(SGGPO). - Trước thực trạng “cát tặc” hoành hành, tỉnh Vĩnh Phúc đã có nhiều biện pháp mạnh và đột phá nhằm lập lại ổn định tình hình khai thác khoáng sản trên sông Lô.
Ảm ảnh “cát tặc”
Đi qua những ruộng ngô xanh thẫm ngay sát dưới chân đê, dẫn chúng tôi ra sát mép bờ sông Lô đoạn chảy qua địa phận xã Tứ Yên (huyện Sông Lô, Vĩnh Phúc), ông Cương - một người dân địa phương chỉ tay ra giữa dòng sông, vui vẻ nói: “Yên bình rồi. Bây giờ trên đoạn sông này không còn thấy cái cảnh ngày cũng như đêm ầm ĩ tiếng máy nổ của hàng chục tàu cuốc, xà lan, máy móc khai thác cát của “cát tặc”, rồi tiếng cãi cọ, chửi bới tranh chấp nhau trên sông...”.
Trên đoạn sông Lô chảy qua địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc chỉ còn một số ít đơn vị được cấp phép khai thác cát hoạt động
Nhìn đoạn sông Lô trải dài hơn 2 km qua xã Tứ Yên, chúng tôi chỉ bắt gặp 2 chiếc tàu khai thác cát đang nằm im lìm giữa dòng sông hiền hòa. Trao đổi với chúng tôi, ông Trần Quang Sỹ, Chủ tịch UBND xã Tứ Yên cho biết, 2 chiếc tàu khai thác cát trên là của Công ty cổ phần thương mại và đầu tư Thái An, đây là doanh nghiệp đã được UBND tỉnh Vĩnh Phúc cấp phép cho khai thác cát trên đoạn sông chảy qua địa phận xã khoảng một năm nay. Tuy nhiên khi doanh nghiệp này mới bắt tay vào khai thác thì bị một số đối tượng khai thác cát trái phép gây rối, phá hoại làm ảnh hưởng nặng nề tới hoạt động nên Công ty Thái An đã đành phải tạm dừng hoạt động.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, không chỉ có khúc sông Lô chảy qua xã Tứ Yên mà suốt 28 km sông chảy qua 10 xã, thị trấn của huyện Sông Lô đã từng có thời gian là những “điểm nóng” phức tạp về tình trạng khai thác cát trái phép, nhất là ở các xã Cao Phong, Đôn Nhân, Bạch Lưu, Đức Bác.
Ông Trần Minh Dương, Trưởng phòng Tài nguyên môi trường huyện Sông Lô cho biết, do đoạn sông chảy qua địa bàn huyện có lượng cát, sỏi khá lớn, lòng sông rộng nên tập trung khá nhiều đơn vị được cấp phép khai thác cát sỏi nên ở một số đoạn sông đã dẫn tới sự chồng lấn, tranh chấp vị trí khai thác. Cùng với đó, một đối tượng xã hội không có giấy phép khai thác cũng kéo tới đây tranh chấp lòng sông để giành lãnh địa khai cát trái phép. Thậm chí không ít đối tượng còn lôi kéo, dụ dỗ một số người dân địa phương bán, hoặc chuyển nhượng lại đất canh tác bãi bồi ven sông như ở thôn Tân Bồi, xã Đức Bác để khai thác cát sỏi dẫn tới việc sạt lở đất canh tác của nhân dân và ảnh hưởng tới hệ thống đê kè. Không chỉ có vậy, “cát tặc” còn kích động một số người dân ở hai bên bờ sông quấy rối, phá hoại những đơn vị được chính quyền địa phương cho phép khai thác, gây mất an ninh trật tự.
Lập lại trật tự nhưng vẫn tiềm ẩn
Trước tình phức tạp trong việc khai thác khoáng sản trên sông Lô, UBND tỉnh Vĩnh Phúc cùng với chính quyền các địa phương đã triển khai nhiều biện pháp mạnh để lập lại ổn định tình hình khai thác khoáng sản trên sông Lô và ổn định tình hình an ninh trật tự tại địa phương.
Ông Nguyễn Văn Khước, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Vĩnh Phúc cho biết, trên địa bàn tỉnh có hơn 40 km sông Lô chảy qua với nhiều mỏ cát, sỏi lớn nên đoạn sông Lô chảy qua địa bàn tỉnh cũng là nơi cung ứng cát xây dựng lớn nhất cho toàn bộ miền Bắc nên nếu địa phương cấm hoàn toàn việc khai thác cát trên sông Lô thì ảnh hưởng không nhỏ tới thị trường vật liệu xây dựng. Do đó, để tăng cường công tác quản lý khai thác cát sỏi trên Lô, tránh thất thoát tài nguyên, UBND tỉnh Vĩnh Phúc đã có chủ trương tăng cường việc cấp phép và quản lý chặt chẽ việc cấp phép cho những doanh nghiệp lớn khai thác cát, sỏi trên sông Lô. Đến nay, Vĩnh Phúc đã cấp phép cho 8 đơn vị khai thác cát, sỏi trên sông Lô với tổng diện tích hơn 225 ha và trữ lượng cấp là gần 6 triệu m³.
Ông Khước cũng cho biết, việc cấp phép khai thác cho doanh nghiệp không chỉ ngăn chặn tình trạng “cát tặc” hoành hành mà còn tăng cường quản lý được nguồn tài nguồn tài nguyên và nguồn thu thuế từ việc khai thác. Bởi lẽ khi doanh nghiệp đã được cấp phép khai thác, họ phải tăng cường quản lý, bảo vệ địa bàn được cấp phép khai thác để ngăn chặn sự xâm chiếm địa bàn khai thác của “cát tặc”. Đồng thời doanh nghiệp cũng phải có trách nhiệm hơn về vấn đề an sinh xã hội, bảo vệ môi trường, đất đai canh tác cho địa phương mà doanh nghiệp được cấp phép hoạt động khai thác trên địa bàn.
Cùng với việc tăng cường quản lý cấp phép khai thác, tỉnh cũng yêu cầu Công an Vĩnh Phúc phối hợp với các đơn vị chức năng của Bộ Công an vào cuộc quyết liệt, ngăn chặn và xử lý được nhiều trường hợp khai thác cát trái phép trên sông Lô, giúp tình hình trở nên ổn định hơn.
Thống kê cho thấy, trong vòng một năm qua, chỉ riêng công an tỉnh Vĩnh Phúc đã phát hiện, bắt giữ gần 30 vụ khai thác cát sỏi trái phép ở sông Lô, xử lý 22 đối tượng, thu giữ 9 tàu các loại cùng nhiều thiết bị máy móc khai thác cát. Bên cạnh đó, Sở Tài nguyên và Môi trường cũng phối hợp với các đơn vị chức năng và chính quyền các huyện, xã tổ chức nhiều đợt kiểm tra đột xuất về khai thác khoáng sản trên sông Lô, qua đó phát hiện và lập hồ sơ xử phạt hành chính nhiều tổ chức và cá nhân với số tiền phạt hơn 410 triệu đồng, tịch thu 6 tàu hút cát, 1 xà lan vận chuyển và 9 máy nổ.
Tuy nhiên ông Nguyễn Văn Khước cũng thẳng thắn, mặc dù tình hình khai thác khoáng sản trên sông Lô hiện đã được lập lại ổn định hơn nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ phức tạp, có thể bùng lên bất cứ lúc nào nếu như chính quyền địa phương, cơ quan Công an và cơ quan chức năng thiếu quyết liệt trong việc ngăn chặn, xử lý việc khai thác cát, sỏi trái phép. Đại diện Sở Tài nguyên và Môi trường Vĩnh Phúc cũng đề nghị, các ngành, cấp có liên quan, đặc biệt chính quyền các địa phương cần phải có sự phối hợp chặt chẽ với nhau trong quản lý khai thác cát, sỏi trên sông do có liên quan tới nhiều lĩnh vực khác nhau. Đặc biệt, chính quyền tại các huyện, xã có sông chảy qua phải tăng cường tuyên truyền cho người dân chấp hành các quy định pháp luật về khai thác khoáng sản, tuyệt đối không sang nhượng, bán đất canh tác bãi bồi ven sông cho các đối tượng khai thác cát, sỏi. Bên cạnh đó, Cục Đường thủy là nơi cấp phép cho những đơn vị được nạo vét luồng lạch trên sông cần công khai, minh bạch cho chính quyền địa phương biết được đoạn sông nào được nạo vét, thời gian bao lâu, cũng như khối lượng được nạo vét, tránh tình trạng mập mờ giữa nạo vét luồng với tận thu khai thác cát sỏi, gây khó khăn cho địa phương trong việc quản lý tài nguyên và bức xúc cho người dân.
KHÁNH NGUYỄN
