TPHCM đã đầu tư rất lớn để cải tạo môi trường và cảnh quan một số con kênh ở khu vực trung tâm TP. Tuy vậy vẫn còn nhiều kênh rạch khác đang “chết” vì ô nhiễm nghiêm trọng.
Ô nhiễm nặng
Bình Thạnh là quận có nhiều sông rạch. Cùng với sông Sài Gòn, kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè bao quanh, còn có hệ thống rạch chằng chịt, nối từ rạch Văn Thánh đến rạch Lăng, rạch Xuyên Tâm, rạch Cầu Sơn, rạch Phan Văn Hân… Nhưng hiện nay toàn bộ các con rạch trên địa bàn Bình Thạnh đều bị ô nhiễm nặng, nước chuyển sang màu đen kịt từ lâu, bốc mùi hôi nồng nặc. Để giảm thiểu ô nhiễm môi trường, cứu các con rạch này, hơn 10 năm trước quận Bình Thạnh đã quyết liệt đưa các cơ sở sản xuất gây ô nhiễm ra khỏi khu dân cư, chỉ còn lại cơ sở gây ô nhiễm là Vissan. Tuy đã giảm tối đa nguồn gây ra ô nhiễm môi trường, thế nhưng chất lượng nước trên các con rạch ở quận Bình Thạnh không được cải thiện, vẫn ngày càng xấu đi. Kiểm tra thực tế cho thấy tác nhân tiếp tục gây ô nhiễm môi trường chính là nước thải, chất thải sinh hoạt không qua xử lý do cư dân xả ra kênh rạch. Hiện chỉ mới có nước thải của bệnh viện đã qua xử lý trước khi thải ra kênh rạch, còn hầu hết nước thải của các cơ sở kinh doanh ăn uống, trường học, hộ dân đều xả thẳng nước bẩn xuống cống ra rạch.
Nước con rạch trước Trường THCS Lê Văn Tám (quận Bình Thạnh, TPHCM) đen kịt vì ô nhiễm trầm trọng.
Nguồn nước thải ô nhiễm đã làm môi trường kênh rạch khu vực nội thành ngày càng xấu, làm ảnh hưởng đến môi trường sống và sức khỏe cư dân. Anh Nguyễn Sơn ngụ ở đường Chu Văn An cho hay: “Có thể thấy mức độ ô nhiễm rất trầm trọng, mái tôn, cửa sắt của các nhà ven rạch bị han gỉ rất nhanh. Người đi tập thể dục trên các con đường ven rạch phải đeo khẩu trang để tránh mùi hôi. Khi nước ròng, các con rạch lộ ra lớp bùn đen đặc quánh, tanh tưởi, không tôm cá nào sống nổi. Nhiều phụ huynh đưa đón con đi học ở Trường THCS Lê Văn Tám phải đeo khẩu trang che kín mặt mũi vì không chịu nổi mùi hôi. Trong khi đó, các cư dân đang sống ở những căn nhà trên hay ven rạch còn phải chịu cảnh ô nhiễm kinh khủng hơn nhiều”.
Biện pháp căn cơ
Làm trong sạch môi trường và cải tạo chất lượng nước, cứu các con rạch ở nội thành đang là bài toán khó đối với chính quyền địa phương. Hàng năm, cùng với việc phun thuốc diệt muỗi, chính quyền các phường cũng huy động lực lượng thanh niên tổ chức phát quang cây cỏ, vớt bèo và nạo vét bùn đất, nhưng những cố gắng đó cũng chỉ giúp khơi dòng chảy, hạn chế các ổ muỗi, chứ không thể nào cải tạo được môi trường nước.
Để giảm thiểu ô nhiễm, biện pháp làm cống hộp thay cho kênh rạch hở đã được thực hiện ở rạch Phan Văn Hân. Công ty CP Hà Nội Ngàn Năm đang trình dự án cải tạo hệ thống rạch Xuyên Tâm. Đây là dự án lớn có quy mô đầu tư 5.100 tỷ đồng. Chủ đầu tư đưa ra phương án đặt cống hộp cho các tuyến rạch chính và rạch nhánh dài 6,1km, trên các rạch Lăng, rạch Cầu Sơn, rạch Long Vân. Thực tế dự án làm cống hộp rạch Phan Văn Hân cho thấy việc đặt cống hộp thay cho rạch hở đã làm thay đổi cảnh quan, môi trường, không còn mùi hôi. Người dân sống hai bên con rạch không còn cảnh ao tù nước đọng, lại có được con đường giao thông mới. Tuy nhiên, việc làm cống hộp lại xuất hiện nhiều hạn chế, bất cập khi hạn chế dòng chảy, gây ngập nước mỗi khi trời mưa; mất cảnh quan đô thị trên bến dưới thuyền, môi trường sinh thái bị đảo lộn.
Biện pháp căn cơ để làm thay đổi chất lượng nước, trả lại sự trong xanh cho nước kênh rạch nội thành là phải nạo vét bùn rác, xử lý chất thải, nước thải trước khi xả ra môi trường.
TRẦN YÊN
