Vì sao lập sàn giao dịch đối với cây điều mà không là hồ tiêu hay cây công nghiệp nào khác? Trả lời câu hỏi này, ông Phan Vũ Hùng, Giám đốc Công ty cổ phần Giao dịch hàng hóa Sài Gòn Thương Tín (Sacom-STE) cho biết, hồ tiêu là mặt hàng Việt Nam xuất khẩu đứng đầu thế giới (như điều nhân), nhưng lượng giao dịch không nhiều và có dấu hiệu tới ngưỡng. Trong khi điều nhân Việt Nam được nhà nhập khẩu đánh giá có chất lượng tốt nhất, đặc biệt là điều Bình Phước. Tốc độ tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu khá ấn tượng, năm 2010 dự kiến đạt 1 tỷ USD trong tổng kim ngạch giao dịch hàng năm của thế giới ở mức 2,5 tỷ USD.
Chủ tịch Hiệp hội Điều VN (Vinacas) Nguyễn Thái Học cho rằng, 3 thuận lợi khi sàn giao dịch hoạt động: Giao dịch trực tiếp giữa nhà nhập khẩu nước ngoài và nhà xuất khẩu là Việt Nam, đảm bảo tính kịp thời và rút ngắn thời gian. Đồng thời đảm bảo tính chính xác trong các hoạt động mua bán. Khác biệt lớn nhất là giao dịch với nhiều nhà nhập khẩu tham gia để có thể chốt với giá cao nhất, trong khi lâu nay hầu như doanh nghiệp (DN) xuất khẩu điều Việt Nam giao dịch thông qua trung gian, nhà môi giới.
Việc xây dựng sàn giao dịch điều tập trung, kết nối giữa người mua và người bán thông qua hệ thống giao dịch điện tử, minh bạch, DN được bảo hiểm giá, nhờ đó giảm thiểu rủi ro về biến động giá trên thị trường. Khi các bên khớp lệnh phải có trách nhiệm thực hiện, không có tình trạng hủy lệnh, trong khi với cách bán truyền thống, có thể hủy dù hợp đồng đã ký.
Bên cạnh đó, việc cung cầu trên thị trường sẽ được đảm bảo thông qua các hợp đồng tương lai giao dịch trên sàn. DN tham gia được cung cấp giải pháp trọn gói như giao dịch mua-bán, hỗ trợ vốn kinh doanh (lãi suất ưu đãi từ 11,5 - 12%/năm), phương thức thanh toán hiện đại, nhanh chóng và hệ thống kho bãi trải dài ở các cảng cũng như việc kiểm định chất lượng bởi công ty nước ngoài và chịu trách nhiệm kể cả khi điều nhân được xuất đến bất kỳ quốc gia nào.
Đáng nói hơn, sàn giao dịch sẽ là nơi thể hiện chỉ số tham chiếu từng ngày, các DN ngành điều có thể căn cứ vào đó để ký kết bán hàng hoặc nhập hàng từ nước ngoài về VN. Do bán với giá cao nhất, bà con nông dân được hưởng lợi nhờ nắm được thông tin giao dịch và giá cả hàng ngày để bán điều thô cho DN với giá cao. Trong tương lai, có thể thêm phần giao dịch điều nhân, dành cho người trồng có diện tích 1 ha trở lên, nhưng sẽ mất nhiều thời gian, do bà con chưa quen giao dịch qua sàn và sử dụng Internet.
Hiện nay sàn giao dịch điều nhân trong giai đoạn thử nghiệm, chuẩn bị cho sự ra đời chính thức vào tháng 7-2010. Sacom-STE cho biết, DN tham gia sàn sẽ mở 2 tài khoản: Tài khoản thanh toán và tài khoản hàng hóa để thực hiện các giao dịch trên sàn. Với tham vọng kéo nhà nhập khẩu đến giao dịch tại sàn điều Việt Nam là hướng đi mang tính đột phá, đáng ghi nhận.
Việc nhà nhập khẩu liên tục tìm hiểu về sàn này là dấu hiệu tích cực ban đầu, nhưng để kéo được nhà nhập khẩu vào sàn giao dịch của Việt Nam như tham vọng không là chuyện đơn giản và càng không thể một sớm một chiều. Nhưng khi làm được điều này, không chỉ ngành điều và nhà tổ chức mong mỏi mà từ đó có thể mở hướng giao dịch cho nhiều ngành hàng nông sản khác, dù đã có sàn nhưng đang bị lúng túng (cà phê, lúa gạo), chưa phát huy tác dụng như mong muốn ban đầu.
Công Phiên
