Đổi rừng đặc dụng lấy thủy điện?

Dự án thủy điện Ea K’tuor (công suất 5MW) được quy hoạch xây dựng tại vùng lõi Vườn quốc gia (VQG) Chư Yang Sin - Đắk Lắk sẽ lấy đi 6ha rừng đặc dụng của vườn và ảnh hưởng đến di tích lịch sử. Trong khi tỉnh không đồng ý thực hiện dự án thủy điện này, thì một lãnh đạo Bộ Công thương lại phát biểu rằng vẫn tiến hành.

        Phá rừng, phá di tích…

Theo ông Tống Ngọc Chung, Giám đốc VQG Chư Yang Sin, khu vực dự kiến xây dựng thủy điện xuất hiện hầu hết các loài động, thực vật quý hiếm, đặc hữu như: pơ mu, hồng tùng, thông 5 lá, lan kim tuyến, khướu đầu đen, mang lớn, vượn má hung, chà vá chân đen… Các nhà khoa học Nga đã điều tra trong khu vực này còn 8 loài chưa xác định được tên, có khả năng đó là các loài mới chưa công bố trên thế giới.

Ông Tống Ngọc Chung cho rằng khi làm thủy điện này không chỉ mất hơn 6ha rừng đặc dụng của vườn mà còn tác động rất lớn về đa dạng sinh học, làm thay đổi môi trường sống của các loài đặc hữu có tên trong sách đỏ Việt Nam và thế giới. “Thủy điện dẫn nước bằng đường ống áp lực sẽ làm cho hơn 3km suối khô cạn, các loài cây ưa nước 2 bên suối, các loài bò sát, cá sẽ chết. Thủy điện cũng làm cho dòng chảy ở thượng nguồn chậm lại, các loài cá đặc hữu sống trên suối Ea K’tuor sẽ chết do không thích nghi được môi trường nước tĩnh, ít ô xy. Trong quá trình xây dựng nhà máy, tiếng ồn của máy móc sẽ làm cho các loài thú quý hiếm bỏ đi nơi khác…”, ông Chung lo lắng.

Bên cạnh đó, việc xây dựng thủy điện Ea K’tuor tại VQG Chư Yang Sin sẽ xâm hại đến di tích lịch sử cách mạng cấp quốc gia hang đá Đắk Tuor, thuộc khu căn cứ cách mạng H9 (ở xã Cư Pui, huyện Krông Bông). Trong những năm 1966 - 1975, căn cứ H9 là nơi làm việc của Tỉnh ủy Đắk Lắk. Cuối thập niên 70 của thế kỷ trước, địch nhiều lần càn quét nơi này nhưng do có sự bao bọc của đồng bào bản địa nên vẫn bảo đảm cho nhiều cuộc họp quan trọng và 3 kỳ đại hội Đảng bộ tỉnh Đắk Lắk. Sở VH-TT-DL Đắk Lắk đang quy hoạch nơi đây thành khu di tích phục vụ du lịch và giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ. Khu vực đập thủy điện chỉ cách hang đá Đắk Tuor khoảng 1km, đường ống áp lực dẫn nước chạy qua cửa hang và khu vực đặt nhà máy chồng lên hội trường Tỉnh ủy Đắk Lắk trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Ông Y Ben Byă, Giám đốc Trung tâm quản lý di tích tỉnh Đắk Lắk, bức xúc: “Dự án thủy điện Ea K’tuor nằm gần trọn trong khu căn cứ H9, nếu xây dựng thủy điện ở đây coi như phá bỏ khu di tích này!”.

        Người dân bức xúc

Vào cuối tháng 8 vừa qua, UBND tỉnh Đắk Lắk đã có công văn gửi chủ đầu tư và các bộ, ngành liên quan thông báo dừng việc xây dựng thủy điện Ea K’tuor trong VQG Chư Yang Sin. Theo thông báo, lý do dừng xây dừng thủy điện này vì nó chiếm tới 6ha rừng đặc dụng của VQG Chư Yang Sin và ảnh hưởng đến di tích lịch sử hang đá Đắk Tuor. Nhưng khi trả lời báo chí vào ngày 3-9, ông Nguyễn Khắc Thọ, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Năng lượng Bộ Công thương, cho biết sẽ phối hợp với UBND tỉnh Đắk Lắk để thực hiện dự án thủy điện Ea K’tuor. Theo ông Thọ, thủy điện này nằm trong quy hoạch thủy điện vừa và nhỏ đã được UBND tỉnh Đắk Lắk phê duyệt. Ban đầu, chủ đầu tư lập thiết kế với với công suất 9,3MW, chiếm 64ha đất rừng VQG Chư Yang Sin. Hiện nay, công suất dự án được điều chỉnh xuống 5MW, chỉ chiếm 6ha rừng đặc dụng VQG Chư Yang Sin.

Ngày 13-9, ông Nguyễn Minh Sơn, Chánh Văn phòng UBND tỉnh Đắk Lắk cho biết vẫn chưa nhận được phản hồi của Bộ Công thương về dự án thủy điện Ea K’tuor. “Thủy điện này ảnh hưởng đến rừng đặc dụng và di tích lịch sử, vì thế quan điểm của tỉnh là không thống nhất xây dựng thủy điện này theo phương án mà chủ đầu tư đã trình”, ông Sơn cho hay. Còn ông Phùng Thế Vinh, Chánh văn phòng Ban Chỉ đạo Tây Nguyên, nói rằng: “Ban Chỉ đạo Tây Nguyên đã nhận được nhiều ý kiến bức xúc của người dân về dự án thủy điện Ea K’tuor và chúng tôi cũng đã cử đoàn đi kiểm tra về dự án thủy điện này. Nếu nó tác động lớn đến môi trường và di tích lịch sử, chúng tôi sẽ kiến nghị Chính phủ loại bỏ dự án thủy điện này”.

Vào năm 2008, thủy điện Krông K’mar (công suất 12MW) cũng được xây dựng tại VQG Chư Yang Sin. Ngoài việc xóa sổ thác nước Krông K’mar, thủy điện này còn ảnh hưởng đến cuộc sống người dân dọc sông Krông K’mar vì khi đó, nước sông đổ về một nhánh khác và xóa sổ hơn 100ha rừng đặc dụng của VQG Chư Yang Sin. Ở phía nam VQG Chư Yang Sin, chủ đầu tư cũng đang hoàn tất thủ tục chuyển đổi 18ha rừng đặc dụng tại tiểu khu 1418 và 1419 của VQG Chư Yang Sin để xây dựng thủy điện Krông Nô 2. Nếu thủy điện Ea K’tuor vẫn được xây dựng, thì VQG Chư Yang Sin có còn không?

CÔNG HOAN