Hệ lụy từ thâu tóm

Lãnh đạo các tập đoàn tư nhân lớn của Trung Quốc vừa trải qua đợt mở rộng tín dụng lớn nhất trong lịch sử. Để đối phó với khủng hoảng tài chính toàn cầu, Trung Quốc đã mở “van” tín dụng để kích thích kinh tế nhưng vì lý do nào đó lại quên khóa chiếc “van” ấy lại. 

Gần đây, các công ty Trung Quốc đã có những bước tiến lớn trên con đường chinh phục thế giới với hàng loạt vụ thâu tóm tài sản ở nước ngoài nổi đình nổi đám có tổng giá trị lên đến 343 tỷ USD. Trong số đó có thể kể đến vụ tập đoàn Dalian Wanda mua hãng phim Hollywood Legendary Entertainment với giá 3,5 tỷ USD năm 2016, tập đoàn bảo hiểm Anbang mua lại khách sạn hạng sang Waldorf Astoria hay Fosun International thâu tóm Club Méditerranée SA and Cirque du Soleil tạo nên làn sóng thâu tóm khiến nhiều nước phương Tây nghi ngại. Tuy nhiên, nó lại mang đến một hệ lụy là đến nay tổng nợ của chính phủ, các hộ gia đình và doanh nghiệp Trung Quốc đã lên tới hơn 28.800 tỷ USD, tương đương 258% GDP.

Trong đó khoản lớn nhất là nợ của các doanh nghiệp (vào khoảng 17.000 tỷ USD). Nợ doanh nghiệp Trung Quốc đang đạt đến mức nguy hiểm theo cả các tiêu chuẩn trong lịch sử lẫn tiêu chuẩn trên khắp đất nước. Ở mức khoảng 170% GDP, tỷ lệ nợ doanh nghiệp Trung Quốc ở mức cao nhất thế giới.

Hơn nữa, cái gọi là khoảng cách tín dụng, thứ đo lường tín dụng tăng nhanh như thế nào đối với nền kinh tế, hiện nay ở mức 30% - trên ngưỡng 8%, mà trong các cuộc khủng hoảng trước đây, đã đánh dấu một sự sụp đổ sắp xảy ra. Không ngạc nhiên khi Moody’s gần đây đã hạ cấp Trung Quốc từ A1 xuống thành Aa3 lần đầu tiên trong 30 năm. Tình trạng này càng kéo dài, kinh tế Trung Quốc càng gặp phải nhiều rủi ro. Theo báo cáo mới đây của IMF, vì núi nợ này mà tăng trưởng GDP của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới có thể giảm từ mức 6,9% của 6 tháng đầu năm 2017 xuống chỉ còn 5% vào năm 2021. 

Phía Trung Quốc đáp trả: “Các cơ quan xếp hạng phương Tây thường xuyên nhìn vào Trung Quốc qua một kính viễn vọng”. Nợ được vay ở trong nước, tỷ suất tiết kiệm cao, và tài chính công khỏe mạnh đủ để tránh được những mối đe dọa tài chính. Kịch bản cho cuộc khóa van tài chính trên quy mô lớn đang xuất lộ khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã hối thúc các cơ quan kiểm soát chặt hơn hoạt động cho vay đối với các doanh nghiệp nhà nước với tuyên bố khắc phục tình trạng nợ nần của các doanh nghiệp nhà nước là “ưu tiên hàng đầu”.

Đến nay làn sóng thâu tóm nói trên tạm lắng vì cơ quan quản lý hệ thống ngân hàng Trung Quốc ra lệnh yêu cầu các ngân hàng phải xem xét kỹ lưỡng các khoản vay giải ngân cho 4 tập đoàn Dalian Wanda, Anbang, Fosun và HNA (tổng cộng 4 tập đoàn này đã thực hiện các thương vụ thâu tóm cả ở trong và ngoài nước với tổng giá trị 75 tỷ USD).

Trong đó một số ngân hàng lớn đã ngừng giải ngân khoản vay mới cho tập đoàn hàng không và đóng tàu HNA. Ngoài ra Trung Quốc vẫn có nguồn lực lớn để giải quyết nợ. Nước này có lượng dự trữ ngoại hối khổng lồ ở mức 3.000 tỷ USD, cộng với lượng tiền tiết kiệm trong dân chúng lên tới 24.000 tỷ USD giúp hệ thống ngân hàng dồi dào tiền mặt.