Phạt 0,05% hợp đồng nếu vi phạm
Theo Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông, tính đến thời điểm này, toàn dự án đã hoàn thành 93% công tác giải phóng mặt bằng (GPMB). Vướng mắc còn lại là do công tác tái định cư mới đạt được 50% và di dời công trình hạ tầng kỹ thuật mới đạt 12%. Để giải quyết vấn đề này, Bộ GTVT đang làm việc với các địa phương để tháo gỡ, trong đó công tác tái định cư sẽ xử lý theo hướng cấp kinh phí để chuyển các hộ dân sang chỗ ở tạm. Về di dời công trình hạ tầng, các công trình điện, nước dân dụng sẽ ưu tiên xử lý trước, công trình điện cao thế sẽ tiến hành song song trong quá trình thi công dự án. Hiện Bộ GTVT đang làm việc với Tổng công ty Điện lực Việt Nam để đẩy nhanh tiến độ di dời.
Về chất lượng dự án, nhiều ý kiến lo ngại việc các nhà thầu có xu hướng chia nhỏ dự án, sử dụng quá nhiều nhà thầu phụ trong khi không kiểm soát chặt chất lượng. Lãnh đạo Bộ GTVT cho biết, rút kinh nghiệm trước đây, các dự án mới sẽ khống chế số lượng không quá 3 nhà thầu trong liên danh. Trong đó, nhà thầu chính phải đảm nhiệm những hạng mục quan trọng, các nhà thầu phụ chỉ thi công những công trình phụ. Đặc biệt, để tăng hiệu quả quản lý, mỗi lần vi phạm hợp đồng nhà thầu sẽ bị phạt 0,05% giá trị hợp đồng, tổng giá trị phạt tối đa là 12% giá trị hợp đồng. Nếu vi phạm lần 2 sẽ kèm thêm việc xem xét chuyển khối lượng thi công trong liên danh, vi phạm lần 3 có thể chấm dứt hợp đồng.
Bộ Công an tham gia giám sát
Theo Bộ GTVT, đến thời điểm này 3 dự án đầu tư công đã được khởi công năm 2019 là Cao Bồ - Mai Sơn, Cam Lộ - La Sơn và cầu Mỹ Thuận 2, trong đó 2 dựa án dự kiến cơ bản hoàn thành vào năm 2021, riêng cầu Mỹ Thuận 2 sẽ hoàn thành năm 2023. 3 dự án được Chính phủ, Quốc hội chấp thuận chuyển sang hình thức đầu tư công là Mai Sơn - QL45, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây sẽ được khởi công vào ngày 30-9 tới. Riêng 5 dự án theo hình thức PPP hiện có nhiều vướng mắc do luật PPP mới ra đời, nhiều nội dung chính sách phải đợi ban hành nghị định. Tuy nhiên, trên cơ sở hành lang pháp lý đã có, dự kiến từ ngày 5 đến 10-10 tới, Bộ GTVT sẽ mở thầu chọn nhà đầu tư, nếu suôn sẻ sau 2 đến 3 tháng sẽ công bố nhà đầu tư.
Mặc dù tạo điều kiện nhưng lần này Bộ GTVT đưa ra những quy định kiểm soát năng lực nhà đầu tư rất chặt chẽ như phải cam kết có hợp đồng tín dụng, sau 6 tháng nếu không có hợp đồng tín dụng sẽ chấm dứt vai trò. Để thuận lợi cho việc thu xếp vốn tín dụng, các dự án PPP cao tốc Bắc - Nam đã được Quốc hội, Chính phủ đồng ý ấn định mức phí và lộ trình tăng phí trong hợp đồng, tránh tình trạng đổ vỡ phương án tài chính do không được tăng phí như đang xảy ra tại các dự án BOT trước đó. Đối với các dự án đầu tư công, Bộ GTVT vẫn giữ quan điểm cần thu phí để hoàn vốn cho Nhà nước do ngân sách còn khó khăn và đều có lựa chọn khác cho người tham gia giao thông. Nguồn thu này vừa phục vụ bảo trì dự án vừa đầu tư cho các công trình hạ tầng giao thông khác. Bộ GTVT đang phối hợp Bộ Tài chính tính toán phương án thu phí, sớm trình Chính phủ và báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội để bổ sung vào danh mục phí và lệ phí trong thời gian tới.
Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông cũng cho biết, đây là dự án quan trọng, được Quốc hội, Chính phủ và người dân đặc biệt quan tâm, nên đã mời Bộ Công an tham gia giám sát nhằm đảm bảo dự án được thực hiện công khai, minh bạch, nếu có vi phạm sẽ được phát hiện kịp thời.
