Nguy hại từ thuốc lá điện tử

Thời gian gần đây, thuốc lá điện tử (e-cigarettes) được quảng cáo rầm rộ trên internet với nhiều lợi ích và không độc hại. Ngay lập tức, các sản phẩm này nhanh chóng được coi là giải pháp cứu cánh cho các quý ông có ý định “cai” thuốc lá thật. Người có tiền thì đầu tư vài triệu đồng để nhờ người quen xách tay từ Đức, Pháp…, còn không thì lân la các chợ thuốc lá, cửa hàng điện tử tìm mua với giá chỉ vài trăm ngàn đồng. Thế nhưng, đằng sau những lời quảng cáo về công hiệu của thuốc lá điện tử, chỉ thấy người dùng đang phải đối mặt với hiểm họa về tổn hại sức khỏe. Số khác đang rơi vào tình trạng nghiện cả thuốc lá điện tử lẫn thuốc lá thật.

• Bày bán tràn lan

Chợ Học Lạc (quận 5) được biết đến như là đầu mối thuốc lá của miền Nam. Đây cũng được xem là nơi tập trung các đầu nậu thuốc lá chuyên nghiệp. Lấy ý định muốn làm đại lý về thuốc lá điện tử, chúng tôi được một đầu nậu tên Hải giới thiệu hàng loạt các sản phẩm với đủ mức giá khác nhau. Hải cho biết, tuy nhiều loại và giá khác nhau là thế nhưng nhìn chung có thể phân ra 3 chủng loại chính gồm loại dùng một lần với mức giá dao động từ 150.000 - 300.000 đồng.

Loại này sử dụng được khoảng 300 hơi, tương đương với khoảng 24 điếu thuốc lá thật. Loại thứ hai có giá cao hơn một chút, dao động từ 700.000 - 900.000 đồng và đầu lọc có thể thay mới được. Loại thứ ba và cũng là loại được các dân “nghiện” thuốc lá sử dụng nhiều nhất, có giá từ hơn 1 triệu đến vài triệu đồng. Ngoài chất liệu làm từ hợp kim chống gỉ, loại thuốc lá điện tử này không cần thay mới đầu lọc. Đặc biệt, người dùng có thể tự chủ động pha trộn vào điếu thuốc các loại dung dịch nicotin lỏng và hương liệu (tinh dầu hương vị bạc hà, sôcôla, cà phê, caramel…) tùy sở thích. Tuy nhiên khi được hỏi xuất xứ các mặt hàng này, Hải khẳng định tất cả đều là hàng của Đài Loan hoặc Hồng Công. Không có loại nào của Đức hoặc Pháp như quảng cáo tại các cửa hàng bán lẻ hiện nay.

Theo tìm hiểu, do thuốc lá điện tử vẫn chưa được cấp phép nhập khẩu vào thị trường Việt Nam, nên mặt hàng này được các đầu nậu đưa vào nước ta thông qua con đường xách tay. Thế nhưng, hiện thuốc lá điện tử không chỉ được bán tại các chợ thuốc lá, mà còn công khai rao bán trên mạng hoặc các cửa hàng điện tử tại TPHCM. Trong vai một người có nhu cầu sử dụng, chúng tôi tiếp tục liên hệ các cửa hàng như “dangcap…” (quận 5), “phi…” (quận Bình Tân), “D-Link…” (quận 6)… và đều nhận được những lời cam đoan có thể giúp cai thuốc chỉ trong 1 tháng sử dụng. Đặc biệt, các cửa hàng này đều cung cấp trọn bộ các sản phẩm từ thuốc lá điện tử, tinh dầu, dung dịch nicotin lỏng đến dịch vụ sửa chữa các sản phẩm hư hỏng cho người sử dụng.

• Tốn tiền, hại sức khỏe

Giống như thuốc lá thật, thuốc là điện tử cũng có hai phần gồm đầu lọc và thân. Tuy nhiên, đầu lọc của thuốc lá điện tử chứa nicotin và hỗn hợp chất tạo mùi thơm. Thân thay vì chứa thuốc lá sẽ chứa một thiết bị điện tử. Khi sử dụng, thiết bị điện tử này sẽ được kích hoạt và phun một hỗn hợp hơi đi qua đầu lọc, hòa tan nicotin và chất tạo mùi thơm. Khi người hút rít hơi thuốc, hơi nicotin và mùi thơm sẽ vào miệng rồi hệ hô hấp như khói thuốc thật. Các loại thuốc lá điện tử đời mới hiện nay còn trang bị một đèn led phát sáng ở đầu điếu thuốc nhằm tạo thêm cảm giác “như thật” cho người dùng.

Thế nhưng, không phải sản phẩm thuốc lá điện tử nào cũng mang lại kết quả đúng như cam kết của nhà sản xuất. Là một trong những người có thói quen dùng thuốc lá lâu năm, nhưng do gia đình vừa có cháu nhỏ, anh Cao Văn Đạt (quận 8) đã chuyển sang dùng thuốc lá điện tử. “Sử dụng hàng thay thế này nhằm tránh để khói thuốc ảnh hưởng đến con cái, chứ thật khó cai nghiện ngay được. Bởi đến khi thèm thuốc, cơ thể lại bức rức khó chịu, không cách gì làm việc được”, anh Đạt thừa nhận.

Lý giải điều này, PGS-TS-DS Nguyễn Hữu Đức (Đại học Y Dược TPHCM) cho biết, người nghiện thuốc lá trước hết là do nghiện nicotin. Sau đó là nghiện cung cách hút thuốc, tức cách rít hơi thuốc, nhả khói, tay kẹp điếu thuốc… Trên lý thuyết, thuốc lá điện tử đáp ứng được cả hai loại nghiện này. Chúng giúp người dùng chủ động được lượng nicotin có trong điếu thuốc, qua đó giảm dần và loại bỏ hoàn toàn nicotin. Tuy nhiên, hiện người tìm mua và sử dụng thuốc lá điện tử chủ yếu chạy theo phong trào, muốn thể hiện đẳng cấp… Từ đó, thay vì bỏ thuốc lá, người dùng tiếp tục tốn một khoảng tiền có khi còn lớn hơn một bao thuốc lá thật để duy trì thói quen dùng thuốc.

Nguy hiểm hơn, hiện các loại tinh dầu và hương liệu đi kèm với thuốc lá điện tử được bày bán với nhãn mác không rõ ràng, không rõ nguồn gốc xuất xứ và chưa được bất kỳ cơ quan có thẩm quyền nào đánh giá chất lượng. “Thế nên, khi sử dụng, sức khỏe con người là điều đáng lo nhất. Đã có nhiều ý kiến cho rằng thuốc lá điện tử sử dụng dung dịch nicotin tổng hợp nên không có hại. Thực ra, cấu trúc hóa học và tác hại của nó vẫn giống như nicotin tự nhiên. Nghĩa là không chỉ gây nghiện mà còn tác động đến tim mạch. Chưa kể, để hòa tan nicotin phải dùng dung môi. Mà dung môi thì có thể gây nhiễm độc cho cơ thể”, PGS-TS-DS Nguyễn Hữu Đức khẳng định.

TƯỜNG HÂN