Dân vùng cao lao đao vì rét

Hôm qua, 12-1, miền Bắc lại hứng chịu thêm một đợt không khí lạnh tăng cường nữa. Trời hanh khô, nhiều nắng nhưng rét tái tê. Tại đỉnh Mẫu Sơn (Lạng Sơn) thuộc Đông Bắc bộ và Sa Pa (Lào Cai) thuộc Tây Bắc bộ, nhiệt độ đã xuống -0,8°C. Băng giá cùng với sương muối đọng lại thành hạt, phủ trắng lưng chừng các quả núi cao. Người dân lại nơm nớp lo thiệt hại khi trâu bò bị chết rét, cả vụ đông xuân lỡ dở…

Nhiều trâu, bò chết rét

Từ đầu tháng 12-2008 đến nay, miền Bắc liên tục đón những đợt không khí lạnh. Tuy nhiên, đợt không khí lạnh bắt đầu từ ngày 8-1 đến nay, đã kéo dài khoảng 1 tuần, là đợt rét có cường độ “dữ dằn” nhất kể từ đầu mùa rét.

Dù chưa nghiêm trọng bằng đợt rét kỷ lục hồi đầu năm ngoái, song những thiệt hại đã bắt đầu xảy ra. Trên địa bàn tỉnh Lào Cai, dọc đường 153 lên thủ phủ huyện Bắc Hà và Simacai, chúng tôi đã bắt gặp những người dân Mông bản địa ngậm ngùi mang thịt trâu ra bày bán trên những phản gỗ dựng ven đường.

Đối với trâu già, người dân còn có thể che chắn, đốt thêm củi lửa sưởi ấm, song nghé non thì cứ sáng ra là đã chết cứng rồi. Dọc đường lên tỉnh Sơn La, Lai Châu, Điện Biên… đâu đâu cũng bắt gặp cảnh bà con đổ xô lên rừng nhặt củi khô, tàng trữ rơm, cỏ.

Đêm đêm, nhà nào cũng phải đốt một đống lửa to mới ngủ được. Tuy nhiên, củi rừng ngày càng khan thiếu. Rét mướt càng ngại lên rừng kiếm củi. Nhiều gia đình đang rất chật vật lo cái rét.

Theo Sở NN-PTNT tỉnh Lào Cai, mặc dù từ đầu tháng 8-2008, ngay sau khi thu hoạch vụ lúa mùa, sở đã chủ động tuyên truyền người dân dự trữ rơm khô để phòng cái rét vào dịp cuối năm, song hiện nay do cường độ rét quá lớn và kéo dài nên đã có khoảng 30 con trâu bò bị chết - chủ yếu ở các huyện vùng cao như Sa Pa, Bắc Hà và Simacai.

Tương tự, trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn, do rét đậm, rét hại kèm theo mưa phùn, nhiều nơi nhiệt độ xuống chỉ còn 2 - 3°C nên đến hôm qua cũng đã thống kê bước đầu có khoảng 20 con trâu bò bị chết rét. Các tỉnh như Cao Bằng, Hà Giang, Yên Bái cũng đã rải rác có trâu, bò chết rét.

Có thể phải ngừng gieo mạ

Trao đổi với PV Báo SGGP, ông Phan Duy Hạnh, Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Lào Cai - cho biết, chiều 12-1, ngay khi nhận định đợt không khí lạnh mới lại tăng cường trong khi nền nhiệt độ cũ ở Lào Cai đã giảm sâu tới 6 - 7°C, có nơi như ở Sa Pa đã xuống -0,8°C, sở đã cử các đoàn công tác đi xuống tất cả các huyện để thống kê tình hình thiệt hại, đồng thời khẩn trương giúp bà con cứu những con gia súc còn lại khỏi cái rét.

Được biết, đợt rét đầu năm 2008 đã có gần 50% tổng lượng gia súc của vùng Lào Cai bị chết.

Đặc biệt, rét đậm rét hại hoạt động vào những tuần cuối năm cũ, đúng khi các tỉnh miền Bắc đang chuẩn bị vào kỳ gieo cấy vụ đông xuân, đã gây ảnh hưởng lớn tới lịch thời vụ.

Theo Cục Trồng trọt (Bộ NN-PTNT), hiện ở các tỉnh phía Bắc đang là thời điểm tốt nhất để gieo mạ cho vụ lúa đông xuân vào cuối tháng 2-2008 với khoảng 900.000ha mạ. Thế nhưng vì trời rét đậm, hầu như các địa phương phải hoãn lại lịch gieo trồng.

Còn lại, số mạ đã gieo thì có khoảng 20% đã bị úa. Tuy nhiên, ông Phan Huy Thông, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt - cho rằng, với diện tích lúa đã cấy, chủ yếu là ở vùng cao, nếu giữ đủ nước thì khả năng khôi phục vẫn còn.

Điều đáng lo là ở các tỉnh xảy ra băng giá, sương muối, vì nhiệt độ xuống rất thấp như Lào Cai, Cao Bằng, Lạng Sơn nên cây trồng sẽ ngừng sinh trưởng, nhất là cây ăn quả, cây công nghiệp. Trước tình hình trên, cục yêu cầu các địa phương, bà con nông dân tập trung bảo vệ mạ bằng cách che chắn mảnh nylon trắng màng mỏng, rắc tro, không bón đạm, bảo đảm giữ ấm cho mạ.

Ngoài việc bảo vệ mạ, phải chủ động kiểm tra, rà soát và xây dựng kế hoạch gieo mạ bổ sung. Đặc biệt, phải chuẩn bị đủ giống lúa, giống rau màu ngắn ngày để dự phòng. Đồng thời, các địa phương cũng phải kiên quyết không cho bà con nông dân gieo trồng, cấy lúa khi nhiệt độ xuống dưới 15°C.

VĂN PHÚC HẬU