TS Trần Du Lịch cho rằng, để công tác giám sát đạt hiệu quả thực chất, trước tiên Quốc hội cần “giám sát tại bàn” – tức rà soát toàn diện hệ thống pháp luật điều chỉnh 5 loại thị trường trọng yếu: hàng hóa, tài chính, bất động sản, lao động và khoa học – công nghệ.
“5 loại thị trường này đang bị ức chế bởi tất cả các quy định chồng chéo trong hệ thống hiện nay. Nếu không rà lại để minh bạch, chúng ta không có cơ sở để xây dựng hệ thống khai thông”, chuyên gia, nguyên đại biểu Quốc hội Trần Du Lịch nhấn mạnh.
Nói rõ thêm về “giám sát tại chỗ”, ông đề xuất sử dụng công nghệ AI, thuê các công ty luật hỗ trợ rà quét, phân tích nhằm phát hiện nơi Nhà nước can thiệp quá mức hoặc để lộ lỗ hổng pháp lý. Chi phí thấp nhưng hiệu quả rất cao.
Về giám sát thực địa, ông kiến nghị Quốc hội làm rõ tình trạng đất nông nghiệp bị bỏ hoang, nhà xây dựng không có người ở, gây lãng phí trong quá trình đô thị hóa. Đặc biệt, ông cảnh báo sự bất cập lớn của thị trường bất động sản hiện nay là thiếu sản phẩm cho người thu nhập thấp, giống như chiếc máy bay chỉ có hạng thương gia, hạng nhất mà không có hạng phổ thông. Ông đề nghị Quốc hội giám sát làm rõ nguyên nhân của bất cập này.
Cùng với đó là vấn đề liên quan giá đất. Do đất nông nghiệp bị đầu cơ, nên thị trường hiện đã xuất hiện bong bóng, vượt sức chịu đựng của nền kinh tế, của người dân.
Đồng quan điểm, ông Lê Hoàng Châu – Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM – nhấn mạnh giám sát tối cao của Quốc hội là để thực hiện quyền năng lập pháp, tháo gỡ điểm nghẽn thể chế để tạo ra đột phá.
Chia sẻ quan điểm của TS Trần Du Lịch về thị trường bất động sản, ông Lê Hoàng Châu nhìn nhận: “Do vướng mắc về thể chế dẫn đến thiếu nguồn cung sản phẩm, khiến giá tăng. Đó là lý do thiếu nhà ở giá phải chăng cho người thu nhập thấp và trung bình”.
Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM đề nghị có chính sách đối với nhà ở thương mại giá rẻ và tất cả người mua nhà lần đầu có thể được vay tín dụng dài hạn với lãi suất hợp lý, ổn định theo chu kỳ dài hạn.
“Các dự án nhà ở thương mại không cần ưu đãi về thuế, tín dụng như nhà ở xã hội, nhưng cần có cơ chế giá rẻ”, ông Lê Hoàng Châu nhận định.
