Thời gian gần đây, cơ quan công an nhiều tỉnh, thành trong cả nước đã phá các vụ án lừa đảo người dùng di động bằng hình thức phát tán tin nhắn lừa đảo như quảng cáo tải các phần mềm chơi game, phát tán đường link có nội dung sex... rồi lừa người dùng nhắn tin hoặc gọi điện vào các đầu số dịch vụ và bị trừ tiền trong tài khoản mà không biết. Đáng chú ý nhất là công an đã phá 2 vụ lừa đảo người dùng di động với tổng số tiền thiệt hại lên đến nhiều tỷ đồng.

Trong các vụ án lừa đảo liên quan đến đầu số dịch vụ, số tiền cước dịch vụ thu được, các đối tượng ăn chia với nhà mạng theo tỷ lệ 45/55. Đáng chú ý, giữa tháng 7 vừa qua, cơ quan công an đã bắt tạm giam các nghi can trong vụ án phát tán tin nhắn rác lừa đảo, chiếm đoạt của người dùng di động 23 tỷ đồng tiền cước sử dụng dịch vụ giá trị gia tăng trong vòng 1 năm. Theo đó, các bị can Lê Ngọc Tiến, Nguyễn Ngọc Quyết và Trần Ngọc Hùng đã mở 6 công ty, sau đó thuê lại đầu số và ký kết hợp đồng cung cấp dịch vụ nội dung của các nhà mạng di động trên các đầu số 7x68 và 7x77. Tuy nhiên, các công ty này không cung cấp những nội dung số hữu ích đối với thuê bao di động mà mục đích chính là tìm cách lừa đảo, chiếm đoạt tiền phí dịch vụ tin nhắn của các thuê bao di động. Bước đầu cơ quan điều tra làm rõ từ tháng 6-2013 đến tháng 6-2014, nhóm công ty này đã phát tán hàng triệu tin nhắn lừa đảo với 27 cú pháp nhắn tin đến các đầu số 7x68, 7x77, chiếm đoạt khoảng 23 tỷ đồng của các thuê bao di động.

Theo Thanh tra Bộ TT-TT, hiện nay việc quản lý dịch vụ đầu số, nhất là đối với đầu số 1900xxxx còn rất lỏng lẻo. Các doanh nghiệp viễn thông chỉ cung cấp hạ tầng nên họ cấp dịch vụ đầu số tràn lan, dẫn đến nhiều nhà cung cấp dịch vụ nội dung thuê đầu số chỉ nhằm mục đích lừa đảo. Các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ nội dung có thể dễ dàng thuê cùng lúc nhiều đầu số, nếu bị phát hiện sai phạm, chặn đầu số dịch vụ này họ chuyển sang dùng đầu số khác và tiếp tục hành vi lừa đảo. Rất nhiều doanh nghiệp cung cấp dịch vụ nội dung thuê hàng chục đầu số nhưng họ cung cấp dịch vụ nội dung rất nghèo nàn, chủ yếu chỉ bằng quảng cáo, phát tán tin nhắn rác để lừa đảo người dùng gọi hoặc nhắn tin lại đầu số dịch vụ nhằm mục đích lừa đảo chiếm đoạt tiền của người tiêu dùng.

Liên quan đến vấn đề quản lý các đầu số cung cấp dịch vụ nội dung trên mạng di động, theo các chuyên gia viễn thông, trách nhiệm quản lý nội dung thông tin trên mạng di động, được quy định trong Nghị định 72/2013 của Chính phủ. Theo đó, nội dung thông tin phải được kiểm duyệt trước khi cung cấp ra thị trường. Để kiểm duyệt được nội dung này cần phải có thông tư hướng dẫn về quản lý dịch vụ nội dung trên mạng thông tin di động, thông tư này đến nay chưa được ban hành. Thứ hai là cần phải ban hành một thông tư về quản lý đầu số và nội dung thông tin, thông tư này đã được xây dựng 2 năm nay, nhưng đến nay cũng chưa được ban hành. Theo quy định hiện hành chỉ có nhà nước mới có quyền kiểm soát nội dung trên mạng di động, nên các doanh nghiệp di động chỉ cho thuê đầu số, cung cấp hạ tầng mà không có quyền quản lý nội dung. Từ đó, các công ty dịch vụ nội dung thuê hạ tầng lợi dụng để lừa đảo, trong khi các doanh nghiệp di động không thể kiểm soát họ làm gì trên hạ tầng của mình...

Tại hội nghị giao ban quản lý nhà nước do Bộ TT-TT tổ chức vừa diễn ra đầu tháng 8 vừa qua, Bộ trưởng Bộ TT-TT Nguyễn Bắc Son chỉ rõ rằng, doanh nghiệp viễn thông cho thuê hạ tầng cũng cần có trách nhiệm phát hiện những người thuê hạ tầng để làm lậu, báo cáo với cơ quan chức năng về hành vi vi phạm pháp luật. Đồng thời, doanh nghiệp viễn thông cần phải phân loại được những người thuê hạ tầng để làm gì, có vi phạm pháp luật hay không để tránh tình trạng tiếp tay cho vi phạm lừa đảo tin nhắn rác gia tăng.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Bắc Son, phải chăng đã đến lúc thu hồi quyền cho thuê đầu số của các doanh nghiệp viễn thông về Bộ TT-TT quản lý. Nhà nước sẽ quản lý đầu số và cấp đầu số, đồng thời kiểm soát nội dung sẽ cung cấp ra thị trường. Còn doanh nghiệp viễn thông chỉ cho thuê hạ tầng. “Quản lý theo hướng này sẽ giải quyết được bất cập đang tồn tại. Doanh nghiệp viễn thông cho thuê hạ tầng nhưng không có trách nhiệm kiểm tra nội dung tin nhắn trên mạng di động như hiện nay” - Bộ trưởng Nguyễn Bắc Son kết luận. Có thể khẳng định rằng, kết luận của Bộ trưởng Bộ TT-TT cần phải được thực hiện sớm và kiên quyết. Chỉ có như vậy, tình trạng tin nhắn rác, tin nhắn lừa đảo mới bị đẩy lùi và từng bước chấm dứt được.

TRẦN LƯU