(SGGPO).- Nhà dài truyền thống có vai trò quan trọng trong đời sống của người Mạ, không gian của nhà dài phản ánh cuộc sống hàng ngày, tôn giáo, tín ngưỡng của cộng đồng người Mạ tại Lâm Đồng.
Hiện nay tại huyện Bảo Lâm (tỉnh Lâm Đồng) chỉ có gia đình bà K'Diếk, ở buôn Hang Bon (xã Lộc Bắc) còn giữ gìn ngôi nhà dài của tổ tiên để lại.
Nhà có kết cấu cột kèo bằng gỗ, vách và sàn dựng bằng phên nứa, mái lợp lá mây rừng. Đây là nơi sinh sống của ba thế hệ trong gia đình, nơi lưu giữ những ký ức về quá khứ của cha ông, trong đó còn gần như toàn bộ vật dụng lao động gồm: xà gạc, gùi, xá đựng lúa; nhiều nhạc cụ, chum, chóe cổ, những bộ cồng chiêng quý của dòng họ...
Nhà dài người Mạ là nơi sinh sống của nhiều gia đình, phía sau nhà được dựng một kho lúa nhỏ tùy vào diện tích canh tác của gia đình.
Gia đình bà K'Diếk hiện vẫn sử dụng cối giã gạo từ thời ông bà để lại.
Mỗi nhà dài truyền thống đều có khu sinh hoạt riêng dành cho chủ nhà và khách.
Khi có khách từ xa tới, chủ nhà sẽ cúng Yàng (thần) chóe biết, mong Yàng sẽ phù hộ cho mọi người, sau đó dùng rượu cần đựng trong chóe để thiết đãi khách quý.
Rượu cần được sử dụng trong hầu hết các nghi thức của người Mạ dưới mái nhà dài.
Ngọn lửa đối với người Mạ giữ vai trò hết sức linh thiêng, bếp lửa trong căn nhà dài hầu như không bao giờ tắt.
Hai thế hệ dưới căn nhà dài.
ĐOÀN KIÊN (thực hiện)
