Đôi nét về Chinatown
Một khu chinatown ở Úc
Chinatown được hình thành trên khắp thế giới bao gồm ở Đông Á, Đông Nam Á, Bắc Mỹ, châu Úc và châu Âu. Trong quá khứ, những khu Chinatown đông đúc nhất thường bị người bản xứ xa lánh…
Bởi nơi đó từng bị xem là chốn kém văn minh, lịch sự. Thế nhưng thời ấy đã qua. Ngày nay, nhiều khu Chinatown đã là những trung tâm quan trọng của du lịch và kinh doanh.
Một số Chinatown có lịch sử lâu đời, như Chinatown ở Nagasaki (Nhật) hoặc ở đường Yaowarat (Bangkok, Thái Lan) đã được thành lập cách nay hơn 200 năm. Chinatown ở San Francisco (California, Mỹ) là khu Chinatown đầu tiên được thành lập bên ngoài châu Á.
Những thành phố khác ở Bắc Mỹ như Vancouver (Canada) cũng đã xuất hiện Chinatown. Vào nửa sau thế kỷ 19, những khu Chinatown đông đúc cũng được thành lập ở New York và Chicago (Mỹ). Các Chinatown thường hoạt động theo hai hướng. Một là chú trọng nền công nghiệp du lịch, hai là phát triển lối sống cộng đồng.
Những Chinatown ở Đức, Hà Lan, Anh thường nhỏ hơn so với Bắc Mỹ và chỉ mới được thành lập thời gian gần đây. Riêng ở Úc, chính sự khám phá các mỏ vàng là nguyên nhân xuất hiện Chinatown ở châu lục này, sau đó là New Zealand và Nam Phi.
Ngoài ra còn có một số Chinatown rất mới, chẳng hạn Chinatown ở Las Vegas (Mỹ) được thành lập năm 1995, Chinatown ở Dubai (Các Tiểu vương quốc A Rập Thống nhất) và Santo Domigo (Dominican Republic) cũng vừa mới được công nhận chính thức.
Chinatown ở Úc
Được cho là rất “gần gũi” với châu Á, Úc đã và sẽ tiếp tục chứng kiến những làn sóng di dân ồ ạt của người Hoa và những người châu Á khác. Cũng giống như Canada, phần lớn người Hoa di dân đến Úc có nguồn gốc từ Hồng Công, Trung Quốc, Ma Cao, Đài Loan, Hàn Quốc, Đông Nam Á - đặc biệt là Việt Nam, Lào, Campuchia, Philippines, Indonesia.
Thời kỳ tìm vàng ở Úc, những người Hoa đến Úc sớm bắt đầu từ tỉnh Quảng Đông của Trung Quốc. Cũng như tại Bắc Mỹ, người Hoa tại Úc cũng phải đối diện với nạn kỳ thị về văn hóa, làn sóng di dân từ châu Á đã bị hạn chế bởi chính sách của “chính phủ Úc da trắng” trong những năm cuối 1880.
Mãi đến thập niên 70, chính sách này được bãi bỏ và thay thế bằng chính sách “đa văn hóa”. Nhiều Chinatown Úc có bề dày lịch sử mấy trăm năm, chẳng hạn như các Chinatown ở Atherton, Queensland, Brocks Creek, lãnh thổ Bắc Úc... Những Chinatown lâu đời này đã được công nhận là di tích văn hóa của Úc. Nhiều Chinatown ở nhiều thành phố lớn của Úc như Sydney, Melbourne, Perth...
Cũng giống như những “đồng nghiệp” ở Bắc Mỹ, các Chinatown ở Úc cũng đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế của Úc; tiêu biểu như Chinatown ở Sydney với phần lớn dân cư là người Hoa và người Việt, nhiều nhất là ở ngoại ô của Cabramatta, những khu Chinatown khác ở ngoại ô Sydney nằm rải rác ở Ashfield, Parramatta và Hurstville.
Chinatown ở Perth, tọa lạc ở khu phố sầm uất nhất của bang Tây Úc. Đó là khu Northbridge. Những năm gần đây, nhận thấy Perth là một nơi đất rộng người thưa, mọi thứ vật giá đều rẻ hơn những thành phố khác nên thiên hạ lại ồ ạt đổ xô về Perth, đặc biệt là du học sinh châu Á, họ thường thuê nhà ở những khu vực gần trường đại học chẳng hạn như Bentley (gần Đại học Curtin), Murdoch, Nedlands (gần Đại học Edith Cowan), từ đó lại hình thành nên những khu “tiểu Chinatown” vòng quanh thành phố Perth. Chinatown ở Melbourne, cộng đồng người Hoa ở đây sống tập trung ở Doncaster, với đa số đến từ Hồng Công và Đài Loan.
Cộng đồng người Việt sống tập trung ở Footscray, Richmond, Springvale và St Albans. Chinatown ở Melbourne luôn luôn hãnh diện về những món ăn và đầu bếp nổi tiếng khắp thế giới, chẳng hạn như nhà hàng Flower Drum đã từng được báo New York Times bầu chọn là nhà hàng Trung Hoa ngon nhất thế giới.
Những cửa hàng bán quà lưu niệm ở Melbourne Chinatown cũng là một điểm son cho ngành thương mại Melbourne. Những cửa hàng này sẽ là nơi mua bán những hàng hóa của Úc cho những người Hoa sống bên ngoài nước Úc. Hiện con rồng dài nhất thế giới đang được lưu giữ trong viện bảo tàng của Melbourne Chinatown.
Nguyễn Bá Huy Cường
(Đại học Curtin - Úc)
