Chỉ vài giờ sau vụ tấn công khủng bố ở thành phố Nice xinh đẹp của nước Pháp, Tổng thống François Hollande thề sẽ tăng cường vai trò của Pháp trong cuộc đấu tranh chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng tại Iraq và Syria. Cũng ngay sau đó, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry, đang có chuyến viếng thăm ở Mátxcơva để bàn về sự hợp tác trên chiến trường Syria, cũng đã gọi Syria là “nhà” của IS, là “lò ấp” của các cuộc tấn công khủng bố liên tục gần đây. Ông cam kết nỗ lực gấp bội để đánh bại IS và chấm dứt cuộc chiến ở Syria...

Nhưng Syria có là chìa khóa đúng để kết thúc sự mở rộng toàn cầu của IS? Liệu đập tan IS ở Syria (và ở Mosul - thành trì cuối cùng của IS ở Iraq) có chấm dứt được các cuộc tấn công trong những tháng gần đây tăng vọt ở châu Âu cũng như những nơi xa khác như ở Orlando, San Bernardino (Mỹ), Saudi Arabia hay Bangladesh...?

Theo các chuyên gia về Hồi giáo cực đoan, đánh bại IS ở Syria và Iraq sẽ rất quan trọng để chấm dứt làn sóng khuyến dụ toàn cầu của tổ chức này. Nhưng IS giờ đây cũng như một dạng của nhà nước không gian ảo khi nhà nước vật chất hiện đang tan tác dưới các cuộc tấn công của liên quân do Mỹ dẫn đầu ở Syria và Iraq. Chỉ không lâu sau khi các cơ quan đầu não vật chất của IS bị phá hủy, để mở rộng, tổ chức này đã lợi dụng sức mạnh trực tuyến để chiêu dụ thành viên và gây cảm hứng bằng các hành động tàn bạo như vừa thực hiện ở Nice. Cho đến lúc này, cả hai kẻ tấn công ở Orlando và ở Nice đều có những lý do rất cá nhân khi ra tay tàn sát, chứ không hẳn vì một chân lý tôn giáo nào đặc biệt.

Theo Fawaz Gerges, chuyên gia các phong trào Hồi giáo cực đoan tại Trường Kinh tế - Khoa học Chính trị London và là tác giả của cuốn ISIS: A History,  tiêu diệt ISIS chỉ là sự khởi đầu của kết thúc. IS đã chạm đến và truyền cảm hứng cho rất nhiều ngàn người thông qua các hoạt động đối ngoại và tiếp cận cộng đồng. Hơn nữa, theo cảnh báo của Tiến sĩ Gerges, trong 12 tháng tới, thế giới còn chứng kiến nhiều cuộc tấn công tàn khốc nữa, như thảm họa ở Nice, bởi các “con sói đơn độc” được IS truyền cảm hứng đã kêu gọi trên mạng tấn công kẻ thù xâm phạm lãnh thổ họ tại bất cứ nơi nào họ đang sinh sống. Trong suốt thời gian này, IS sẽ làm những gì có thể để tấn công bất ngờ tất cả những ai nhằm vào cái mà chúng tự xưng là nhà nước Hồi giáo. Ông Matthew Levitt, Giám đốc Chương trình chống khủng bố và tình báo tại Viện Chính sách cận Đông ở Washington nhận định trong những liên lạc, trao đổi thông tin gần đây thông qua các trang mạng xã hội, IS có vẻ đã thích nghi với tình trạng thực tế là bị mất dần thành trì, lãnh thổ và khó khăn ngày càng nhiều mà những tay súng nước ngoài đối mặt khi đến Syria và Iraq. Julianne Smith thành viên cấp cao của Trung tâm An ninh Mỹ mới (CNAS) cũng thừa nhận “mảng không gian mạng đặc biệt khó khăn và các quốc gia phương Tây thì không được trang bị tốt để đối phó”.

Syria không phải là chặng cuối của cuộc chiến chống IS. Ngay cả khi IS mất đi những thành trì vật chất, thì lực lượng ủng hộ tổ chức này ở nước ngoài đang chuẩn bị một cuộc chiến lâu dài. Đánh bại IS ở Syria chỉ có thể là sự khởi đầu từ kết thúc. Vấn đề là làm thế nào để đối phó với cực đoan trực tuyến và giải quyết được vấn đề buôn lậu vũ khí trên toàn châu Âu.

HẠNH CHI