Qua một năm thực hiện văn minh đô thị (VMĐT), 3 nội dung trọng tâm mà TPHCM chọn (xây dựng ý thức chấp hành pháp luật về trật tự, an toàn giao thông; giữ gìn vệ sinh chung, bảo vệ môi trường; ứng xử văn minh nơi công cộng) đã có ít nhiều chuyển biến. Gần 99.000 vụ vi phạm về vệ sinh, trật tự đô thị đã bị xử lý với tổng số tiền phạt gần 12 tỷ đồng. Nhưng những kết quả còn lại không được như mong muốn: 15 tuyến đường điểm cấp TP vẫn chưa thành “điểm”, người buôn bán vẫn lấn chiếm lòng đường…
Tổng kết một năm thực hiện VMĐT, Chủ tịch HĐND TPHCM Phạm Phương Thảo đã nhận định: nội dung tuyên truyền rộng nhưng chưa sâu. Trong đó kết quả về văn hóa ứng xử chuyển biến chậm nhất, nhiều người dân còn chưa biết về năm thực hiện nếp sống VMĐT, chưa tạo được thói quen chấp hành pháp luật trong người dân về trật tự an toàn giao thông, giữ gìn vệ sinh, bảo vệ môi trường và ứng xử nơi công cộng…
Việc TPHCM tiếp tục chọn năm 2009 là năm thực hiện nếp sống VMĐT là điều hết sức cần thiết. Một trong 3 nội dung sẽ tiếp tục được chọn để tập trung thực hiện là ứng xử văn minh nơi công cộng. Có thể nói nội dung này đã bao hàm cả 2 nội dung còn lại (chấp hành pháp luật về trật tự, an toàn giao thông và ý thức về việc giữ gìn vệ sinh, bảo vệ môi trường).
Ứng xử văn minh không phải là chuyện chỉ diễn ra hoặc hình thành ngay trong vòng 1 - 2 năm mà nó là cả một quá trình. Một số nước trong khu vực như Singapore, Thái Lan, Philippines hay Malaysia… đã thành công trong việc giáo dục học sinh, sinh viên và người dân nói chung tôn trọng trật tự giao thông, vệ sinh công cộng, nếp sống VMĐT. Các nước đặc biệt chú trọng đến chương trình giáo dục cho học sinh, sinh viên và các biện pháp tuyên truyền cho người dân về những thói quen tốt nơi đô thị. Đó là cách giáo dục từ gốc rất đáng để nghiên cứu, rút kinh nghiệm.
Cùng với việc hoàn thiện các biện pháp chế tài của chính quyền thì giải pháp căn cơ nhất vẫn là làm sao cho mọi người, nhất là thế hệ trẻ thấm nhuần các quy tắc ứng xử văn minh.
Xây dựng TP văn minh phải có những con người văn minh, những người luôn có những hành động tôn trọng người khác và tôn trọng không gian chung của cộng đồng. Nếu một người ứng xử văn minh thì chí ít cũng có một người làm theo. Cứ thế ta nhân lên lâu dần sẽ có một xã hội văn minh và tốt đẹp, vì VMĐT là vấn đề của toàn xã hội nhưng không tách rời hành vi, ứng xử có văn hóa của từng cá nhân.
Hồng Hiệp
