Bước vào đầu mùa mưa, nhiều người bỗng khó nói. Mỗi lần muốn lên tiếng cứ như phải gài số de rồi mới sang được số một. Nếu tưởng nghẹn lời trong hoàn cảnh kinh tế toàn cầu khó khăn thì lầm. Nếu tưởng có gì đó đè nặng trên tâm tư nên khó nói thì sai. Lý do thường vì viêm họng hoành hành lúc thời tiết như lòng người, sáng sớm nắng gắt đến chiều lại mưa tầm tã, nên há miệng cứ như mắc quai!
Hắt hơi, sổ mũi thường là “khách không mời” mỗi khi thời tiết “sáng nắng, chiều mưa”.
Lầm hơn nữa là nhiều người, kể cả không ít thầy thuốc, vẫn tưởng hễ viêm họng là do bội nhiễm. Bằng chứng là nhiều loại thuốc kháng sinh đời mới hầu như được in sẵn trên toa cho đỡ mất thời giờ, để ai viêm họng cũng lãnh thuốc như thế. Hậu quả là chuyện lờn thuốc kháng sinh ở xứ mình, theo cảnh báo của Tổ chức Y tế thế giới, từa tựa như thực phẩm không an toàn về vệ sinh, là chuyện cứ như bình thường!
Đáng tiếc, vì theo kết quả của nhiều công trình nghiên cứu của các hãng bảo hiểm ở châu Âu, hơn 70% trường hợp viêm họng không cần dùng thuốc kháng sinh hay tối thiểu không cần dùng ngay thuốc kháng sinh, vì nguyên nhân không do bội nhiễm. Biết là tình trạng ô nhiễm môi trường ở nước ta rất trầm trọng, nhưng điều đó không có nghĩa ai viêm họng cũng vì vi khuẩn hay bụi bặm.
Thầy thuốc ở nhiều nước phương Tây hoàn toàn có lý khi khuyến khích sử dụng phương pháp sinh học, thay vì “giết gà bằng dao mổ trâu”, để phòng trường hợp lỡ có ngày gặp trâu điên còn có dao mà mổ!
Lý do thường gặp ở nhiều người hay viêm họng là vì cơ thể phản ứng sai lầm dưới hình thức viêm tấy ở vùng vốn nhạy cảm, ở ngay cổ họng, vì đó là cửa ngõ tiếp xúc với môi trường bên ngoài khi gặp khác biệt về nhiệt độ trong môi trường sinh hoạt. Thí dụ cụ thể:
- Người làm việc trong phòng máy lạnh đóng kín, chẳng khác nào tủ nước đá nhưng phải ra vào nhiều lần trong khi bên ngoài nóng như lò bánh mì.
- Người tuy khỏe thân hơn nhờ ngồi yên sau bàn viết nhưng an tọa ngay dưới quạt máy khiến trên đầu thì lạnh nhưng dưới chân lại ấm do mang giày vớ quá kỹ.
- Người phải đội nắng lửa trên đầu nhưng lại dầm chân trong nước quá lâu, như nông dân cực khổ ngoài ruộng, hay thường gặp hơn, ở người tắm biển, tắm hồ bơi rồi phơi nắng quá lâu cho đáng đồng tiền giải trí.
Bên cạnh biện pháp súc miệng để thanh trùng vùng hầu họng, liệu pháp đơn giản nhưng ít người biết, chính là cách sử dụng đòn “dĩ độc trị độc”. Một mặt mượn ngay khác biệt nhiệt độ để giải quyết tình trạng viêm tấy cổ họng, mặt khác dựa trên tính cảm ứng của phản xạ ngoài da để huy động sức đề kháng.
Sebastian Kneipp, ngự y của hoàng gia nước Áo, đã nổi tiếng nhờ phương pháp điều trị đơn giản, qua đó không chỉ nhằm điều trị viêm họng mà còn để phòng ngừa mỗi khi vừa phát hiện cổ họng ngưa ngứa khó chịu, theo kiểu “hai thau nước” như sau:
- Sau ngày làm việc ngâm hai bàn chân ngập đến mắt cá trong thau nước ấm 40 độ khoảng 5 phút.
- Đổi sang thau nước thật lạnh - bằng cách pha với nước đá đập vụn - 30 giây.
- Trở lại thau nước ấm 5 phút.
- Sau đó nằm nghỉ nửa giờ với bàn chân không mang vớ nhưng đắp kín.
Thêm vào đó, Kneipp cũng khuyên tự chế thuốc súc miệng. Cách thứ nhất là nấu khoai tây với nước có chút muối. Khoai ăn nóng cho ngon, nhưng nước để dành súc miệng nhiều lần trong ngày. Một cách khác là xắt nhỏ củ hành, ngâm trong mật ong một đêm. Sau đó pha thêm nước lọc theo tỷ lệ một mật, ba nước rồi dùng dung dịch súc miệng mỗi giờ một lần.
Thật là tiện ích, vừa dễ làm, vừa có ăn!
Bác sĩ LƯƠNG LỄ HOÀNG
(Trung tâm Oxy cao áp, TPHCM)
