Quốc hội thảo luận về đề án tái cơ cấu kinh tế - Triệt tiêu lợi ích nhóm

Con người là yếu tố quyết định
Quốc hội thảo luận về đề án tái cơ cấu kinh tế - Triệt tiêu lợi ích nhóm

* Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh: Không thể cứu doanh nghiệp tràn lan
* Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Phùng Quốc Hiển: Phải có quy hoạch tổng thể của đất nước

Ngày 8-6, Quốc hội đã dành trọn 1 ngày thảo luận về đề án tái cơ cấu kinh tế. Đa phần các đại biểu tán thành quyết tâm mạnh mẽ của Chính phủ trong thực hiện tái cơ cấu nền kinh tế. Tuy nhiên, bản đề án còn nhiều vấn đề chung chung, cần được định lượng cụ thể, cần chỉ rõ những giải pháp đột phá, tránh việc lặp lại đầu tư dàn trải, kém hiệu quả.

Sản xuất, gia công các chi tiết lắp ghép chính xác tại Tổng Công ty Công nghiệp Sài Gòn. Ảnh: C.Thăng

Sản xuất, gia công các chi tiết lắp ghép chính xác tại Tổng Công ty Công nghiệp Sài Gòn. Ảnh: C.Thăng

Con người là yếu tố quyết định

Đồng tình với việc phải tái cơ cấu nhưng theo nhiều đại biểu (ĐB), đề án tái cơ cấu mà Chính phủ trình ra còn quá chung chung. “Đề án chưa xác định nhu cầu và nhân lực, không tính toán yêu cầu về tài chính để thực hiện tái cơ cấu, khi tái cơ cấu thì ảnh hưởng tới tình hình kinh tế - xã hội ra sao, đâu là những ngành và những sản phẩm mang thương hiệu Việt Nam có giá trị gia tăng cao, đâu là những công trình tiêu biểu xứng tầm với đất nước chúng ta là nước công nghiệp vào năm 2020”, ĐB Lê Văn Học (Lâm Đồng) phát biểu.

Theo ĐB Nguyễn Ngọc Hòa (TPHCM), đề án tái cơ cấu cần làm rõ các nội dung trong đề án, trong đó, cần xác định việc tái phân bổ nguồn lực xã hội vào khu vực tốt nhất với chi phí tối ưu nhất. Chẳng hạn, nguồn lực quốc gia phân bổ như thế nào. Cái gì Nhà nước làm, cái gì huy động nguồn lực từ xã hội, vai trò của doanh nghiệp nhà nước ra sao để từ đó tối ưu hóa được tổng lực nguồn lực từ xã hội... Bên cạnh đó, cần làm rõ kinh phí trong quá trình tái cơ cấu ngân sách phải bỏ ra bao nhiêu, cái giá phải trả của quá trình này ra sao?

Tái cơ cấu DNNN là một trong 3 trọng tâm tái cơ cấu mà đề án đề cập. Thế nhưng, với những bài học từ Vinashin, Vinalines, hầu hết các ĐB đều tập trung bày tỏ những băn khoăn, lo lắng đối với hệ thống này. ĐB Trương Văn Vở (Đồng Nai) bức xúc: “Phải xác định lộ trình thoái vốn cụ thể của các tập đoàn. Đề nghị giao bộ ngành giải trình làm rõ trách nhiệm của Nhà nước trong kỳ họp này, sai phạm sử dụng vốn như Tập đoàn Dầu khí, Vinalines, phải báo cáo quá trình thoái vốn của 21 tập đoàn, tổng công ty cụ thể”. ĐB Nguyễn Tấn Tuân (Khánh Hòa) đặt hàng loạt các câu hỏi nóng: “Vấn đề bảo toàn, sử dụng vốn trong DNNN đang như thế nào, khi tái cơ cấu thì làm sao để vốn Nhà nước hiệu quả? DNNN có còn đóng vai trò chủ đạo của nền kinh tế quốc dân hay không?”.

Theo ĐB Ngô Đức Mạnh (Bình Thuận), đề án cần đánh giá toàn diện những yếu kém của nền kinh tế nước ta trong quá trình hội nhập. Ngoài ra, phải xác định rõ những lĩnh vực, ngành nghề trọng điểm được ưu tiên đột phá; kiên quyết nói không với các dự án gây ô nhiễm môi trường. ĐB Phùng Văn Hùng (Cao Bằng) và một số ĐB khác cho rằng, không nên chỉ coi trọng tâm là tái cơ cấu 3 trọng tâm hệ thống ngân hàng, đầu tư công và DNNN mà nên chia thành tái cơ cấu ngắn hạn và trung dài hạn, trong đó tái cơ cấu ngắn hạn bao gồm tái cơ cấu hệ thống ngân hàng, tổ chức thương mại, DNNN (đối với các tập đoàn, DNNN phải tiến hành tổng kết trước khi tái cơ cấu vì hiện nay vẫn chỉ là quá trình thí điểm). Tái cơ cấu trung - dài hạn phải hướng đến tái cơ cấu vùng miền, ngành (nông nghiệp, công nghiệp dịch vụ, kinh tế biển).

ĐB Phùng Văn Hùng (Cao Bằng) cho rằng, phải bổ sung giải pháp về phòng chống tham nhũng, vì các giải pháp khác nếu có hay đến mấy mà không phòng chống tham nhũng cũng không thể thành công, giống như một ngôi nhà tuy bề ngoài đẹp đẽ nhưng bên trong mục ruỗng, chỉ cần xô nhẹ là đổ. Chung quan điểm, ĐB Trần Quốc Tuấn (Trà Vinh) nói tái cơ cấu nền kinh tế có thành công hay không hoàn toàn phụ thuộc vào ba yếu tố là con người, cơ chế và lòng tin. Trong đó yếu tố con người là quan trọng nhất quyết định sự thành công của mọi vấn đề; có cơ chế tốt sẽ thu hút sự quan tâm của mọi thành phần kinh tế tham gia vào đầu tư phát triển kinh tế, xã hội và lòng tin là rất quan trọng. Muốn có được lòng tin, cần phải công khai, minh bạch trong quản lý, điều hành; phải có cán bộ gương mẫu, có phẩm chất đạo đức công vụ...

ĐB Trương Văn Vở (Đồng Nai) cũng cho rằng, phải kiên quyết đổi mới tổ chức, bộ máy quản lý Nhà nước các cấp, các ngành từ Trung ương đến cơ sở, không để lợi ích nhóm chi phối. Bởi lẽ đây là nguyên nhân của mọi nguyên nhân làm cản trở trong tổ chức thực hiện tái cơ cấu nền kinh tế.

Nông nghiệp cần có vị trí xứng đáng

Không hài lòng về việc đề án chỉ tập trung nội dung tái cơ cấu ngân hàng, đầu tư công, DNNN mà “quên” lĩnh vực rất quan trọng là nông nghiệp, kinh tế biển, rất nhiều ĐB cho rằng cần có sự đầu tư tương xứng cho khu vực nông thôn trong quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế. ĐB Nguyễn Tấn Tuân (Khánh Hòa) nhận xét: “Dường như chúng ta đang quá băn khoăn về mục tiêu trở thành nước công nghiệp vào năm 2020 mà thiếu quan tâm đến phát triển nông, lâm, ngư nghiệp”. ĐB Lê Văn Lai (Quảng Nam) cho rằng cần đặt vấn đề nông nghiệp, nông dân, nông thôn vào vị trí trung tâm. Theo ĐB Đặng Xuân Huy (Đồng Tháp), Huỳnh Minh Hoàng (Bạc Liêu), thành tựu nông nghiệp hiện nay chưa tương xứng với lợi thế khi sức cạnh tranh thấp, đời sống người dân khu vực nông thôn bấp bênh.

ĐB Hoàng Đăng Quang (Quảng Bình) hiến kế, cần lựa chọn đúng điểm đột phá, như phát triển kinh tế biển, du lịch. Bởi Việt Nam là quốc gia có lợi thế và đang có đóng góp lớn. Để làm được điều này, cần khẩn trương rà soát các khu kinh tế ven biển, phát triển dịch vụ, đóng tàu. ĐB Nguyễn Cao Phúc (Quảng Ngãi) cũng đồng tình cần quan tâm đến kinh tế biển. Tái cơ cấu nông nghiệp phải chú trọng thành lập các đội tàu đánh bắt xa bờ ngang tầm khu vực, vừa phát triển kinh tế, vừa bảo vệ chủ quyền biển đảo. ĐB Trần Hoàng Ngân (TPHCM) cũng cho rằng chúng ta chưa đặt đúng vấn đề về kinh tế biển. “Trong khi hàng triệu ngư dân vất vả bám biển thì Nhà nước bị đổ xuống sông, xuống biển bao nhiêu tiền của vì Vinashin, Vinalines. Tôi đề nghị phải đầu tư hệ thống đánh bắt hiện đại cho bà con ngư dân để vừa phát triển kinh tế, vừa bảo vệ chủ quyền biển đảo”, ĐB Trần Hoàng Ngân nói.

Vì còn quá nhiều vấn đề chưa rõ nên ĐB Cao Sĩ Kiêm (Thái Bình) và nhiều ĐB đồng tình với chủ trương của Ủy ban Thường vụ Quốc hội là đề án tái cơ cấu kinh tế chưa thể thông qua và thành nghị quyết ở kỳ họp này, mà phải tiếp tục tham gia lấy ý kiến bổ sung ở nhiều phía, nhiều lĩnh vực để hoàn tất và xây dựng một đề án có chất lượng và khả thi. Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cũng cho biết, Quốc hội sẽ không ban hành nghị quyết về đề án mà chỉ có nội dung kết luận về đề án, giao Chính phủ thực hiện và hàng năm báo cáo Quốc hội.

  • Bộ trưởng Bộ Tài chính Vương Đình Huệ: Tái cơ cấu để làm DNNN mạnh lên

Bộ Tài chính được giao xây dựng đề án tái cơ cấu hệ thống ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm và doanh nghiệp nhà nước (DNNN). Cả 3 đề án này đều đã được trình lên Chính phủ.

Đề án tái cơ cấu DNNN đã chỉ rõ những yếu kém của hệ thống này. Về mục tiêu, tái cơ cấu DNNN nhằm nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh, năng lực tài chính, quản trị của hệ thống này. Tái cấu trúc không phải là làm suy yếu mà làm cho DNNN mạnh lên. Tái cơ cấu DNNN lần này sẽ phân định chức năng sở hữu Nhà nước của DNNN. Đây là nhận thức sâu hơn. Tái cấu trúc phải có nguồn lực, tốn nhưng đã làm phải quyết liệt. Nguồn lực và công cụ phải đặt ngay trong quá trình tái cơ cấu. Đối với tái cơ cấu DNNN, nguồn lực trông đợi vào quỹ đổi mới và sắp xếp DNNN. Thoái vốn và rút vốn Nhà nước ở các DNNN cũng phải thận trọng. Bộ Tài chính vẫn đang nghiên cứu. Khác với trước, kỳ này chúng ta có công cụ mua bán nợ. Bộ Tài chính đang có công ty tham gia mua bán nợ ở các công ty (ví dụ ở Công ty Thủy sản Bình An); nguồn lực từ các cổ đông chiến lược nước ngoài; vốn vay (ADB đã cho vay 600 triệu USD để tái cơ cấu DNNN với thời gian dài và lãi suất thấp).

  • Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Bùi Quang Vinh: Chú trọng tái cấu trúc nông nghiệp

Đề án tái cơ cấu kinh tế phải làm trong thời gian ngắn nên chưa bao quát hết các vấn đề mà ĐBQH đã góp ý. Sau phiên thảo luận này, ban soạn thảo sẽ tiếp thu các ý kiến để hoàn thiện đề án. Đó đều là những ý kiến xác đáng, tâm huyết, Chính phủ sẽ tiếp thu tối đa. Thực hiện đúng các nghị quyết của Đảng, Chính phủ, đề án xây dựng nội dung tái cơ cấu trên rất nhiều lĩnh vực. Trong đó, Chính phủ chọn trọng tâm và triển khai thành 3 đề án thành phần về tái cơ cấu đầu tư công, thị trường tài chính, DNNN. Nếu đột phá 3 lĩnh vực này thì sức lan tỏa rất lớn. Chính phủ xác định, bên cạnh 3 trọng tâm tái cơ cấu trên, rất coi trọng nông nghiệp và dịch vụ, du lịch. Các đề án thành phần, Chính phủ đã thông qua cũng rất chi tiết, nhưng đề án tái cơ cấu trình QH thì chỉ nêu khái quát các vấn đề để bảo đảm tổng thể. Tái cấu trúc nông nghiệp sẽ rất được chú trọng.

  • Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam Nguyễn Văn Bình: Tháng 6, xử lý 9 ngân hàng yếu kém

Từ tháng 2-2012, NHNN đã bắt tay xây dựng đề án tái cơ cấu ngân hàng Việt Nam và các tổ chức tín dụng giai đoạn đến 2020, tầm nhìn 2030, trọng tâm từ nay đến 2015. Đề án đã phân tích toàn bộ thực trạng của các ngân hàng. Trong đó, chia thành 2 nhóm cần xử lý ngay những tồn tại trước mắt và lâu dài. Việc xử lý các ngân hàng yếu kém đã được báo cáo Chính phủ và thông qua. Năm 2012, trọng tâm là xử lý các ngân hàng đặc biệt yếu kém, đến nay đã xử lý 9 ngân hàng thương mại cổ phần. Các bước đi trong xử lý các ngân hàng này đã hoàn thiện, đã thanh tra toàn diện 9 tổ chức này, kiểm toán độc lập 9 đơn vị để xử lý các bước tiếp theo. Hiện đã có phương án xử lý 9 ngân hàng này. Chính phủ đã thông qua phương án xử lý 2/9 đơn vị, mục tiêu là đến cuối tháng 6 sẽ hoàn tất đề án xử lý cho tất cả các ngân hàng yếu kém.

Phương án nữa là thành lập các công ty mua bán nợ, đây là thực tiễn các nước đã áp dụng, đặc biệt là cơn khủng hoảng kinh tế châu Á trong năm 1998 và đã thành công. Khối lượng phải đầu tư là rất lớn, nhưng sự tham gia của Nhà nước chỉ mang tính chất đòn bẩy, trong ngắn hạn, về lâu dài phải sử dụng các nguồn lực đã nêu ở trên.

Th.Vinh ghi

Phan Thảo – Ngọc Quang 

>> Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh: Không thể cứu doanh nghiệp tràn lan

>> Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Phùng Quốc Hiển: Phải có quy hoạch tổng thể của đất nước

>> Tái cơ cấu nền kinh tế - quan trọng nhất là yếu tố con người

Tin cùng chuyên mục