35 năm sau ngày giải phóng miền Nam, Dan Tucker - một cựu chiến binh Mỹ từng tham chiến tại Việt Nam - đã quay trở lại tỉnh Thừa Thiên - Huế, giúp tìm hài cốt quân giải phóng đã hy sinh cách đây 41 năm…
Cuối năm 2009, ông Dan Tucker được tiếp cận những tư liệu về cuộc chiến tranh Việt Nam do đoàn cựu binh Mỹ (VVA) thực hiện. Qua thước phim về những trận đánh ác liệt giữa quân giải phóng và quân đội Mỹ tại Thừa Thiên - Huế, ông Dan Tucker đã tình nguyện theo VVA sang Việt Nam cung cấp hồ sơ, các thông tin liên quan đến trận đánh tại đèo Phước Tượng (thuộc huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên - Huế).
Sau trận chiến đấu tại căn cứ pháo binh Tomahawk (nằm trên ngọn núi ngay giữa đèo Phước Tượng, thuộc địa phận 2 xã Lộc Trì và Lộc Thủy, huyện Phú Lộc, cách quốc lộ 1A khoảng 1km) vào đêm 18, rạng sáng ngày 19-6-1969, ông Dan Tucker đã ra lệnh cho binh lính Mỹ chôn cất thi thể những chiến sĩ quân giải phóng thành một hố chôn tập thể và không được lấy bất cứ vật dụng nào của những người đã hy sinh... Trong chiến tranh, khu vực này là đồi trọc chỉ có đất và đá, còn hiện nay cảnh quan đã thay đổi nhiều.
Ông Dan Tucker (thứ hai từ phải sang) xác định nơi chôn cất chiến sĩ quân giải phóng Việt Nam thuộc đèo Phước Tượng.
Tại buổi làm việc với lãnh đạo tỉnh Thừa Thiên - Huế vào ngày 18-3-2010, ông Dan Tucker bày tỏ nguyện vọng được chỉ chỗ chôn cất tập thể các chiến sĩ quân giải phóng Việt Nam - việc làm mà ông luôn canh cánh trong lòng suốt nhiều năm qua.
Ngày 20-3-2010, đoàn cựu binh Mỹ gồm 5 người do ông Dan Tucker dẫn đầu đã phối hợp cùng với đại diện Liên hiệp Các tổ chức hữu nghị Việt Nam, Hội Cựu chiến binh Việt Nam, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Thừa Thiên - Huế và lãnh đạo, nhân dân huyện Phú Lộc đi thực địa, tìm lại nơi chôn cất liệt sĩ.
Sau gần 5 giờ đồng hồ tìm kiếm dưới thời tiết nắng nóng, đường dốc quanh co, đoàn đã tìm thấy địa điểm được xác nhận là nơi chôn cất liệt sĩ quân giải phóng Việt Nam hy sinh cách nay 41 năm. Sau đó, ông đã trao toàn bộ tài liệu liên quan cho các cơ quan chức năng của Việt Nam để tiến hành khai quật sau này.
Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Việt Dũng, Chính ủy Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Thừa Thiên - Huế cho biết: Theo các cựu chiến binh Mỹ thì trong trận đánh căn cứ pháo binh Tomahawk, quân đội Việt Nam có 27 người hy sinh (chủ yếu là các chiến sĩ đặc công, hiện chưa xác định được danh tính và đơn vị). Chúng tôi sẽ sớm khai quật vị trí ông Dan Tucker đã xác định trong thời gian sớm nhất.
Ông Ngô Hòa, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên – Huế, xúc động: Tôi tin rằng sẽ còn rất nhiều cựu chiến binh Mỹ như ông Dan Tucker trở lại Việt Nam để cùng với Chính phủ và nhân dân Việt Nam tìm kiếm hài cốt liệt sĩ bộ đội Việt Nam đã hy sinh trong cuộc kháng chiến trường kỳ. Cùng với sự kiện ông Dan Tucker trở lại giúp Việt Nam tìm lại hài cốt liệt sĩ, mong rằng thời gian tới VVA sẽ tiếp tục có những hoạt động phối hợp với Việt Nam nhằm tìm kiếm hài cốt bộ đội Việt Nam và cả những binh sĩ Mỹ mất tích trong chiến tranh…
V.Thắng - H.Cường
