Lượng hành khách chuyên chở được của xe buýt TPHCM tiếp tục giảm 5,5% so với cùng kỳ năm 2015. Tại sao?
Tài xế bị áp lực
Cho đến thời điểm hiện nay, các đơn vị vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt trên toàn địa bàn thành phố đã đổi mới được gần 100 xe buýt mới, sử dụng khí CNG thân thiện với môi trường. Dự kiến từ nay đến cuối năm sẽ đổi mới thêm gần 500 xe buýt trong tổng số hơn 2.000 xe buýt đã cũ kỹ của thành phố. Về phần mình, Sở Giao thông Vận tải (GTVT) TPHCM đã tạo điều kiện và hỗ trợ cho nhiều doanh nghiệp ngoài ngành vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt tham gia hoạt động này bằng việc mở 2 tuyến buýt có chất lượng phục vụ đạt chuẩn “5 sao”, kết nối trung tâm thành phố với sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất…
Xe buýt sẽ thuận lợi khi có đường riêng để hoạt động. Ảnh: CAO THĂNG
Sở GTVT có nêu ra một số lý do sụt giảm lượng hành khách. Đó là mặc dù có nhiều xe mới nhưng chất lượng phục vụ hành khách của không ít tiếp viên, tài xế chưa tốt, vẫn còn xảy ra tình trạng móc túi, ăn cắp vặt trên xe buýt, hệ thống camera giám sát chưa bao quát được hết hoạt động trên xe… Nhất trí với các nguyên nhân mà Sở GTVT nêu, nhưng theo nhiều đơn vị kinh doanh vận tải bằng xe buýt, vẫn phải bổ sung thêm một số lý do khác nữa. Trong đó, nhất thiết phải có lý do xe buýt bị kẹt xe, không đảm bảo lộ trình nên không hấp dẫn hành khách, thậm chí còn bị hành khách từ bỏ. Hành khách đi xe buýt đông nhất vào hai thời điểm: từ 6 giờ - 8 giờ và 17 giờ - 19 giờ. Thế nhưng, đây cũng chính là giờ cao điểm đi làm và trở về nhà của hầu hết người dân thành phố. “Chìm” trong biển người với xe cá nhân nêm chặt, xe buýt to, khó xoay trở nên phần lớn đã về trễ so với kế hoạch từ 15 phút - 30 phút, thậm chí gần 1 giờ.
Hồi đầu năm 2016, Trung tâm Điều hành vận tải hành khách công cộng đã cam kết sẽ nghiên cứu, đề xuất làm làn đường ưu tiên cho xe buýt hoạt động trên một số tuyến đường lớn, huyết mạch, song cho đến nay vẫn chưa thấy. Mùa mưa lại đang đến. Đường quá tải, cộng với ngập nước, chắc chắn sẽ làm cho xe buýt lưu thông khó khăn hơn rất nhiều. Đáng nói, tình trạng kẹt xe không những ảnh hưởng tới lộ trình hoạt động của xe buýt, tới hành khách của xe buýt mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến chính tài xế xe buýt.
Tâm sự với phóng viên Báo SGGP, nhiều tài xế, đặc biệt là các tài xế xe buýt lớn B80 (xe có 80 chỗ đứng và ngồi) cho biết, họ bị áp lực rất lớn khi phải điều khiển xe buýt lưu thông trong “rừng” xe gắn máy 2 bánh, nhất là khi xe buýt phải “ra, vào” liên tục vào làn đường của xe 2 bánh để đón, trả khách. Chỉ cần một chút lơ là… là tai nạn có thể xảy ra. Trong khi đó, để tiết giảm chi phí, nhiều đơn vị vận tải còn cắt giảm cả tiếp viên, buộc tài xế vừa lái xe, vừa kiểm soát vé, bao quát hoạt động trên xe và chùi rửa xe sau khi đưa xe về trạm nghỉ.
Đơn vị vận tải khó xử
Mức lương hiện nay của tài xế xe buýt so với nhiều ngành nghề khác không thấp hơn nhưng với áp lực làm việc lớn, nhiều tài xế đã xin nghỉ, chuyển sang kinh doanh taxi hoặc các loại hình Uber, Grap… Nhiều đơn vị kinh doanh vận tải bằng xe buýt đã “khốn khổ” vì tình trạng tài xế xin nghỉ việc. Tuyển được tài xế có bằng lái lái được xe lớn như xe buýt không dễ vì theo quy định, tài xế phải có thâm niên gần chục năm lái các loại xe nhỏ khác, sau đó mới được thi lấy bằng lái xe buýt lớn. Đã vậy, tài xế lái xe khách to lại phải về hưu ở tuổi 55… Tài xế bị áp lực, đơn vị vận tải bị áp lực, chắc chắn những nỗ lực nâng cao chất lượng hoạt động của xe buýt của Sở GTVT khó mà đạt được kết quả như ý.
Do vậy, theo nhiều chuyên gia trong lĩnh vực vận tải, một trong những việc mà Sở GTVT cần làm ngay là nghiên cứu, làm đường ưu tiên cho xe buýt hoạt động. Việc này hoàn toàn nằm trong tầm tay, vì việc điều chỉnh, sắp xếp lại hoạt động giao thông như thế nào là chức trách của sở. Giá vé xe buýt hiện nay so với giá giữ xe cá nhân không cao hơn, thậm chí ở nhiều nơi còn thấp hơn. Tại sao người dân vẫn chấp nhận đi xe cá nhân vừa không an toàn bằng xe buýt, vừa không rẻ như xe buýt? Chính là vì xe buýt không đảm bảo lộ trình, đi không thuận tiện.
SƠN LAM - QUÝ NGỌC
