài (Bắc Ninh), Thanh tra giáo dục bắt quả tang thầy giáo in sao, giải đề thi tuồn cho thí sinh… Và những tưởng mặt trận giáo dục im ắng trở lại sau 4 năm nói “không” với tiêu cực thì đùng một cái lại xảy ra vụ “Đồi Ngô” khi mà kỳ thi tốt nghiệp THPT kết thúc và được Bộ GD-ĐT đánh giá là “nghiêm túc”. Giống như “làng Nhô”, phải nói rằng vụ “Đồi Ngô” một lần nữa cho thấy giáo dục của chúng ta đang có vấn đề nghiêm trọng về mặt quản lý và tư duy phản biện từ các cấp lãnh đạo cao nhất.
Thứ nhất, cách đánh giá chất lượng nguồn nhân lực của chúng ta từ lâu nay vẫn không thay đổi là chỉ có thi và thi mới chọn ra được hiền tài cho đất nước thì thi phải tuyệt đối nghiêm túc, thi ra thi, thi bằng sức học thực và không dung dưỡng cho bất kỳ sự gian lận nào. Nhưng điều hiển nhiên này chúng ta không làm được. Và vì không làm được cho nên cách hành xử dao động trái chiều từ “cấm” đến “mở” một cách thái quá. Khi vỡ lở vụ “Đồi Ngô”, các quan chức Bộ
GD-ĐT khăng khăng phải xử lý các học sinh đã mang các thiết bị quay lén vào phòng thi vì “vi phạm quy chế thi tuyển”, nhưng sau đó trước áp lực của dư luận họ lại “cởi trói” và mừng cho nhóm của “người đương thời” Đỗ Việt Khoa đã một lần nữa có công trong chống tiêu cực thi cử. Và đã “mở” là phải “mở” hết cỡ, trước kỳ thi ĐH có mấy ngày, Bộ
GD-ĐT lại cho phép thí sinh được mang máy ghi âm, ghi hình vào phòng thi để… có bằng chứng tố cáo tiêu cực phòng thi. Nhưng từ chống tiêu cực đến tiêu cực thi cử… chỉ cách nhau một bước và ai đảm bảo thiết bị chống tiêu cực lại không có “tác dụng phụ” tiêu cực? Hơn nữa, việc cho phép này còn gây rắc rối, phiền toái cho các giám thị coi thi, chỉ làm tăng tính phức tạp của kỳ thi vốn đã có tiếng là nghiêm túc nhất trong các kỳ thi. Và chẳng lẽ học sinh đi thi chỉ lo mỗi chuyện “quay phim” những người xung quanh có manh động gì không? Quả là khó hiểu khi cách đơn giản nhất là không được phép mang các thiết bị công nghệ cao vào phòng thi như mọi năm thì Bộ GD-ĐT lại không bảo lưu.
Thứ hai, để không tiêu cực thi cử, chúng ta phải cương quyết cải cách chế độ thi cử vừa cồng kềnh, tốn kém lại không mấy hiệu quả vì càng thi nhiều lại càng dễ mắc… tiêu cực. Dư luận đã lên tiếng nhiều nhưng xem ra cơ quan chủ quản có “lắng nghe” nhưng vẫn chưa thực sự “thấu hiểu” mấu chốt của vấn đề là phải tiến tới “mềm” hóa đầu vào và “cứng” hóa đầu ra. Có thế mới chống tiêu cực thực chất và Bộ GD-ĐT không phải mày mò “sáng kiến” khuyến khích chống tiêu cực, gian lận thi cử.
Bích An
