Vụ ám sát nhà khoa học hạt nhân Iran: Nguy cơ xung đột khu vực

Ngày 28-11, Tổng thống Iran Hassan Rouhani đã cáo buộc Israel sát hại ông Mohsen Fakhrizadeh, nhà khoa học hạt nhân hàng đầu của Iran. Tuyên bố được đưa ra sau khi Tổng Thư ký Liên hiệp quốc (TTK LHQ) Antonio Guterres đã hối thúc các bên kiềm chế sau khi Thiếu tướng Mohammad Bagheri, Tham mưu trưởng Các Lực lượng vũ trang Iran, cảnh báo về “sự trả thù tàn khốc” nhằm vào những đối tượng đứng sau vụ ám sát.
Nhà khoa học hạt nhân hàng đầu của Iran và hiện trường vụ ám sát
Nhà khoa học hạt nhân hàng đầu của Iran và hiện trường vụ ám sát

Iran vẫn tiếp tục công trình hạt nhân

Ông Fakhrizadeh đã tử vong tại bệnh viện do bị thương nặng sau khi một nhóm vũ trang nổ súng vào xe chở ông ngày 27-11 ở thành phố Absard, bên ngoài thủ đô Tehran, miền Đông Iran. 

Ngày 28-11, Truyền hình Nhà nước Iran đưa tin, Tổng thống Iran Hassan Rouhani đã tuyên bố “vụ sát hại ông Fakhrizadeh cho thấy sự tuyệt vọng và tận cùng thù hận của các kẻ thù của chúng tôi... Nhưng sự hy sinh của ông ấy sẽ không làm chậm lại những thành tựu của chúng tôi”. Ông Rouhani đã cáo buộc Israel tìm cách gây hỗn loạn thông qua vụ sát hại Fakhrizadeh, song nêu rõ Tehran sẽ không rơi vào “bẫy”. 

Ngay sau đó, trên Twitter, Đại giáo chủ Iran Ali Khamenei cũng cam kết đáp trả vụ sát hại nhà khoa học hạt nhân Fakhrizadeh, đồng thời nhấn mạnh công trình hạt nhân của Iran sẽ tiếp tục được thực hiện.

Trước đó, trong thư gửi Tổng thư ký  LHQ ngày 27-11, Đại sứ Iran tại LHQ Majid Takht Ravanchi, viết: “Cảnh báo về bất kỳ biện pháp phiêu lưu nào mà Mỹ và Israel chống lại đất nước chúng tôi. Đặc biệt là trong giai đoạn còn lại của chính quyền đương nhiệm hiện nay của Mỹ, Cộng hòa Hồi giáo Iran bảo lưu quyền tiến hành mọi biện pháp cần thiết để bảo vệ nhân dân và bảo đảm các lợi ích của chúng tôi”. Bên cạnh đó, Đại sứ Iran cũng kêu gọi Hội đồng Bảo an LHQ lên án vụ ám sát và triển khai các biện pháp chống lại những kẻ gây tội.

Một loạt vụ ám sát giới khoa học Iran

 Mặc dù Iran ra sức phủ nhận ông Fakhrizadeh dính líu tới bất kỳ hoạt động nào làm giàu urani, tuy nhiên, theo tình báo phương Tây và Israel, ông Fakhrizadeh được cho là “cha đẻ” của chương trình hạt nhân của Iran.

Theo Al Arabiya, các quan chức và chuyên gia phương Tây tin rằng ông Fakhrizadeh đã đóng một vai trò quan trọng trong công việc của Iran trước đây, nhằm tìm ra phương tiện lắp ráp đầu đạn hạt nhân mà Iran cho rằng làm giàu urani vì mục đích dân sự. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu từng đưa ra cảnh báo đích danh ông Fakhrizadeh trong một buổi họp báo. Iran đã nhiều lần cáo buộc phương Tây và Israel, mà cụ thể là Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) và Cơ quan Tình báo Israel (MOSSAD), đứng sau hàng loạt vụ ám sát các nhà khoa học hạt nhân của nước này.

Cả Israel và Mỹ trước đó đều từ chối bình luận về vụ ám sát nhà khoa học hạt nhân của Iran. Tuy nhiên, nhận định về diễn biến mới này, ngày 27-11, cựu Giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) John Brennan cho rằng, vụ ám sát nhà khoa học hạt nhân hàng đầu của Iran là một hành vi “phạm tội”, có nguy cơ kích động xung đột trong khu vực. 

Sau cái chết của nhà khoa học hạt nhân Mohsen Fakhrizadeh, trang mạng Al Arabiya ngày 27-11 đã tiết lộ danh sách gồm một loạt nhà khoa học Iran đã là mục tiêu của các vụ tấn công, ám sát trong thời gian gần đây. Trong đó có nhà khoa học hạt nhân Massoud Ali-Mohammadi (tháng 1-2010), nhà khoa học Majid Shahriyari (tháng 11-2010), Darioush Rezai (tháng 7-2011), Mostafa Ahmadi-Roshan (tháng 1-2012)… 

Mỹ vừa thông báo trừng phạt kinh tế 4 công ty của Nga và Trung Quốc mà Washington cho là hỗ trợ Iran phát triển chương trình tên lửa. Hai công ty có trụ sở tại Trung Quốc gồm Công ty Thương mại Zibo Elim và Công ty Chengdu Best New Materials. Hai công ty có trụ sở tại Nga gồm Tập đoàn Nilco và Công ty Chứng khoán Elecon. Theo tuyên bố của Ngoại trưởng Mike Pompeo, công ty trên “đã vận chuyển công nghệ và vật liệu nhạy cảm cho chương trình tên lửa của Iran” và sẽ phải chịu các quy định hạn chế về xuất khẩu và nhận viện trợ của Chính phủ Mỹ trong 2 năm. 

Tin cùng chuyên mục