Ngày 2-3, lần đầu tiên Bệnh viện TƯ Huế đã thực hiện thành công ca ghép tim cho một bệnh nhân bị bệnh tim bẩm sinh, mở ra một chương mới trong điều trị bệnh tim bẩm sinh ở Việt Nam. Bệnh nhân Trần Mậu Đức, 26 tuổi, ở phường Phú Hội, TP Huế bị giãn cơ tim suy độ 4 đã điều trị gần 1 năm tại bệnh viện (BV) này. Ca ghép tim kéo dài suốt 5 giờ và hiện những thông số về tim và máu của bệnh nhân Đức đều ổn định, sức khỏe tốt. Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết đã gửi lẵng hoa và điện chúc mừng các bác sĩ của BV.
Ca ghép tim thành công đầu tiên của các bác sĩ nội
Ngay sau khi ca ghép tim thành công, bác sĩ Bùi Đức Phú, Giám đốc Bệnh viện TƯ (BVTƯ) Huế, vui mừng cho hay, từ tháng 8-2010, BVTƯ Huế là cơ sở y tế đầu tiên trong toàn quốc được Bộ Y tế cấp giấy phép có đủ tiêu chuẩn để tiến hành ghép tim từ người cho chết não. Tuy nhiên, đã có không ít lần chuẩn bị ghép tạng lấy từ người chết não nhưng vẫn chưa thực hiện được do không được đồng thuận của người thân nạn nhân.
Các bác sĩ Bệnh viện TƯ Huế tiến hành mổ tim cho bệnh nhân Đức.
Rất may, ngày 28-2-2011, thông tin có nguồn tạng hiến từ người cho chết não. Người cho tim không được tiết lộ theo yêu cầu gia đình. Tuy nhiên bác sĩ Phú cho biết, người hiến là một thanh niên 30 tuổi đã chết não.
Tin vui đến với BV nên các kíp chuyên môn của hội đồng ghép tạng được triển khai một cách khẩn trương với tinh thần trách nhiệm cao. Vào lúc 15 giờ ngày 1-3, các bác sĩ hội chẩn lần cuối và chọn một bệnh nhân đang được điều trị chờ ghép tim tại BV có những đặc điểm tương đồng miễn dịch của tạng hiến. Để đi đến quyết định cuối cùng này, các bác sĩ phải thực hiện trên 30 xét nghiệm cận lâm sàng trung và cao cấp, tiến hành cho cả người cho tim chết não và người sẽ nhận ghép tim tại hệ thống labo của BV. Tất cả xét nghiệm đều phù hợp và chấp nhận được, tuy vậy các bác sĩ phải chờ kết quả xét nghiệm đọ chéo máu, phải mất 8 giờ mới có kết quả. Cả ê-kíp chờ đợi trong nỗi lo vì bệnh nhân chết não tử vong thì không lấy được tạng và nếu kết quả đọ chéo dương tính thì chống chỉ định ghép. Có nghĩa phải hoãn thực hiện. May thay, kết quả đọ chéo âm tính.
Vào lúc 22 giờ ngày 1-3, lần đầu tiên cuộc phẫu thuật ghép tim được bắt đầu tại trung tâm tim mạch Huế do chính đội ngũ y bác sĩ của BVTƯ Huế tiến hành, không có sự hỗ trợ của chuyên gia nước ngoài. Quả tim được lấy từ một nơi khác và chuyển đến phòng mổ ghép trong vòng 30 phút. Bệnh nhân Đức được phẫu thuật theo kỹ thuật ghép tim đồng vị trí với hai miệng nối tĩnh mạch chủ. Theo bác sĩ Phú, đây là kỹ thuật tuy hơi phức tạp so với kỹ thuật ghép tim cổ điển 2 tâm nhĩ, nhưng kỹ thuật này tận dụng mô tâm nhĩ lành của quả tim hiến giúp cải thiện tình trạng loạn nhịp tim cũng như hạn chế máu phụt ngược qua van 2 lá và van 3 lá và đặc biệt phù hợp với độ tuổi còn rất trẻ của bệnh nhân. Ca mổ kéo dài 5 giờ và kết thúc lúc 3 giờ sáng ngày 2-3. Đến nay các thông số huyết động, hô hấp, tri giác hoàn toàn bình thường, sức khỏe của bệnh nhân tốt.
Niềm hy vọng của hàng ngàn bệnh nhân
Đến nay BVTƯ Huế đã cứu sống hàng ngàn bệnh nhân bị tim bẩm sinh. Trong đó GS-TS Bùi Đức Phú, Giám đốc BVTƯ Huế, người đã trực tiếp phẫu thuật hàng trăm ca mổ tim kín và hở, đem lại cuộc sống mới cho những bệnh nhân đã lâm vào tình cảnh khó khăn và tuyệt vọng. Bác sĩ Phú tâm sự, để cứu sống được nhiều bệnh nhân, BV liên tục tiếp cận với những tiến bộ của y học thế giới, rồi đem những tiến bộ ấy về áp dụng tại BVTƯ Huế.
Và với bác sĩ Phú, đã hơn 20 năm gắn bó với nghề phẫu thuật tim. Với ông - “Đã là thầy thuốc, được tiếp cận, học hỏi thêm một kỹ thuật mới cũng có nghĩa là thêm một cơ hội để người bệnh được sống”. Ông cho biết, trước đây ở Việt Nam chỉ có Hà Nội và TPHCM phẫu thuật được tim, ở Huế thì không. Tuy vậy với nhiệt huyết của tuổi trẻ, ông đã quyết tâm theo học ngoại khoa và chọn riêng về phẫu thuật tim. Năm 1986, trong điều kiện khó khăn về trang thiết bị nhưng với sự giúp đỡ của BV Việt-Đức (Hà Nội), lần đầu tiên, ca mổ nong van hai lá đã được thực hiện thành công tại Huế.
Năm 1996, bác sĩ Phú được làm việc tại một trung tâm tim mạch ở Pháp với chức danh Trưởng khoa lâm sàng dành cho người nước ngoài. Vào thời điểm này ông đã hoàn thành công trình nghiên cứu về tuần hoàn ngoài cơ thể. Từ các mối quan hệ tạo dựng, BVTƯ Huế đã gửi các bác sĩ thuộc nhiều chuyên khoa khác nhau của BV đi đào tạo mổ tim hở. Ngày 27-4-1999, lần đầu tiên tại khu vực miền Trung, ca mổ bắc cầu động mạch vành không sử dụng tuần hoàn ngoài cơ thể được thực hiện. Ngày hôm sau, một ca mổ tim hở với tuần hoàn ngoài cơ thể được thực hiện cho một bệnh nhi 14 tuổi để vá lỗ thông liên nhĩ. Cả hai ca mổ đều thành công tốt đẹp.
Bắt đầu từ thời điểm này, BVTƯ Huế đã tiến hành mổ các loại bệnh tim bẩm sinh như thông liên thất, thông liên nhĩ, hẹp động mạch phổi, động mạch chủ, nhĩ 3 buồng, bệnh lý một van và đa van tim, tắc hẹp mạch vành một - hai - ba cầu nối, u tim… BV này cũng là nơi đầu tiên trong cả nước áp dụng mô hình mổ tim hở có sử dụng tuần hoàn ngoài cơ thể với chi phí phẫu thuật thấp. Hơn 11 năm qua, BVTƯ Huế đã phẫu thuật hàng ngàn ca mổ tim kín và hở, trong đó có hơn 1.000 ca có sử dụng tuần hoàn ngoài cơ thể… và nay là ca ghép tim thành công đầu tiên.
Để có sự thành công của ca ghép tim, từ năm 2009 BV này đã tiến hành đề án “Nghiên cứu triển khai ghép tim trên người lấy từ người cho chết não”. Bác sĩ Phú cho hay: “Ghép tim là cứu cánh cuối cùng và sẽ mở ra cơ hội mới cho đối tượng bệnh nhân mắc bệnh lý tim mạch bị suy tim giai đoạn cuối, góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống và nâng cao tuổi thọ cho người dân”.
PHAN LÊ
