Nhiều năm qua, người dân các nơi đổ xô về xã Đắk Kan (huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum) đào phá rừng thông ba lá để tìm vàng sa khoáng, gây thất thoát tài nguyên. Đáng ngại hơn, các hầm vàng sâu hoắm, kè chắn tạm bợ đang tiềm ẩn nhiều rủi ro, nhất là khi mùa mưa đang đến gần.
Sau gần một giờ lội rừng, hầm vàng đầu tiên ở tiểu khu 180 đã lộ ra trước mắt chúng tôi. Hầm vàng này rộng chưa tới 1m nhưng sâu đến 8m với 6 ngóc ngách đâm xuyên tứ phía. Bên trong hầm không được kè chắn, không khí ẩm thấp, ngột ngạt. Tiếp tục quan sát tại tiểu khu này, chúng tôi phát hiện thêm 2 hầm vàng khác, có hầm sâu gần chục mét. Đó là chưa kể hàng loạt hố đất sâu 2m mà người dân đào thăm dò nhưng “chê” bỏ đi do ít vàng. Theo người dẫn đường, khu vực tập trung khai thác hiện ở dãy đồi Sạc Ly thuộc tiểu khu 181. Ngày cao điểm có trên trăm người vào đào bới, giành giật lãnh địa nên từng xảy ra những trận ẩu đả giữa các nhóm phu vàng. Người dẫn đường khuyến cáo, nhiều đối tượng đào vàng trái phép ở đây rất hung dữ và cảnh giác với người lạ. Vì thế, nên tránh giáp mặt trực tiếp.
Một hầm vàng sâu hoắm tại tiểu khu 180, xã Đắk Kan, huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum
Theo ông Nguyễn Đức Xuân, Trưởng phòng TN-MT huyện Ngọc Hồi, khu vực khai thác vàng tại xã Đắk Kan nằm xa trên đồi núi. Đơn vị thường xuyên phối hợp với công an truy quét, đánh sập hầm vàng. Riêng cuối năm 2015, đầu năm 2016 đã xử lý… 2 vụ. Vụ thứ nhất, xử phạt ông Đinh Công Hà (46 tuổi, trú thôn Hào Nưa, xã Đắk Kan, huyện Ngọc Hồi) 10 triệu đồng, tịch thu một số tang vật. Vụ khác thuộc về Công ty cổ phần Đầu tư xuất nhập khẩu Hải Vân (Kon Tum). Công ty này xin khảo sát để lập kế hoạch thăm dò, khảo sát. Giấy phép khảo sát quy định không được dùng máy móc đào bới nhưng công ty này đã đưa máy vào đào xới vài chục khối đất. Đơn vị đã lập biên bản, yêu cầu công ty hoàn thổ lại và trục xuất ra khỏi địa bàn.
Ông Nguyễn Bá Huân, Chủ tịch UBND xã Đắk Kan cho biết, dân đào vàng từ nhiều nơi kéo đến, trong đó nhiều nhất đến từ các tỉnh phía Bắc. Công ty Nguyên liệu giấy miền Nam là đơn vị quản lý rừng nhưng không truy đuổi được vì không có lực lượng. Công ty có báo lại xã và lực lượng của xã như công an, xã đội thường xuyên truy quét và có lúc “lấn sân” sang cả xã Rơ Cơi, huyện Sa Thầy, giáp ranh với xã Đắk Kan. Lúc kiểm tra thì vàng tặc bỏ trốn nên rất khó xử lý dứt điểm.
Võ Phúc
