Công trình dò tìm sóng hấp dẫn đoạt giải Nobel Vật lý 2017

Giải Nobel Vật lý 2017 đã được trao cho 3 nhà khoa học Rainer Weiss, Barry C. Barish và Kip S. Thorne với công trình khám phá sóng hấp dẫn.
 Nguồn: Theguardian

Ngày 3-10, Viện hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển đã công bố giải Nobel Vật lý 2017. Một nửa giải thưởng được trao cho giáo sư người Đức Weiss của Viện Công nghệ Massachusetts, trong khi nửa còn lại thuộc về hai nhà khoa học người Mỹ là Thorne và Barish của Viện Công nghệ California.

Công trình dò tìm sóng hấp dẫn đoạt giải Nobel Vật lý 2017 ảnh 1  Rainer Weiss, Barry Barish và Kip Thorne. Ảnh: Nobel Prize
Giải Nobel được trao cho các nhà khoa học vì thành tựu khám phá và quan sát trực tiếp được sóng hấp dẫn, những gợn sóng trong kết cấu không - thời gian đã được Albert Einstein đưa ra giả thiết về sự tồn tại nhưng chưa từng được quan sát.

"Những phát hiện của họ đã gây chấn động toàn thế giới". Đây là nhận xét mà Tổng Thư ký Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển Goran K Hansson dành cho cho công trình nghiên cứu Đài quan trắc sóng hấp dẫn kế laser (LIGO) của 3 nhà khoa học trên.

Công trình dò tìm sóng hấp dẫn đoạt giải Nobel Vật lý 2017 ảnh 2 Từ trái Rainer Weiss, Barry Barish và Kip Thorne. Nguồn: Theguardian
LIGO là Trạm quan trắc sóng hấp dẫn bằng tia laser giao thoa. Hệ thống này trị giá 620 triệu USD đã giúp các nhà thiên văn học quan sát hiện tượng hai hố đen va chạm vào nhau. Hai lỗ đen này có khối lượng lớn gấp 30 lần Mặt Trời, nằm ở vị trí cách trái đất khoảng 1,3 tỷ năm ánh sáng. Quá trình va đập này làm sinh ra các sóng hấp dẫn, vết gợn không-thời gian như nhà khoa học Albert Einstein tiên đoán vào năm 1916. Sóng này sẽ lan truyền từ nguồn phát với vận tốc ánh sách trong không gian và tới Trái Đất. LIGO đã phát hiện ra sóng hấp dẫn vào ngày 12-8-2015. 

Đây là một thí nghiệm vật lý quy mô lớn nhằm phát hiện trực tiếp sóng hấp dẫn. Đồng thành lập bởi ba nhà vật lý Kip Thorne, Ronald Drever tại Caltech - người qua đời vào đầu năm nay, và Rainer Weiss tại MIT vào năm 1992.

Giai đoạn đầu LIGO hoạt động từ năm 2002 đến năm 2010 và không phát hiện ra sóng hấp dẫn. Sau đó, đài quan trắc này đã ngừng hoạt động trong nhiều năm để thực hiện việc nâng cấp và thay thế các thiết bị dò có độ nhạy cao hơn của giai đoạn "LIGO Tiên tiến". Theo kế hoạch, đài quan trắc này tiếp tục được cải tiến vào năm 2021.  

Năm ngoái, giải Nobel Vật lý 2016 đã được trao cho 3 nhà khoa học gốc Anh là David J.Thouless, Duncan Haldane và Micheal Kosterlitz vì những phát hiện lý thuyết về sự chuyển pha tôpô học và các pha tôpô của vật chất.   

Mùa giải Nobel năm 2017 đã chính thức bắt đầu vào ngày 2-10 với giải Y sinh thuộc về các nhà khoa học Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash và Michael W. Young cho những khám phá về cơ chế phân tử kiểm soát nhịp sinh học.

Những giải sẽ được công bố tiếp theo gồm Hóa học (4-10), Hòa bình (ngày 6-10) và Kinh tế (ngày 9-10). Viện hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển chưa định ngày để trao giải Nobel Văn chương.

Tin cùng chuyên mục