1. Trưa, đường vắng, một người đàn ông dáo dác ngó xung quanh rồi tấp vào hẻm 470 An Dương Vương phường 4, quận 5 “giải quyết nhu cầu”. Tưởng không ai thấy, dè đâu khi xong việc, ông… hết hồn khi thấy 2 phụ nữ đợi sẵn sau lưng, một người chụp ảnh cảnh ông đang “hành sự”. Xấu hổ, ông phải vào nhà dân cạnh đó xin thùng nước ra dội sạch bức tường, thay vì phải về phường nộp phạt do vi phạm văn minh đô thị.
Vừa bán hàng xong, quán ăn đầu hẻm 165 Trần Phú đổ ngay thùng nước thải xuống cống. Hình ảnh đó đã được ghi lại bằng máy ảnh của bà trưởng ban vận động khu phố. Chủ quán lập tức bị nhắc nhở với đầy đủ chứng cứ.
Vừa về thuê nhà kinh doanh tại số 456 An Dương Vương được một thời gian, ông Lin Wen Yi đã ngay lập tức được một ban bệ với đầy đủ thành phần trong phường, ban điều hành khu phố đến vận động ký vào bản cam kết với nội dung khá khắt khe để thực hiện mỹ quan đô thị. Trong đó có những quy định rõ ràng: để một hàng xe 2 bánh trước mặt tiền theo quy định; ký hợp đồng và giao rác đúng thời gian quy định, không để tràn lan dưới đường… Nếu để bị phạt 3 lần trong một tuần, chủ tiệm phải chấp nhận để cơ quan chức năng thu hồi giấy phép đăng ký kinh doanh.
Không chỉ hộ ông Yi mà 2 cơ quan nhà nước, 3 doanh nghiệp vận tải xe khách, 5 cửa hàng dịch vụ ăn uống, các cửa hàng trên mặt tiền đường thuộc khu phố 4 và người dân ở 7 tổ dân phố thuộc khu phố đều đã ký cam kết chung tay thực hiện khu phố không rác trên địa bàn hơn một năm nay. Các thành viên trong ban điều hành khu phố thường xuyên đi kiểm tra, nếu phát hiện vi phạm, lập tức báo về phường nhờ hỗ trợ xử lý. Đã có hơn 100 lượt hộ dân bị nhắc nhở, xử lý trong năm.
2. Bà Nguyễn Thị Thành, Trưởng ban vận động khu phố 4, cho biết đầu năm 2011, Đảng ủy phường 4 đề ra nghị quyết lãnh đạo UBND phường xây dựng kế hoạch phường văn minh sạch đẹp an toàn, đồng thời chọn khu phố 4 làm khu phố điểm về xây dựng mô hình khu phố không rác. Với 60% người dân trên địa bàn là người Hoa, chuyện vận động tuyên truyền ở đây cũng khác hẳn.
Ban vận động khu phố đề ra 8 tiêu chí xây dựng khu dân cư không rác như: 100% hộ dân có hợp đồng thu gom rác, không thả súc vật chạy rong phóng uế và vứt xác súc vật trong các tuyến đường, hẻm; 100% hộ dân trang bị thùng đựng rác có nắp đậy; không lấn chiếm vỉa hè, lòng đường để xe; không viết, vẽ quảng cáo trên tường nhà dân…
Khu phố đưa nội dung 8 tiêu chí vào các cuộc sinh hoạt. Tờ rơi được in bằng tiếng Hoa lẫn tiếng Việt để bà con tiện theo dõi. Khu phố cũng mời báo cáo viên tuyên truyền về phân loại rác tại nguồn, làm pano treo ở các tuyến hẻm và thành lập đội tình nguyện thanh niên xóa những bảng quảng cáo thiếu văn hóa. Ngoài việc vận động kêu gọi tự giác, UBND phường còn hỗ trợ bằng các biện pháp hành chính… Kết quả: 100% hộ dân đăng ký thùng rác có nắp đậy và đem rác thu gom đúng giờ quy định; 100% tuyến hẻm được trồng thêm cây xanh; 12/14 điểm chưa tốt về trật tự vệ sinh môi trường đã chuyển biến, khu phố 4 không còn điểm phức tạp về trật tự môi trường. Đặc biệt, bà con trong tổ 30, 31, 34, 35, 36 còn đóng góp tiền thay mới toàn bộ bóng đèn tiết kiệm điện, duy trì tổng vệ sinh hàng tuần mang tên Chủ nhật xanh…
Qua một năm thực hiện khu phố không rác, khu phố 4 phường 4 quận 5 đã trở thành điểm sáng thực hiện cuộc vận động nếp sống văn minh đô thị.
Linh Đan