Tết Nguyên đán đang cận kề cũng là thời điểm buôn lậu hàng hóa qua biên giới tại khu vực biên giới phía Bắc, nhất là trên địa bàn các tỉnh Quảng Ninh, Lạng Sơn và Lào Cai ngày càng nóng bỏng. Không chỉ buôn lậu hàng hóa tiêu dùng thông thường mà nhiều mặt hàng giả, hàng nhái, cho tới những mặt hàng quốc cấm như: pháo nổ, tiền giả, ma túy, thực phẩm bẩn... cũng tung hoành. Đặc biệt, các đối tượng buôn lậu sử dụng nhiều phương thức thủ đoạn tinh vi, thậm chí chống trả quyết để đối phó với các biện pháp ngăn chặn, kiểm tra xử lý của các lực lượng chức năng.
Các lực lượng chức năng ở Lạng Sơn triệt phá một tụ điểm tập kết hàng lậu
“Huyền thoại” những cung đường hàng lậu
Ngày cuối năm, cửa khẩu Tân Thanh (Lạng Sơn) náo nhiệt từ sáng sớm tới tận chiều tối khi hàng trăm chuyến xe tải hạng nặng xuôi ngược để vận chuyển hàng hóa qua lại hai bên biên giới. Sau nhiều lần thuyết phục và một chút “bôi trơn”, Hùng “xít”, một cửu vạn có hơn 5 năm bám trụ tại miền biên ải này mới đồng ý làm “gai” dẫn đường cho chúng tôi tìm hiểu hàng lậu tại khu vực đường mòn cánh gà xung quanh khu vực cửa khẩu. Mất chừng 15 phút lòng vòng qua vài dãy núi tới khu vực đường mòn Rọ Bon, ngay trước mắt chúng tôi là cả đoàn cửu vạn đang miệt mài gùi từng bao hàng nặng 50-60kg được bọc kỹ trong các bao tải xuống núi. Phía dưới chân núi một bãi hàng hóa các loại được vứt la liệt chờ xe tới vận chuyển.
Những cửu vạn chuyên xách hàng qua biên giới ở cửa khẩu Cốc Nam, Lạng Sơn
Một cửu vạn cho biết, công xá của mỗi chuyến hàng nhận bên chợ Pò Chài (Trung Quốc) chuyển về Việt Nam phụ thuộc vào mặt hàng được thuê vận chuyển qua biên giới, nếu là hàng tiêu dùng thông thường chỉ khoảng 50.000-60.000 đồng/một bao, còn hàng có giá trị, hay hàng cấm sẽ thỏa thuận giữa người vận chuyển với đầu nậu. Không chỉ có vậy không ít đầu nậu còn bắt cửu vạn phải đặt cọc. Vì thế, không ít cửu vạn thường chống trả rất quyết liệt mỗi khi bị lực lượng chức năng phát hiện, thu giữ hàng vì nếu bị mất hàng, thu hàng sẽ không được trả công mà còn mất luôn tiền cọc.
Rời Tân Thanh, quay trở lại khu vực cửa khẩu Cốc Nam (huyện Văn Lãng, Lạng Sơn), sau khi thuê được một “chim lợn” dẫn đường, vượt qua khu vực đường mòn gốc Nhãn, chúng tôi sang tới chợ biên giới Lũng Vài (Trung Quốc), nơi đây thực sự là “thiên đường” hàng hóa với hàng trăm chủng loại khác nhau, từ hàng hiệu, hàng fake, cho tới hàng giả, hàng nhái, hàng cấm... loại nào cũng có, miễn là có tiền.
Qua tìm hiểu, phần lớn hàng hóa ở Lũng Vài được chuyển từ thủ phủ Quảng Châu ra để tập kết tại đây, rồi được các chủ hàng người Việt chọn lựa, thuê cửu vạn vận chuyển vào nội địa. Tuy nhiên để thu được nhiều lợi nhuận nhất và trốn thuế, cũng như vượt qua sự kiểm tra kiểm soát của lực lượng chức năng, phần lớn hàng hóa ở Lũng Vài được chuyển qua nhiều đường mòn, lối tắt trên biên giới.
Theo Ban chỉ đạo 389 Lạng Sơn, với trên 235km đường biên, nếu như trước đây Hang Dơi là điểm nóng về hàng lậu bị triệt phá thì trên tuyến biên giới tại Lạng Sơn lại xuất hiện thêm nhiều đường mòn, lối tắt để vận chuyển hàng lậu, như: đường mòn Rọ Bon (Tân Thanh), gốc Bưởi, đồi 386 (Tân Mỹ, huyện Văn Lãng), cho tới các đường mòn lối tắt Khe Thớt, Cột Cờ, Thác Nước, Bà Đen thuộc thị trấn Đồng Đăng và cửa khẩu Hữu Nghị. Thậm chí khi lực lượng chức năng đấu tranh quyết liệt thì các đối tượng buôn lậu lại tìm cách vận chuyển theo các đường vòng, đường tránh khác như: đường 474 (ở xã Tân Mỹ) và các đường mòn khác về thị trấn Đồng Đăng và xa hơn nữa là đường mòn lối mở, thuộc huyện Lộc Bình.
Hàng lậu, hàng cấm tung hoành
Lợi nhuận cao và nhu cầu lớn nên vào dịp gần tết, tình trạng buôn lậu hàng hóa qua biên giới tại các tỉnh Lạng Sơn, Móng Cái (Quảng Ninh), Lào Cai trở nên nóng bỏng. Tuy nhiên nếu những năm trước, buôn lậu chủ yếu là các mặt hàng tiêu dùng, như: quần áo, vải vóc, giày dép, đồ điện tử, bánh kẹo, hoa quả... thì hiện nay do các mặt hàng này trong nước đã sản xuất khá đầy đủ nên dân buôn hàng từ Trung Quốc chuyển sang các mặt hàng có giá trị hơn như: điện thoại, thuốc lá, rượu ngoại, quần áo, giày dép thời trang nhái các nhãn hiệu nổi tiếng trên thế giới. Thậm chí các mặt quốc cấm như pháo nổ, tiền giả, vũ khí công cụ hỗ trợ, ma túy cũng được buôn lậu vì siêu lợi nhuận.
Trở lại khu vực cửa khẩu Tân Thanh (Lạng Sơn), chúng tôi nhận được không ít lời mời chào mua pháo nổ, pháo hoa, súng bắn hơi, dùi cui điện, đao kiếm... cho tới các loại thuốc kích dục với giá thành vô cùng hấp dẫn. Trong khi đó, tại chợ Lũng Vài (Trung Quốc), ngoài hàng điện tử, quần áo, vải vóc được tập kết thành những kho bãi khổng lồ, chúng tôi còn bắt gặp những dãy hàng bán pháo, với hàng chục loại pháo nổ, pháo hoa khác nhau.
Một chủ hàng người Việt Nam ở Lũng Vài cho biết, Trung Quốc không cấm buôn bán pháo nên muốn mua cả tấn pháo cũng được, chỉ cần chọn loại và đặt tiền sẽ có người vận chuyển về tận địa điểm cần giao hàng trong nội địa. Theo Trung tá Ngô Tuấn Cường, Phó Trưởng phòng Cảnh sát điều tội phạm về kinh tế và chức vụ (PC46) Công an tỉnh Lạng Sơn, qua nhiều vụ vận chuyển pháo bị bắt giữ cho thấy, phần lớn pháo lậu được các đầu mối ở dưới xuôi đặt mua, còn người dân địa phương ở biên giới rất ít khi mua mà chủ yếu xách thuê. Pháo lậu sau khi được đưa qua biên giới, sẽ được đầu nậu gom lại thành một lượng lớn để cài cắm, giấu vào các xe hàng vận chuyển về xuôi. Đáng chú ý, qua điều tra, một bánh pháo nổ dài 1m hay một dàn pháo hoa 36 quả được bán ở bên Trung Quốc chỉ có giá khoảng 50-60 nhân dân tệ (khoảng 200.000 đồng tiền Việt) nhưng khi được nhập lậu vận chuyển vào nội địa được bán với giá khoảng 1 triệu đồng, siêu lớn nhuận nên pháo lậu thường rất nóng bỏng vào dịp này.
Đại diện PC46 Công an tỉnh Lạng Sơn cũng cho biết, trong số hơn 310 vụ buôn bán vận chuyển hàng lậu, hàng cấm bị triệt phá trong thời gian qua thì có tới 90 vụ với 100 đội tượng mua bán, vận chuyển pháo trái phép bị phát hiện, xử lý và tiêu hủy gần 2,5 tấn pháo các loại do Trung Quốc sản xuất. Nghiêm trọng hơn, cơ quan công an an đã phải khởi tố 50 vụ với 62 bị can do buôn bán, vận chuyển pháo.
Đủ thủ đoạn đối phó
Với sự cảnh giới của các “chim lợn”, hàng lậu, hàng cấm sau khi được đội quân cửu vạn vận chuyển qua biên giới vào trong nội địa sẽ nhanh chóng được các phi đội “bay” sử dụng xe máy, ô tô du lịch vận chuyển tới nhiều tổng kho xung quanh thị trấn Đồng Đăng.
Tìm hiểu tại ngã ba Hữu Nghị - Tân Thanh, chúng tôi thấy, càng về khuya, số phương tiện chở hàng lậu từ các tổng kho ở khu vực thị trấn Đồng Đăng ra quốc lộ 1A và quốc lộ 1B càng tấp nập. Xe nào xe đó cũng chất ngất những bao tải hàng nặng trĩu, phóng với tốc độ kinh hoàng nhằm trốn tránh sự kiểm tra, kiểm soát của lực lượng chức năng. Thậm chí, không ít đối tượng vận chuyển hàng lậu khi bị phát hiện, ngăn chặn còn sẵn sàng lao cả xe vào lực lượng chức năng.
Một cán bộ Hải quan ở Đồng Đăng cho biết, hàng lậu sau khi được tập kết ở Đồng Đăng và một số nhà dân gần biên giới, chờ đợi thời điểm thuận lợi sẽ được các chủ hàng thuê xe tải nhỏ chuyển về thành phố Lạng Sơn và các tỉnh thành sâu trong nội địa, thậm chí hàng lậu còn được chuyển lên các chuyến tàu khách ở ga Đồng Đăng để chuyển về xuôi.
Theo Cục Hải quan Lạng Sơn, trong năm 2016, lực lượng hải quan tại các cửa khẩu Lạng Sơn đã phát hiện, bắt giữ và xử lý gần 400 vụ buôn lậu, gian lận thương mại với giá trị tang vật ước trên 20,6 tỷ đồng. Tuy nhiên tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại và vận chuyển hàng hóa trái phép qua biên giới vẫn diễn ra phức tạp, nhất là những mặt hàng có thuế suất cao.
Ông Trần Bằng Toàn, Chi Cục trưởng Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị cho biết, các đối tượng buôn lậu không từ một thủ đoạn nào để đối phó với cơ quan chức năng, không chỉ lợi đêm tối, đường mòn, lối tắt, giờ giao ca của lực lượng chức năng để chuyển hàng lậu qua biên giới, mà nhiều đối tượng còn lợi dụng thuận lợi trong thủ tục hải quan điện tử để buôn hàng cấm, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ.
Trong khi đó, Trung tá Ngô Tuấn Cường cho biết, hàng lậu khi vào nội địa thường được các đầu nậu lợi dụng các quy định chưa chặt chẽ về hóa đơn chứng từ đối với hàng hóa nhập khẩu lưu thông trên thị trường để làm hóa đơn hợp thức nên việc đấu tranh gặp không ít khó khăn.
KHÁNH NGUYỄN - VĂN PHÚC
