Sầu riêng rụng quả non hàng loạt
Ghi nhận tại xã Ia Bă, huyện Ia Grai, nhiều vườn sầu riêng dù cây phát triển tốt nhưng đậu quả rất ít. Ông Mai Công Quyền (thôn Chư Hậu 6) cho biết, gia đình ông có 200 cây sầu riêng, trong đó 40 cây đã 7 năm tuổi. Tuy nhiên, tỷ lệ rụng trái lên đến 60%, nhiều cành chỉ còn trơ cuống, quả rụng nằm la liệt dưới gốc.
Cạnh đó, vườn sầu riêng 100 cây của anh Đỗ Văn Trào (thôn Chư Hậu 6, xã Ia Bă), trồng được 5 năm, đang cho quả, nhưng trên cây quả mọc lưa thưa. Hỏi chuyện, anh cho biết, tháng trước, vườn sầu riêng ra bông chi chít, gia đình nghĩ sẽ trúng đậm. Nào ngờ, quả non lần lượt rụng đầy gốc. Bây giờ, trái rụng gần hết, đến khi thu hoạch, ước tính mỗi cây chắc chỉ thu được khoảng 5 quả.
Ông Phan Đình Thắm, Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Ia Grai cho biết, toàn huyện có khoảng 400ha sầu riêng, hiện đang trong giai đoạn kết trái. Qua kiểm tra, nhiều vườn có tỷ lệ rụng quả non lên tới 30%–40%. Nguyên nhân chủ yếu là do thiếu dinh dưỡng, sốc nhiệt, thời tiết thất thường.
Tại huyện Chư Prông, nơi có 1.200ha sầu riêng, tình trạng rụng quả non cũng đang xảy ra phổ biến. Theo Huyện ủy Chư Prông, tỷ lệ rụng dao động từ 20%–30%, gây ảnh hưởng lớn đến năng suất vụ mùa.
Theo Tiến sĩ Phan Việt Hà, Phó Viện trưởng phụ trách Viện Khoa học Kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên, các trận mưa lớn bất thường sau giai đoạn đậu trái là nguyên nhân khiến sầu riêng rụng quả. Ông khuyến cáo người dân cần tăng cường chăm sóc, bón phân hợp lý và đảm bảo tưới nước đầy đủ để tăng sức chống chịu cho cây.
Điều mất mùa nghiêm trọng, có nơi mất trắng
Tỉnh Gia Lai hiện có trên 20.000ha điều, nhưng năm nay, tình trạng điều mất mùa xảy ra diện rộng.
Ông Rơ Châm Xét (xã Ia Dêr, huyện Ia Grai) cho biết, ông có 2ha điều, hiện đang thu hoạch, sản lượng giảm từ 50%-70%. Không chỉ năm nay, mà 2 năm trước, vườn điều của ông cũng mất mùa.
Tại xã Ia O – vùng trọng điểm điều của huyện Ia Grai với 1.225ha, ông Ksor Tuy, Bí thư Đảng ủy xã, cho biết sản lượng điều giảm 50%, có nơi không có quả để thu hoạch. Gia đình ông trồng 3ha điều, năm ngoái thu 100 triệu đồng, năm nay không có quả để thu hoạch dù gia đình chăm sóc khá kỹ, dẫn đến không có nguồn thu.
Tại huyện Đức Cơ, Trưởng phòng NN-MT Nguyễn Quốc Tư cho biết trên địa bàn, diện tích điều trong quy hoạch đất nông nghiệp là 12.000ha. So với những năm trước, năm nay điều mất mùa. Ước tính sản lượng giảm bình quân khoảng 30%. Cá biệt có nơi, nhiều hộ mất trắng.
Còn tại huyện Chư Prông, Bí thư Huyện ủy Đinh Văn Dũng thông tin: 3 năm liên tiếp điều mất mùa, năm nay đặc biệt nặng do điều ra hoa đúng thời điểm gặp sương muối và mưa, khiến tỷ lệ đậu quả rất thấp. Sản lượng giảm khoảng 70%. Nhiều hộ dân đang tính đến việc chuyển đổi cây trồng.
Theo Tiến sĩ Phan Việt Hà, Phó Viện trưởng phụ trách Viện Khoa học kỹ thuật Nông lâm nghiệp Tây Nguyên (WASI, Bộ NN-PTNT), tình trạng sầu riêng rụng quả và điều mất mùa liên tiếp là cảnh báo nghiêm trọng về biến đổi khí hậu và những rủi ro trong canh tác không bền vững trong sản xuất nông nghiệp.
Để hạn chế thiệt hại do biến đổi khí hậu, địa phương cần định hướng cho người dân có giải pháp, kỹ thuật chăm sóc cây phù hợp. Trong đó có giải pháp trồng xen, tưới đủ nước, bón đủ phân để giữ vườn cây khỏe mạnh. Bên cạnh đó, cần nghiên cứu hỗ trợ người dân trong việc chuyển đổi cây trồng phù hợp để ổn định sản xuất lâu dài, bền vững.
