
Hội diễn Sân khấu Cải lương chuyên nghiệp toàn quốc 2005 sẽ được tổ chức từ 12 đến 24-4 tại TP Hồ Chí Minh. Cho tới thời điểm này, danh sách đăng ký đã có tới 21 đơn vị.
Theo quy chế một đạo diễn chỉ được dàn dựng ba vở. Các chuyên viên của Cục Nghệ thuật biểu diễn cho tới tháng 4 mới bắt đầu đi khảo sát nhưng vấn đề đặt ra ở đây là nhà tổ chức sẽ làm gì khi phát hiện ra những đạo diễn náu tên mình khi dàn dựng?
Giám khảo và dư luận?

Quế Trân và Kim Tử Long -hai nghệ sĩ cải lương trẻ.
Tác giả Chu Thơm - Chuyên viên Cục Nghệ thuật biểu diễn, người trực tiếp được giao theo dõi toàn bộ khâu tổ chức hội diễn cho biết ngay từ khi Cục Nghệ thuật biểu diễn ra thông báo về quy chế tổ chức và khen thưởng các đợt Hội diễn Sân khấu - Ca múa nhạc 2005 đã lập tức gọi điện thoại cho các đơn vị sân khấu cải lương trên toàn quốc báo về nội dung quy chế đề phòng thông báo chưa kịp tới hoặc thất lạc.
Quy định rất rõ: "Trong mỗi đợt Hội diễn sân khấu, mỗi đạo diễn chỉ được tham dự tối đa hai vở diễn. Không chấp nhận những vở diễn đề tài dã sử, cổ tích, ngụ ngôn. Khuyến khích các đề tài lịch sử có liên quan đến các danh nhân, đề tài truyền thống cách mạng và đương đại".
Vì vậy, theo ông Chu Thơm sẽ có một hội đồng nghệ thuật xem duyệt vở trước khi chính thức vào hội diễn, những vở "phạm quy" sẽ không để lọt lưới! Những đoàn nào hoặc đạo diễn nào cố tình để đạo diễn náu tên vẫn sẽ không thể lọt lưới bởi lẽ người trong nghề và dư luận sẽ lập tức phát hiện nhận ra từ kiểu cách dàn dựng, sự trùng lắp về mảng của từng người.
Được biết, vị đạo diễn được mời nhiều nhất vào hội diễn lần này là NSND Doãn Hoàng Giang. Hiện ông đã có tên đăng ký trong hai vở: Đức thánh Trần linh hồn Đại Việt, Nữ tướng Lê Chân. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra, liệu ông có giữ vai trò "cố vấn" âm thầm cho một vài vở khác?
Trong trường hợp đơn vị nào đã "trót" nhờ đạo diễn dàn dựng mà người đó đã đăng ký quá hai tên, ông Chu Thơm cho biết: Đơn vị đó sẽ phải mời một đạo diễn khác dàn dựng lại theo một hướng khác nếu không sẽ phải bỏ vở diễn!
Đổi mới từ kịch bản!
Đáng mừng là nhờ có quy chế quy định rõ ràng nên lần này, sân khấu cải lương nhất loạt khai thác đề tài phản ánh cuộc sống hôm nay. Các tiết mục của 14 đơn vị sân khấu cải lương phía nam đều đề cập về đề tài hiện đại.
Đây là tín hiệu đáng mừng, bởi lẽ nhiều đơn vị cải lương vốn hay dàn dựng những kịch bản mang tính dã sử, dân gian. Dĩ nhiên lối dàn dựng cồng kềnh, rườm rà của sân khấu cải lương cũ cùng với quần áo, mũ mão hào nhoáng, kim sa sẽ càng được hạn chế tại hội diễn lần này!
Những tên tuổi tác giả đã phần nào gợi cho giới sân khấu những hy vọng về sự đổi mới không chỉ từ đề tài còn gợi mở cái mới từ cách viết và cấu trúc kịch bản cho cải lương như Lê Duy Hạnh với Trời nam, Ngô Hồng Khanh với Vẫn như huyền thoại và Chớp biển, Bùi Vũ Minh với Chiếc cũi trần gian, Kiến Quốc với Kỹ nữ thành Đông Quan, Chu Thơm với Nửa đêm về sáng và Cha của chúng tôi...
Việc đổi mới về quy chế hội diễn khiến các đơn vị sân khấu cải lương năng động lên rất nhiều, đòi hỏi họ phải cân nhắc lựa chọn kịch bản cũng như đội ngũ cộng tác sáng tạo vở.
Áp lực giải thưởng?
Hội diễn sẽ tặng giải thưởng cho một vở diễn tiêu biểu; Tặng huy chương vàng, Huy chương bạc, Bằng khen cho các nghệ sĩ biểu diễn xuất sắc. Tặng giải thưởng riêng cho tác giả, đạo diễn, họa sĩ xuất sắc. Việc trao giải thưởng những hội diễn gần đây của Cục Nghệ thuật biểu diễn đã khắc phục được tình trạng "mưa" huy chương và giải thưởng.
Tuy nhiên qua tham khảo một số đơn vị cải lương địa phương thì họ còn băn khoăn, bức xúc: Thi không có giải thì đi thi làm gì? Đoàn địa phương làm sao cạnh tranh được với đoàn trung ương?... Đi thi không được giải, chi phí đi lại, ăn ở từ địa phương tới TP Hồ Chí Minh khá tốn kém... khiến cho một số đoàn địa phương khó tham gia.
Được biết lần này có một lực lượng nghệ sĩ hợp đồng theo chế độ xã hội hóa với một số đơn vị nghệ thuật chuyên nghiệp sẽ có mặt tại hội diễn này. Sự có mặt của lực lượng này sẽ làm phong phú hơn các phong cách biểu diễn nghệ thuật cải lương.
Hội diễn Sân khấu Cải lương 2005 là một sân chơi cho các nghệ sĩ cải lương chuyên nghiệp, vì vậy cũng cần có những cách chơi mang tính "chuyên nghiệp", rất tự nguyện, không nên có sự nhập nhằng về việc náu tên tác giả hay tâm lý cạnh tranh ăn thua!
(Theo Văn Hóa)