Với chị Sham, một trong hàng chục triệu người Syria chạy khỏi đất nước tránh chiến tranh, cuộc sống của gia đình chị ở Damascus trước chiến tranh thật bình dị, êm đềm, trái ngược hoàn toàn với cuộc sống đầy tuyệt vọng ở Amman, Jordan.
“Tôi là dược sĩ. Vợ chồng tôi từng có một cuộc sống tươi đẹp, một ngôi nhà đẹp. Tất cả mọi thứ đều tốt lành, nhưng chúng tôi đã mất tất cả. Ở Jordan, cuộc sống hoàn toàn khác. Chúng tôi không có gì, không thể làm gì vì cư trú bất hợp pháp”, chị Sham nói trên tờ The Guardian của Anh.
Một cảnh trong vở kịch The Trojan Women của đoàn kịch Queens of Syria
Chị Sham và hàng chục phụ nữ Syria khác sẽ dệt nên những câu chuyện về chính bản thân họ trong vở bi kịch phản chiến mang tên The Trojan Women tại các rạp trên khắp nước Anh khi đoàn kịch Queens of Syria lưu diễn ở nước này trong tháng 7. Vở kịch nói về nỗi đau khổ của người dân Syria, nhất là phụ nữ và những giấc mơ giản dị thời bình.
Thông qua đoàn kịch này, công chúng Anh hiểu hơn nữa về thảm họa nhân đạo tồi tệ nhất kể từ Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc. Khi cuộc xung đột ở Syria bước vào năm thứ sáu, hơn 4 triệu người tị nạn Syria đang sống ở Thổ Nhĩ Kỳ, Lebanon, Jordan, Iraq và Ai Cập không có triển vọng trở về nhà trong tương lai gần và có ít cơ hội để tái lập cuộc sống như xưa.
“Không phải dễ dàng để đưa cuộc sống lên sân khấu”, Reem, một trong các thành viên của Queens of Syria thừa nhận. Cô cho biết người tị nạn thậm chí còn không được coi là người nữa, bị xem là đám vô học. Khi rời khỏi Syria vì chiến tranh, cô đang học để lấy bằng kỹ sư tại Đại học Damascus. Reem xuất hiện trên sân khấu cùng với mẹ trong vở kịch.
Cô chia sẻ: “Có lẽ, chúng tôi không phải ai cũng nói được tiếng Anh, nhưng chúng tôi có thể làm mọi người hiểu thông qua ngôn ngữ sân khấu để nói lên những mất mát đầy cay đắng do chiến tranh”. Reem hy vọng vở kịch sẽ giúp chống lại các quan niệm sai lầm rằng “những người sống trong các trại tị nạn đều không được giáo dục”.
Gia đình Reem cũng như bao gia đình khác ở Syria đã mất tất cả do chiến tranh. Em trai của cô 16 tuổi đã phải vào quân đội. Cha cô thực sự lo sợ ngày nào đó, em cô sẽ chết hoặc sẽ phải giết chính người Syria, vì vậy gia đình cô quyết định chạy trốn sang Jordan. Cha mẹ và 8 anh chị em trong gia đình Reem giờ đã phải sống chui rúc trong một tầng hầm của căn hộ tại Amman. Cô xoay xở tìm được chân thư ký làm chui với đồng lương èo uột. Nhưng từ khi đoàn kịch Queens of Syria hình thành, Reem đã trở thành thông dịch viên và quản trị của đoàn kịch.
Cách đây 3 năm, khi đoàn kịch được thành lập ở Amman, mẹ của Reem đã đặt tên cô cho đoàn. Đoàn kịch khởi đầu như là cách trị liệu chấn thương tâm lý chiến tranh do 3 người gồm Charlotte Eagar, một cựu phóng viên nước ngoài; chồng của Reem là William Stirling và Georgina Paget, nhà sản xuất phim đồng thành lập. Queens of Syria cũng là chủ đề của một bộ phim tài liệu đoạt giải thưởng của nữ đạo diễn Syria Yasmin Fedda .
Đến nay, Queens of Syria đã có 50 suất diễn. Cũng chưa thể hoàn hảo khi dàn diễn viên đã bị thu hẹp còn 13 phụ nữ thay vì 15 do 2 người không được cấp thị thực vào Anh. Không ai trong số này là diễn viên chuyên nghiệp, nhưng với tài năng của đạo diễn Zoe Lafferty, các buổi diễn của đoàn kịch đều để lại ấn tượng rất sâu sắc. 13 phụ nữ là 13 cảnh đời thực được họ thể hiện một cách sống động thông qua loại hình kịch nghệ trên sân khấu.
Để đưa đoàn kịch đến Anh cũng không phải là chuyện đơn giản. Đó là cuộc đấu tranh về tài chính và lề lối quan liêu. Nhưng tất cả đã qua, Queens of Syria sẽ biểu diễn ở Oxford, Liverpool, Edinburgh và các nơi khác. Đây là cơ hội cho người dân Anh hiểu hơn về cuộc chiến ở Syria và cuộc sống của người tị nạn. “Điều đó sẽ là vô giá”, theo Oliver King, Giám đốc điều hành Tổ chức từ thiện nghệ sĩ của Anh, người đã đóng góp rất nhiều công sức để đưa Queens of Syria tới Anh, nhìn nhận.
MAI NGÂN
