Thời gian qua nhờ thời tiết tốt, nắng gắt nên hầu hết ruộng muối ở các tỉnh ven biển ĐBSCL trúng đậm. Chưa kịp vui vì sản lượng bội thu, giá muối lại liên tục giảm và khó tiêu thụ. Diêm dân đang đối mặt với tình cảnh “trúng mùa, rớt giá”.
- Muối trắng tràn đồng
Vừa ăn tết xong diêm dân vùng ven biển ĐBSCL bắt tay ngay vào đợt thu hoạch muối. Đi dọc các xã Long Điền Tây, Long Điền Đông, Điền Hải (huyện Đông Hải, tỉnh Bạc Liêu), chúng tôi chứng kiến lượng muối thu hoạch rất lớn, kèm theo đó là nỗi lo rớt giá hiện rõ trên từng khuôn mặt người làm muối.
Ông Trịnh Văn Thanh, ở xã Long Điền Tây chua chát nói: “Khoảng 1 tháng nay muối rớt giá không phanh, nếu như thời điểm đầu năm thương lái mua muối trắng từ 25.000 - 27.000 đồng/giạ (30 kg), muối đen 20.000 đồng/giạ thì nay muối trắng chỉ còn 20.000 đồng/giạ, muối đen 14.000 đồng/giạ. Giá sụt đã đành nhưng ngặt nỗi kêu bán hổng ai mua?”.
Ở Long Điền Tây, ông Thanh là người có thâm niên làm muối hàng chục năm. Năm nay là năm đầu tiên ông đầu tư trên 110 triệu đồng để trải bạc 25 công đất chuyển từ muối đen sang làm muối trắng. Chỉ sau 1 tháng thu hoạch, sản lượng muối trắng đã vượt 100 tấn nhưng đến nay chỉ bán được cho Công ty Muối Đông Hải vỏn vẹn 10 tấn, số còn lại kêu mãi chẳng ai mua. Trong khi từ nay đến cuối vụ dự kiến sẽ thu hoạch thêm hơn 100 tấn nữa. Tình hình này kéo dài, nguy cơ thua lỗ là khó tránh khỏi.
Cũng ở Long Điền Tây, ông Nguyễn Văn Thường, chủ 30 công muối than: “Mấy năm trước cứ đến vụ là thương lái các nơi về tấp nập, còn bây giờ muối ế, cảnh mua bán lèo tèo thấy chán lắm”.
Không chỉ Bạc Liêu, tình trạng muối rớt giá cũng khiến diêm dân ở xứ biển Ba Tri và Bình Đại (Bến Tre) mất ngủ. Ông Nguyễn Văn Ngang, chủ 25 công muối ở xã Thạnh Phước, huyện Bình Đại, lắc đầu: “Năm 2009 giá muối tại đây trung bình từ 50.000 - 60.000 đồng/giạ (loại giạ 40 kg), lúc cao điểm lên đến 80.000 đồng/giạ. Số lượng bao nhiêu bán hết bấy nhiêu. Còn hiện nay, giá muối chỉ có 20.000 - 22.000 đồng/giạ, tính ra chẳng có lời”.
Diêm dân Bến Tre vừa thu hoạch vừa lo lắng giá muối sụt giảm.
Ông Ngô Văn Cao, Phó Chủ tịch UBND xã Bảo Thạnh, huyện Ba Tri cho biết: Bảo Thạnh là vùng sản xuất muối trọng điểm của tỉnh với hơn 729ha. Cơn mưa trái mùa vào giữa tháng 1-2010 làm thiệt hại hàng tỷ đồng của diêm dân. Những ngày qua bà con hối hả thu hoạch muối để mong gỡ lại, nào ngờ giá muối cứ sụt từng ngày khiến ai cũng thất vọng.
- Muối ngoại nhập đe dọa đời sống diêm dân
Theo ông Mai Thanh Hùng, Phó phòng NN-PTNT huyện Đông Hải (Bạc Liêu), do năm rồi muối có giá nên diện tích muối năm nay mở rộng lên 2.248ha, tăng khoảng 169ha. Dự báo từ nay đến tháng 4, với thời tiết nắng nóng muối sẽ trúng mùa, sản lượng toàn huyện ước đạt từ 80.000 - 90.000 tấn. Giá thấp và khó tiêu thụ như hiện nay sẽ dẫn đến chuyện tồn kho là khó tránh khỏi.
Thống kê sơ bộ của Phòng NN-PTNT huyện Đông Hải, đến thời điểm này đã có trên 32.000 tấn muối chất đầy đồng, chưa bán được. Ông Hùng thừa nhận, tiêu thụ muối đang là vấn đề khiến huyện đau đầu vì chưa có cách giải quyết. Tại Sóc Trăng, ông Hứa Sĩ Hùng, Trưởng phòng NN-PTNT huyện Vĩnh Châu lo lắng: “Sản lượng muối thu hoạch ở các xã Lai Hòa, Vĩnh Phước và Vĩnh Tân cứ tăng từng ngày. Nhưng đầu ra nhỏ giọt nên diêm dân gặp rất nhiều khó khăn bởi các chi phí như thuê lao động, mua vật tư, lãi ngân hàng… chưa giải quyết”.
Thu hoạch muối ở xã Long Điền Tây, huyện Đông Hải, tỉnh Bạc Liêu.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, phần lớn sản lượng muối ở các tỉnh ĐBSCL được thương lái thu mua chở đi các nơi tiêu thụ như ướp thủy sản, muối củ cải, nước mắm… trong khi các công ty chế biến muối thu mua rất ít. Đã vậy, điều khiến hàng loạt diêm dân và ngành nông nghiệp khó hiểu là trong lúc giá muối đang rớt không phanh, Bộ Công thương lại giao hạn ngạch cho các doanh nghiệp nhập 170.000 tấn muối, trong kế hoạch dự kiến nhập 260.000 tấn muối năm 2010?
Chiều 26-2, trao đổi với phóng viên Báo SGGP về vấn đề này, ông Lê Xuân, Cục trưởng Cục Chế biến nông lâm thủy sản và nghề muối (Bộ NN-PTNT) cho biết: “Hàng năm chúng ta vẫn nhập muối phục vụ tiêu thụ và sản xuất trong nước. Cụ thể năm 2010, dự kiến sản lượng muối cả nước đạt khoảng 1 - 1,1 triệu tấn, tăng trên 200.000 tấn so năm 2009, trong khi nhu cầu tiêu thụ ước khoảng 1,3 triệu tấn. Vấn đề quan trọng là cho nhập lúc nào phù hợp để giữ giá muối trong nước không bị rớt nhằm đảm bảo đời sống của hàng trăm ngàn diêm dân”.
Theo các nhà chuyên môn giá muối trên thế giới hiện rất thấp, chỉ khoảng 30 - 40 USD/tấn. Do đó khi nhập về Việt Nam, bao gồm các khoản chi phí cũng chỉ ở mức 800 đồng/kg, thấp hơn giá muối nội địa. Chưa kể phần lớn muối nhập khẩu là muối sạch, đẹp, trắng… nên rất dễ được các cơ sở sản xuất hóa chất hay doanh nghiệp tiêu thụ ngay. Từ đó đẩy muối nội vào cảnh rớt giá và ế ẩm trầm trọng.
Nhiều năm qua đời sống của diêm dân rất khó khăn, chuyện rớt giá cứ lặp đi lặp lại. Nghề muối vất vả và mang tính rủi ro cao. Chỉ 3 năm gần đây, giá muối nhích lên, dân làm muối vừa bớt khổ nay lại tái diễn cảnh “nhìn muối đầy đồng mà lòng chết lặng”.
Từ nay đến tháng 4, các tỉnh sẽ đồng loạt thu hoạch muối. Chặn đà giảm giá, đẩy mạnh tiêu thụ muối, đảm bảo đời sống diêm dân là vấn đề cấp bách đang “chờ” các ngành chức năng giải quyết
HUỲNH PHƯỚC LỢI
