Để nâng cấp, chỉnh trang bộ mặt đô thị trung tâm ĐBSCL, bảo vệ dân cư, nhiều tuyến kè trọng điểm trên địa bàn thành phố Cần Thơ được đầu tư xây dựng với kinh phí hàng trăm tỷ đồng. Thế nhưng, người dân thành phố đang hết sức bức xúc trước tình trạng các tuyến kè “dần xây” chưa nghiệm thu đã… trôi xuống sông. Kinh phí đã bị đội lên gấp nhiều lần nhưng trách nhiệm vẫn cứ chung chung…

Xây bờ kè, dân ra “hè” sống

Chủ tịch UBND phường Hưng Phú Nguyễn Hữu Xuân mang ra xấp hồ sơ dày cộm về “tiểu sử” của bờ kè Xóm Chài, than vãn: “Đống hồ sơ này phần lớn đã ngã màu vàng úa mà công trình bờ kè vẫn chưa xong. Dự án này tính ra cũng ngót nghét 8 năm sau ngày khởi công xây dựng. Ban đầu, dự định làm bờ kè dài 2,9km, sau điều chỉnh còn hơn 2,3km, chia làm 2 giai đoạn.

Giai đoạn 1 có 358 hộ dân bị ảnh hưởng, đến nay cơ bản đã giải quyết xong việc bồi hoàn, tái định cư nhưng cuộc sống rất khó khăn. Do bờ kè giai đoạn 1 vẫn còn ì ạch, nham nhở nên nhiều hộ nhận nền tái định cư rồi vẫn ra bờ sông sinh sống tiếp.

Giai đoạn 2 của dự án có hơn 1.500 hộ dân với khoảng 6.000 người bị ảnh hưởng thì không biết khi nào mới ổn định cuộc sống. Vì hiện tại địa phương chưa có thông tin gì về việc tiếp tục triển khai dự án.

Kè Xóm Chài, sau 8 năm xây dựng chỉ được 600m

Kè rạch Khai Luông bị hổng chân đến 3,6m

Vì vướng vào quy hoạch, cuộc sống của người dân đang hết sức khó khăn như không được phép xây cất nhà cửa, không dám đầu tư sản xuất quy mô lớn, không được chia cắt đất, chuyển quyền sử dụng cho con cháu có gia đình ra riêng… Thật sự, việc chậm trễ của công trình đang đè nặng cuộc sống của hàng ngàn hộ dân”.

Khởi công từ tháng 9-2001, đến nay công trình kè Xóm Chài mới hoàn thành 600m tường kè nhưng không liên tục mà lam nham từng đoạn. Đơn vị thi công đã “bỏ của chạy lấy người” từ hơn 2 năm qua.

Theo thiết kế, dự án bao gồm tuyến kè dài 2.306m, 5 cầu tàu, đường thông sau kè, hệ thống chiếu sáng công cộng và 10,4ha công viên cây xanh; hoàn thành và đưa vào sử dụng trong năm 2003. Nhưng do công trình triển khai thi công khi chưa thực hiện bồi thường thiệt hại, tái định cư cho người dân bị giải tỏa nên gặp sự phản ứng quyết liệt.

Toàn dự án có 8 gói thầu nhưng chỉ khởi công được 1 gói thầu duy nhất là xây dựng tường kè, đoạn từ cầu Quang Trung đến kênh 26-3. Dự án được phê duyệt và thực hiện từ năm 2001 nhưng đến năm 2004 mới xây dựng khu tái định cư. Và phải đến tháng 5-2006, UBND TP Cần Thơ mới phê duyệt kinh phí bồi thường thiệt hại, hỗ trợ và tái định cư cho 358 hộ dân bị ảnh hưởng!

Việc chậm triển khai thi công đã dẫn đến tình trạng trượt giá về giá trị xây lắp, hệ số nhân công, chi phí đền bù và các chính sách hỗ trợ... Kinh phí đội từ 171,5 tỷ đồng lên 351,4 tỷ đồng (thời điểm năm 2006). Nếu so với thời điểm hiện nay thì chắc chắn còn tăng lên nhiều lần. 

Chưa xây xong đã “hổng chân”

Đầu năm 2002, UBND tỉnh Cần Thơ (cũ) phê duyệt dự án nạo vét và xây dựng kè rạch Khai Luông (nay thuộc quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ) có tổng mức đầu tư hơn 32,3 tỷ đồng. Dự án được chia làm 3 phần: Nạo vét rạch Khai Luông, xây kè bờ tả, kè bờ hữu (bằng bê tông). Lúc đầu, thời gian ấn định cho phần nạo vét rạch Khai Luông (dài 1,1km) là 3 năm. Riêng việc xây dựng bờ kè hai bên rạch đã khởi công từ cuối tháng 4-2004. Đến nay, công trình vẫn hết sức ngổn ngang, nghiêm trọng nhất là bờ kè tả rạch Khai Luông.

Việc xây dựng bờ kè tả rạch Khai Luông do Công ty Nông súc sản xuất khẩu Cần Thơ (CATACO) trúng thầu xây dựng với giá 9,41 tỷ đồng và  được khởi từ tháng 7-2004. Chỉ sau hơn 3 tháng thi công bờ kè, các đơn vị hữu quan đã phát hiện những sự cố của công trình nhưng vẫn để tiếp tục thực hiện. Và hệ lụy là nhà thầu đã xây dựng hoàn thành toàn bộ tường kè nhưng các hạng mục còn lại như mái kè, cống thoát nước, hệ thống đèn trang trí… không thể tiếp tục được!

Nguyên nhân do cao trình mái cao hơn mặt đất tự nhiên, bờ tường kè đã xây xong dài 432m nhưng bình quân hổng chân (từ mặt đất đến tường bê tông kè) hơn 3,6m. Hai năm qua, hàng loạt cuộc họp và đùn đẩy trách nhiệm giữa các ngành chức năng cùng các bên liên quan vẫn không đưa ra được kết luận nào về biện pháp khắc phục, bỏ mặc công trình tiền tỷ phơi nắng phơi sương.