Khi làn sóng dịch Covid-19 lần thứ 4 bùng phát mạnh ở Việt Nam, trên mạng xã hội xuất hiện tình trạng mua - bán các loại thuốc được rao điều trị Covid-19. Thời gian qua, các chuyên gia vẫn liên tục khuyến cáo: khi không có chỉ định của bác sĩ điều trị, việc người dân tự ý sử dụng các loại thuốc không rõ nguồn gốc là vô cùng nguy hiểm.
“Mê hồn trận”
Có người thân là F0 đang điều trị tại nhà, anh Đỗ Hùng Dũng (ngụ quận Phú Nhuận, TPHCM) tìm hiểu về các loại thuốc điều trị trên mạng. Liên lạc với một tài khoản trên mạng, anh Dũng được giới thiệu 3 loại thuốc điều trị và dự phòng Covid-19 có xuất xứ từ Nga. Tất cả là thuốc Arbidol nhưng có màu khác nhau, gồm: hộp màu xanh dành cho người muốn phòng bệnh và trẻ em có giá 380.000 đồng/hộp/10 viên; màu đỏ dành cho các F0, F1, F2 có giá 480.000 đồng/hộp/10 viên; còn màu xanh đậm dành cho người bị F0 nặng có giá 4,2 triệu đồng/hộp/40 viên.
“Tôi được người bán cam kết hàng chính hãng xách tay từ Nga, có tác dụng phòng và điều trị Covid-19 do Bộ Y tế Nga cấp phép. Tuy nhiên, tôi cũng hơi phân vân có nên mua hay không, vì những lời quảng cáo trên mạng thì không thể tin hoàn toàn được”, anh Dũng chia sẻ.
Anh Dũng cho biết, trên mạng xã hội hiện nay có rất nhiều tài khoản bán loại thuốc điều trị Covid-19 này. Với từ khóa, “thuốc điều trị Covid-19 xuất xứ Nga”, phóng viên bắt gặp hàng trăm trang Facebook giới thiệu chuyên hàng xách tay Nga có bán thuốc Arbidol.
Như tài khoản “H&G hospital online” giới thiệu những lời “có cánh” về các loại thuốc đặc trị Covid-19. Tài khoản này viết: khi mắc Covid-19 ở thể nặng trung bình, tức là điều trị tại nhà, Bộ Y tế Nga hướng dẫn sử dụng thuốc chống virus, đây coi như thuốc đặc trị, hay kể cả khi nặng, trong viện họ cho thuốc này uống.
3 loại thuốc gồm Areplivir, Coronavir, Avifavir nhưng đều một thành phần thuốc Favipiravir hoặc Avigan, thuốc này đầu tiên được phát triển để chống Ebola, Nipah, Zika.
Tài khoản này cũng khuyên người bệnh nên dùng sớm ngay khi có kết quả dương tính, hoặc có những dấu hiệu chắc chắn mình đã dính virus SARS-CoV-2. Thuốc chỉ dùng để chữa bệnh, không dùng trong phòng bệnh, nguyên tắc hoạt động của thuốc là ức chế sự phát triển nhanh của virus corona trong tế bào cơ thể mình, để hệ miễn dịch có thể nhanh chóng chiến thắng với số lượng ít của virus.
Ngày đầu tiên uống 16 viên, từ ngày thứ 2 đến ngày thứ 10 uống 6 viên, tổng cộng liệu trình phải uống là 70 viên. “Phần lớn người Việt mắc Covid-19 tại Nga từ tháng 11-2020 đều phải dùng thuốc này”, chủ tài khoản “H&G hospital online” khẳng định.
Còn trên nhóm “Chuyên hàng xách tay Nga” với 5.000 thành viên, nhiều tài khoản Facebook khác cũng giới thiệu loại thuốc Arbidol của Nga với những lời khẳng định chắc nịch, đây là loại thuốc được người Nga sử dụng để điều trị Covid-19.
Tài khoản có tên Chuyên TN giới thiệu có bán 3 loại Arbidol: màu đỏ, xanh đậm và xanh nhạt, dùng để dự phòng, điều trị Covid-19 cho cả người lớn lẫn trẻ em. Còn tài khoản Facebook Lê KL lại giới thiệu về thuốc Arbidol của Nga như sau: “Màu đỏ dành cho F1 và F2, màu xanh uống phòng tránh lây nhiễm, giao hàng toàn quốc”.
Một tài khoản khác lại hướng dẫn: nếu muốn phòng, chống khi tiếp xúc với F0 thì mỗi ngày 1 viên, uống trong 10-14 ngày. Phòng chống khi chưa tiếp xúc với F0 thì 1 tuần uống 2 viên, uống trong 3 tuần. Nếu đã mắc thì uống ngày 4 viên, mỗi lần cách nhau 6 tiếng, uống 7-10 ngày.
Dù mỗi tài khoản quảng cáo một kiểu, nhưng nhìn chung, công dụng của thuốc Arbidol được quảng cáo là giúp tăng đề kháng, phòng tránh và ức chế virus corona. Ngoài virus corona, thuốc còn có tác dụng với hàng loạt virus khác như cúm A, cúm B, H5N1....
Nhân viên nhà thuốc tại quận 10 gửi shipper giao thuốc cho khách hàng đặt mua online. Ảnh: HOÀNG HÙNG Nguy hiểm nếu sử dụng bừa bãi
Bác sĩ Trương Hữu Khanh, chuyên gia bệnh truyền nhiễm, Bệnh viện Nhi đồng 1 TPHCM, cho rằng, việc người dân tùy tiện sử dụng thuốc điều trị Covid-19 là vô cùng nguy hiểm. Thời gian qua, bác sĩ Khanh đã nhận được nhiều câu hỏi nhờ tư vấn việc sử dụng thuốc Arbidol của Nga.
Ông cảnh báo: việc sử dụng thuốc kháng viêm, kháng virus đòi hỏi sự chỉ định của bác sĩ, bởi thuốc có rất nhiều tác dụng phụ. Tùy từng trường hợp cụ thể mà bác sĩ sẽ có hướng dẫn sử dụng hoặc chống chỉ định, nếu dùng thuốc tùy tiện sẽ dẫn tới hậu quả “tiền mất, tật mang”.
Còn vấn đề uống thuốc để dự phòng Covid-19, theo bác sĩ Khanh, đó là “chiêu trò” mà người bán hàng đồn thổi để bán được hàng. “Để có thể dự phòng virus SARS-CoV-2 hiện nay chỉ có vaccine mà thôi. Chỉ có vaccine mới có thể giúp chúng ta phòng tránh và giảm các triệu chứng tăng nặng khi mắc Covid-19”, bác sĩ Khanh khẳng định.
Theo Bộ Y tế, hiện nay Việt Nam đưa một số thuốc vào phác đồ điều trị Covid-19 đã được công nhận trên thế giới. Trong đó, có 3 thuốc kháng virus được đưa vào hướng dẫn gồm: Remdesivir dùng cho bệnh nhân có triệu chứng trung bình, nặng; Favipiravir dùng cho bệnh nhân không triệu chứng, triệu chứng nhẹ trung bình; và Molnupiravir dùng cho bệnh nhân mức độ nhẹ.
PGS-TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản ký khám chữa bệnh (Bộ Y tế), cho biết, các thuốc kháng virus này giúp giảm tải lượng virus, chứ không phải là diệt virus. Đặc biệt, thuốc Molnupiravir cũng được quy định là không dùng cho phụ nữ có thai 3 tháng đầu, phụ nữ đang có kế hoạch có thai.
“Với cách sử dụng các loại thuốc điều trị Covid-19 khác nhau đều phải có sự kiểm soát của nhân viên y tế để áp dụng đúng trong các trường hợp cụ thể”, PGS-TS Lương Ngọc Khuê khuyến cáo.
Từ tháng 8-2021 đến nay, cơ quan chức năng đã nhiều lần bắt và thu giữ hàng ngàn hộp thuốc điều trị Covid-19 được nhập lậu vào Việt Nam qua con đường xách tay. Các chuyên gia cũng khuyến cáo người dân không nên tự ý săn lùng, tích trữ các loại thuốc dùng trong điều trị Covid-19, bởi khi không có sự hướng dẫn của bác sĩ có thể dẫn đến hậu quả khó lường. Mỗi trường hợp mắc Covid-19 sẽ có mức độ bệnh khác nhau, cơ địa khác nhau, do đó cần được bác sĩ chỉ định về liều lượng, loại thuốc sử dụng phù hợp.
